-сурет . Бұрылу қисығын тік бұрышты координаталар əдісімен қадалау 85-сурет

163
алады. Тік бұрышты координаталары 
х,у
арқылы 
В
нүктесін құрып 
алып, 
АВ=а
хордасын 
ВМ=а
кесіндісімен жалғастырады, əрі 
қарай сызықтық қиылыстыру радиусымен 
b = 2у
жəне 
а
(
М
жəне 
В
нүктелерінен) сала отырып, қисық үстінде 
С
нүктесін табады. 
Тура осылай, бұрылыс қисығының үстіндегі қалған нүктелерінің 
орнын тауып, белгілеп, қазықшалармен бекітеді. Созылған хорда 
əдісімен қадалауда барлық өлшеулер сол қисықтың өзінің тұсында 
өтеді, сондықтан бұл əдіс жұмыс істеуге тар жерлерде (үйме, 
қазба, тоннельдер ішінде) пайдаланылады. Бұл əдісті радиусы 200 
м дейінгі бұрылыстарда қолдану тиімді.
Созылған хорда əдісінің негізгі кемшілігі нүктелер тізбегінде 
қателер шамасы арта беретіндігінде.
Бұрыш əдісі
.
Бұл əдісте берілген хорда шамасы (көбінесе 
бұл шама 20 метр деп алынады) ортаңғы 
β 
бұрышын анықтайды 
(86-сурет).
НК нүктесінде теодолит орнатып, тангенс сызығынан
ϕ
ϕ
β
ϕ
3
,
2
,
2
=
,… жəне қатар бағытымен 
АВ = а
кесіндісін салады, 
əрі қарай сызықтық-бұрыштық қиылыстыру əдісімен 
С, D
жəне де 
келесі нүктелерді табады.
86-сурет. 
Хорда (бұрыш) əдісімен бұрылыс қисығын қадалау
Бұрылыс қисықтарын қадалау кестесінен 
φ
бұрыштарының 
а
= 20 м хорда жəне əртүрлі шамадағы 
R
радиусы үшін шамаларын 
алады, кестемен жұмыс істеу реті оның мəтінінде айтылған.
Хорда (бұрыш) əдісімен бұрылыс қисығын қадалауда өлшеу 
кезіндегі қателері бірте-бірте артып отыратынын еске сақтау керек.

жүктеу/скачать 2,19 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: