Т. Н. Ер ме ко ва, Д. Ж. Рыс құл бек, Р. Н. Мұ на саева 10 ар ма н

216
6.
Әйте ке би ден қал ған ой мар жан да рын тү сі ніп оқып, өз ой ла рың мен 
бө лі сің дер.
• Өмірім – халқымдікі, өлімім ғана өзімдікі.
• Қара қылды қақ жарған – жақсылардың белгісі.
• Іні – ағаның тынысы.
• Ашу деген – ағын су,
Алдын ашсаң, арқырар.
Ақыл деген – дария,
Алдын тоссаң, тоқырар.
Кі сі бір ге ту ыс пау ке рек,
Ту ыс қан соң, сөз қу ыс пау ке рек.
Сөз қуған бәлеге жолығады,
Жол қуған олжаға жолығады.
• Бай болсаң, халқыңа пайдаң тисін,
Батыр болсаң, жауыңа найзаң тисін.
Бай болып, елге пайдаң тимесе, 
Батыр болып, жауға найзаң тимесе,
Елден бөлек үйің күйсін.
(«Қазақтың би-шешендері» жинағынан)
7.
Шешендік сөздерді пайдаланып, берілген сызба лар бо йын ша 
сөйлем құрастырыңдар.
1. – Төл сөз, – автор сөзі, – төл сөз.
2. Автор сөзі: «Төл сөз», – автор сөзі.
3. – Төл сөз, – автор сөзі: – Төл сөз, – автор сөзі.
4. – Төл сөз, – автор сөзі. – Төл сөз, – автор сөзі.
8.
 
Екі тап сыр ма ның бі рін орын даң дар.
1. Са бақ та ғы мә лі мет пен қо сым ша ре су рс тар бой ын ша «Кі ші 
жүз дің бас биі» та қы ры бын да презентация дай ын даң дар. 
2. Әртүрлі елдердің ше шен де рін салыстырып, салыстырмалы эссе 
жазыңдар. Тақыры бын өз де рің қойыңдар.
АР
МА
Н
-
ПВ
 
ба
сп
ас
ы

217
§8.
 
Сөй леу ше бер лі гі жә не тіл мә де ние ті
1.
Ға лым дар дың пі кір ле рі мен та ны сып, тіл мә де ние ті, сөй леу ше бер-
лі гі ту ра лы ой ла рың ды ор та ға са лың дар.
Тіл мә де ние ті – тіл дің қол да ныс та ғы дұ рыс ты ғы, заң ды лы ғы, 
нор ма лы лы ғы, сөз қол да ну да ғы орын ды лы ғы, шын ту айт тап 
кел ген де, сөз мә де ние ті. Сөз дер ді дұ рыс қол да ну, сөй леу үс тін де 
олар ды бір-бі рі мен қию лас ты рып, сөз зер гер ле рі ою лап бер ген көр-
кем ді гі мен әсем өр не гін ор ны мен қол да ну си яқ ты амал-әре кет.
(Р.Сыз дық)
Қиюын тау ып қа ла ма саң, бай ла уын тау ып ұс тат па саң, сөз 
бөл шек те рі де сө гі ліп ке те ді. Он дай сө гі ліп кет кен сөз – сөз бол-
май шы ға ды не адам ға ар нап сал ған үйің құс тың күр ке сі бо лып 
шық қан дай ке рек ті сөз бол май, бас қа бір сөз бо лып шы ға ды.
(Қ.Жұ ба нов)
2.
Мә тін дер ді оқың дар, негізгі ойды анықтап, көтерілген мәселеге 
ба ға беріңдер. Мә тін дер дің маз мұ нын қо ры тын ды лап, ма ңыз ды 
тұс та рын атап өтіңдер. Мә тін дер мен шы найы өмір ара сын да ғы 
бай ла ныс ты анық таңдар.

жүктеу/скачать 10,31 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: