8.4. Тік бұлш ы ңет
Тік бүлш ы қет V — VII ң аб ы р ғал ар ш ем ір ш егі ж ән е төстің семсер
тәрізді өсіндісінен басталы п
p e c tin ossis p u b is-тщ
ж о ғар ғы бетіне
ңасаға симфизі мен қ а са ға төм п еш ігі ар асы н а бекиді.
Қүрсақтың т ік бүлш ы ң еті (
т . rectus abdom inis)
— ж а л п а ң сіңір-
лермен көлденең бөлінген (
in te r s e c tio n s ten d in ea e).
О лар ң абы рға
ңалдыңтары (рудимент) болы п есептеледі. Көбінесе 4 сің ір і бола
ды: екеуі к ін д ік үстінде — біреуі к ін д ік деңгей ін де ж ән е біреуі одан
төмен. Кейде олар үш еу немесе екеу болуы да м ү м к ін . С іңірлер
тік бүлш ы қеттің алд ы ң ғы қ а б ы р ғасы н ы ң қы н аб ы м ен байланы с-
ңан, сондыңтан бүл а й м аң та гем атом а нем есе ір ің д еу процесстері
болғанда, олар бөлек-бөлек орн аласады . Іш тің т ік б ү л ш ы қ ет ін ің
артындағы ір ің д ік тер болса, томен ң ар ай тар ай д ы , себебі қ ы н ап -
тың артқы қабы рғасы
т. rectu s-
тің а р тқ ы бетімен бай л ан ы сп аған .
Сіңірлердің кеңдеу ж ер ін ен там ы р л ар мен н ервтер отеді, (а. ж ән е
v.
intercostales, п. in terco sta les).
О ларды о п ер ац и я к езін д е ескеру к е
рек. А ртериялар т ік б үлш ы ң ет пен он ы ң қ ы н аб ы н ы ң ар тң ы ңабы р-
ғасы арасы нан өтеді.
Брахиморф ты денелілерде сің ір лер коп теу, ал долихом орф ты -
ларда аздау кездеседі. Б ү л сің ір лер ң ү р саң ты ң ж а л п а қ бүлш ы қет-
тері ж и ы р ы л ған д а к ү ш түсетін т ір е к , ол а қ с ы зы қ т ы ң созы л у ы н а
ңарсы түрады .
Қ иғаш бүлш ы ңеттер мен т ік б ү л ш ы қ ет бірге ж и ы р ы л ға н д а,
сіңірлер айм ағы іш к е тар ты л ы п , іш т ің бейнесі ж а л п а ң т ан а д ы .
М . rectus abdom inis
қ ы н а п та ж а т ад ы , ол іш т ің қ ап тал д ағы
ж алпаң б ү л ш ы қ еттер ін ің апон евроздары н ан қ ү р а л ғ ан (8 .4 . б су-
реттер). Қ ы н ап ты ң алд ы ң ғы қабы р ғасы іш т ің сы р т қ ы қ и ға ш
бүлш ы ңетінің апоневрозы нан ж ән е іш к і ң и ғаш б ү л ш ы ң етін ің
апоневрозының алд ы ң ғы (беткей) ж а п ы р а ң ш а сы н ан тү р ад ы . А л,
артқы қабы рғасы
т. obliguus abdom inis in te rn a -
н ы ң апоневрозы -
488
8 белім. Құрсақ қабыргаларының клиникалық анатомиясы
ны ң ар тқ ы ж ап ы р аң ш асы мен
т. tra n sv e rsu s a b d o m in is-
т ің апо-
неврозы нан тұрады . А поневроз ж а п ы р а қ ш а л а р ы н ы ң орн аласуы
к ін д ік т ің төм енгі деңгейінде өзгереді. Б а р л ы қ 3 б ү л ш ы қ ет тің апо-
невроздары т ік бүлш ы ң ет ң ы н аб ы н ы ң тек ал д ы ң ғы қ абы рғасы н
Ңүруға қ аты сад ы , ал осы б ү л ш ы қеттер ар ты н д а
f. tra n sv e rsa
ж а т а
ды. Осы ж ерден откен кезде ол доға түрде орн аласад ы . Д ога к ін д ік -
тен 5 — 6 см томен, ягн и
reg. u m b ilica lis-те
орн аласады да, ол
a rcu a ta
D ouglasi
деп атал ад ы .
М . p y ra m id a lis m. rectus
ң ы н аб ы н ы ң іш ін д е
ж атад ы , біраң, ол көбінесе болм айды .
Е скертетін ж ағд ай , т ік б ү л ш ы қ ет ң ан там ы р л ар ы заң ы м д ал са,
гем атом аны ң бейнесі осы б ү л ш ы қ ет ко н ту р ы н а ү қ сай д ы (Ром анцев
симптомы ).
8.4.1. А қ сы зы ң
Аң сы зы қ ,
linea alba
б ар лы қ ү ш ж ү п б ү л ш ы қ еттер апоневроз-
дары тік бүлш ы ң ет ңы набы н түзегеннен к е й ін , о л ар д ы ң ө зар а ай-
қасуы н ан п ай д а болады . О ның ү зы н д ы ғы семсер т әр ізд і осіндім ен
ңасаға арасы на созы лады . Семсер тәр ізд і өсіндіден томен ң ар ай ке-
ң ей іп , к ін д ік деңгейіне дейін ж етед і. А қ сы зы ң к ін д ік т ен 3 — 4 см
томен ж ерде ж ің іш к е р іп , қ а л ы ң д ай түседі. А поневроз ар асы н д ағы
саң ы лаудан іш перде алд ы н д ағы м ай ң абаты ш ы ғы п , тері асты н да
том пайған м ай лы іс ік (липом а) п ай д а болады . К ей у а қ ы т т а бүл са-
ң ы лау ж а р ы қ қ аң п асы болы п табы лады (
h ern ia I. alba).
Оны П и р о
гов ж ар ы ғы деп те атай ды .
Ер адам дарда аң сы зы қ ты ң ені 1,5 — 2,5 см, ал әйелдерде 2 — 5
см. Әйелдерде аң с ы зы қ ты ң ең к е ң ж ер і к ін д ік д еңгей ін де, ер ад ам
д а р д а —к ін д ік пен семсер өсіндісі ортасы н да орн аласады .
Аң сы зы қ ты ң төрт түрі бар:
1) к ін д ік деңгейінде кең іген ;
2) к ін д ік үстінде кең іген ;
3) к ін д ік асты н да к ең іген ;
4) аң сы зы қ к ең д ігі барлы ң деңгейде бірдей.
Қ ан данды ры луы ж ән е н ервтенуі ң абы рға ар ал ы ң а р тер и я л а р
мен нервтердің соңғы м ай д а та р м а қ тар ы ар ң ы л ы ж ү р ед і. Б ү л
ж ағдай бір ж а ғы н ан кескенде — қ а н н ы ң аз ағу ы н а себеп, е к ін ш і
ж ағы н ан — н аш ар қ ан д ан у ж ән е нервтену о п ер а ц и я л ы қ ж а р ақ а т -
ты ң ж а зы л у м ерзім ін ү зар тад ы .
А қ сы зы қ ж ар ы ғы к ін д ік т ің үстінде кеңдеу ж ер ін де ж и і о р н а
ласады . А ң сы зы қ ты ң ең әл сіз ж е р і — к ін д ік сақ и н асы —
a n n u lu s
um blicalis,
ол а ң с ы зы қ ты ң ортасы нда ж а т ад ы . П р ен аталд ы ке-
Клиникалық анатомия
489
зеңде, аң сы зы ңтағы тесік а р қ ы л ы — к ін д ік бауы өтеді. Ол арңы лы
іштегі нәрестенің 2 к ін д ік ар тер и ясы , зәр өзегі ж ән е к ін д ік венасы
шығады.
Бала туы лғаннан к е й ін , аң сы зы ң тесігі д ән ек ер тін д і ты р ты ң
пен ж абы лады . Т есіктің ж и егі —апоневроз т ал ш ы ң тар ы н ан ңү-
рылған. Ол н ы ғы зд ал ы п — к ін д ік сақ и н асы н түзейді.
Достарыңызбен бөлісу: |