130
3 бөлім. Аяқтың
клиникалық анатомиясы
ғы н ан —
sym p h isis p u b ic u m
-ды сан н ы ң м еди алды ай д ар ш ы ғы м ен
ңосаты н т ік сы зы қ (
т . gracilis)
бойы м ен, сы рт ж а ғы н а н —
spina
iliaca a n terio r superior
-ді л атер ал д ы ай д ар ш ы қ п ен қ о саты н сы зы қ .
Қ аб а тт а р ы . Терісі ж ү ң а, аз ң о зғал м ал ы , т ү к т і болы п келед і. Тері
асты май ңабаты ж аң сы дам ы ған . Т олы ң ад ам д ард а ш ел ң абаты кө-
лем ді, томен қ ар ай қ а л ы ң д ай д ы . О ны ң сы рт ж а ғы н д а
п. c u ta n eu s
fem oris la te ra lis
-тің тар м аң тар ы , ар тң ы ж ән е іш ж а ғы н д а
п. c u ta n e
us fem oris posterior,
кейде тө м ен гі-іш к і ж а ғы н д а
п. o b tu ra to riu s-тъщ
тер іл ік тар м аң тар ы орн аласады .
Б еткей ш ан ды р тері асты ш ел м ай қ аб аты н д а о р н ал асң ан .
Ғ.
la ta —
бір
қабатты , ты ғы з. О ның м еди алды бөлігінен
sep tu m in te r
m usculare p o sterior
басталы п, ол ә к ел етін б ү лш ы ң еттер ң үн д ағы н
б ү к к іш бүлш ы ң еттер ң ү н д ағы н ан бөліп тү р ад ы (3 .1 0 сурет).
Б ү л ш ы қ еттер ек і топ болы п орн аласады : іш ж а ғы н д а —
т. semi-
ten d in osu s, т. sem im em b ra n o su s;
сы рт ж а ғ ы н д а —
т. biceps fem oris.
Санны ң ж оғар ғы ж ән е о ртаң ғы б өліктерінде атал ған бүлш ы ң еттер
бір-біріне ты ғы з ж ан асы п түрады . Төм енгі бөлігінде осы бүлш ы ң-
еттердің сің ір лер і бір-бірінен ал ш ақ т ай д ы :
т. se m ite n d in o su s, т.
sem im ebranosus
сің ір лер і іш к е қ а р а й , ал
т. biceps fem o ris
-тің сің ір і
сы р тқа ң арай бағы тталады .
Б а р л ы қ б ү к к іш б ү л ш ы ң еттер д ің бастары ж о ғар ы ж а ғы н а н ңи-
ғаш
өтетін
т. g lu te u s m a x im u s
-пен ж аб ы л ад ы . С анны ң б ү к к іш те-
р ін ің арасы нда болбыр, м ай лы ш ел болады , ол төм енгі ж ағы н д а
таңы м ой ы ғы ны ң ш елді м ай к е ң істігін е қ о сы л ад ы , ал
т. a d d u c to r
m a g n u s
-тағы тесік ар ң ы л ы сан н ы ң ал д ы ң ғы
б етін ің м ай л ы ш ел ке-
ң істіктер ім ен байланы сады .
Ш онданай нерві
(п. isch ia d icu s)
сан н ы ң ар тң ы б етін ің ж о ғар ғы
бөлігінде
т. biceps
-тің ү зы н басы н ы ң сы рт ж а ғы н д а орн аласад ы .
Б өксенің ү л к ен б ү л ш ы ң етін ің (
т . g lu te u s m a x im u s)
асты н ан ш ы қ-
ңаннан кей ін нерв ж а л п а қ ш ан д ы р ды ң асты н да, болбыр ү л п ад а
ж атад ы , оны осы ж ерден оң ай табуға болады . Содан к ей ін ш о н
данай нерві
т. biceps fem o ris-тщ
ү зы н
басы н ы ң асты н ан өтіп ,
т.
sem iten d in o su s, т. sem im em b ra n o su s
пен
т. biceps fem o ris
арасы н-
дағы ж үлгеге өтеді. Тізе асты ш ү ң ң ы р ы н ы ң ж о ғар ғы б үры ш ы н да
ш онданай нерві (n.
isch ia d icu s),
ү л к е н ж іл ін ш ік н ерві (
п . tibialis)
мен ж ал п ы к іш і ж іл ін ш ік нервіне (
п . p erin eu s c o m m u n is)
бөлінеді.
Кейде нерв өте ж о ғар ы д а
for. infrapiriform e-pp
бөлінеді. С анны ң
ар тқ ы ң ү ндағы н дағы б үлш ы ң еттер ңан м ен сан н ы ң терең дегі арте-
р и ясы н ы ң (a
.p ro fu n d a fem oris)
тар м аң тар ы м ен ң ам там асы з етіледі.
Ш онданай нерві бойы ндағы ү л п ан ы ң к ө р ш і ай м ақ тар ы м ен бай-
ланы стары :
Клиникалық анатомия
131
1) ж о ғ а р ы д а — ү л к ен бөксе б ү л ш ы ң еті
асты н д агы ш ел д і м ай
кеңістігім ен;
2) төменде — таң ы м ш ү ң ң ы р ы ш ел д і м ай к ең істігім ен ;
3)
h ia tu s a d d u cto riu s
ж ән е әк ел у ш і өзегі ар ң ы л ы сан н ы ң ал-
д ы ң ғы — м еди алды бетімен.
Достарыңызбен бөлісу: