Т. Н. Ер ме ко ва, Д. Ж. Рыс құл бек, Р. Н. Мұ на саева 10 ар ма н

18
ел-жұр ты ның тағ ды ры на алаң да ған әлеу мет тік, ау қы мы кең 
мә се ле лер ді кө те ре ді.
Не көр сем де алаш үшін көр ге нім,
Ма ған атақ ұл тым үшін өл ге нім! –
деп хал қы на де ген шек сіз ма хаб ба тын жыр ла ған Мағ жан 
Алаш қай рат кер ле рі мен бай ла ныс ор на тып, «Қа зақ» га зе ті не 
өлең де рін жа рия лап тұр ған. Сол кезде М.Жұмабаев қа зақ 
поэ зия сын да ұлт-азат тық ты ең те рең қоз ға ған ақын бол ды.
Мағ жан 1923–1927 жыл да ры Мәс кеу де оқы ған ке зін де 
Ба тыс Еуро па әде бие ті мен, орыс тың жа зу шы-ақын да ры мен 
ете не жа қын та ныс бол ған. 1924 жы лы Мәс кеу де Ке ңес про -
ле та риат жа зу шы ла ры ның қау ым дас ты ғы құ ры ла ды. Бұл 
ұй ым ның Қа зақ стан да жү зе ге асуы на қар сы қай рат кер лер дің 
қа та рын да М.Жұмабаев та бол ған. Сол жы лы қа зақ жа зу шы-
ла ры ның ба сын ұлт тық ба ғыт қа бі рік ті ре тін «Ал қа» ұй ымын 
құ ру ға әре кет жа сай ды, ұй ым ның бағ дар ла ма сын қол жаз ба 
тү рін де та ра тып, өзі нің ұс та ны мын біл ді ре ді. 1929 жы лы 
ол «жа сы рын ұлт шыл дық ұй ым құр ды» де ген айып тау мен 
сот та лып, 10 жыл ай дау ға ке сі ле ді. Ал, шын мә нін де, «Ал-
қа» әде би үйір ме бо ла тын. Өкі ніш ке орай, 1929 жыл дан 
1938 жыл ға дей ін гі ақын ның он жыл дық ғұ мы рын да шы ғар-
ма шы лық үн сіз дік ор най ды.
1936 жы лы бос тан дық алып, Қа зақ стан ға қай та ды. 
Петропавл қа ла сын да мұ ға лім бо лып жұ мыс іс тей ді. Ал ма-
ты ға ке ліп, ау дар ма ісі мен ай на лы са ды. Алай да қай да бар са 
да, қу да лау дан көз аш пай ды. Ақы ры 1938 жы лы қай та дан 
қа мау ға алы нып, ату жа за сы на ке сіл ді.
Қа зақ поэ зия сы ның Шол пан жұл дыз ы, та лант ты ақыны-
ның есі мі ке ңес өкі ме ті тұ сын да қа зақ әде бие ті та ри хы нан 
жа зық сыз сы зы лып, оның мар жан жыр ла ры идеоло гия лық 
қу да лау ға ұшы ра ды. 1988 жы лы Алаш аза мат та рын ақ тау 
ту ра лы ар найы қау лы қа был да нып, аб зал аза мат тың хал-
қы мен қай та қау ышуы на мүм кін дік ту ды. Не бә рі 44 жыл 
ғұ мыр кеш кен ақын ның өзі өмір ден өт се де, ар ты на өл мес 
мұ ра қал дыр ды.
(«Қазақ әдебиеті» энциклопедиялық анықтамалығынан)
3.
Аудио жаз ба дан (01. mp3) Мағ жан Жұ ма ба ев ту ра лы пі кір лер мен 
та ны сыңдар. Мәтіндегі негізгі ойды анық тап, ғаламдық мә се ле-
лер мен байланыстырыңдар.

жүктеу/скачать 10,31 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: