151 аныкталады; В
(III) топтын канында В-агглюитиноген және (3-агглютинин болады;
АВ (IV) топтың канында А- және В-агглютининогендер болып, агглютининдер бол-
майды. К.ан кұю кезінде гемолиздің (эритроциттердің бұзылуын) алдын алу максатында
а - және Р-агглютининдері бар реципиенттерге А- немесе В-агглютиногендері бар
эритроциттерді енгізуге болмайды.
Эритроциттердін беткейлерінде сонымен катар резус-фактор (Rh-
фактор) — агглютиноген антигені болады. Бүл фактор барлык адамдардын
86% болып, 14% болмайды (теріс резустылар). Резус факторы бар канды
теріс резусты наукаска енгізу резус антиденелердің пайда болуына әкеліп,
эритроциттердін гемолизін тудырады. Эритроциттердің агглютинациясы
калыпты жаңа алынған канға тән кұбылыс, онын нәтижесінде «тиындар
бағаны» кұрылады (7.6-сурет). Бұл көрініс эритрониттер плазмолеммасының
зарядынын жойылуымен байланысты.
Эритроциттің плазмолеммасының ішкі жағынан цитоканканын нәруыз-
дарының тобы орналасады.
Олардың кұрамында аныкталатын спектрин нәруызы мембрана маңы
кеңістігінде, анкирин нәруызының және 3 жолак нәруызының көмектерімен
плазмолеммаға бекітілетін, тор кұрайды. Мұнын бәрі плазмолеммаға
эластикалык (созылғыштык) және серпімділік касиеттерді дарытып, эритро-
цитке екі жағы ішке кіре орналаскан пішінді береді (7.7-сурет,
а, 6 ).
Эритроциттердің тұну (агглютинациясының) жылдамдығы (ЭТЖ) дені
сау ер адамда сағатына 4—8 мм болса, әйелдерде сағатына 7—10 мм-ге жетеді.
ЭТЖ аурулар кезінде әжептеуір
өзгерістерге ұшырауы мүмкін, мыса-
лы, кабыну үдерістерінде, сондык-
тан ол манызды диагностикалык
белгіге жатады. Ағымды канда эри-
троциттер олардың плазмолемма-
ларында аттас теріс зарядтардың
болуына байланысты бір-бірінен
итерісе кашыктайды. Бір эритро-
циттің
плазмолеммасының
бет-
кейі шамамен 130 мкм2 кұрайды.
Эритроциттің цитоплазмасы су-
дан (60%) және күрғак заттан (40%)
түрып, кейінгінің кұрамында ша
мамен 95% гемоглобин және 5%
манында баскадай заттарды ажыра-
тады.
Гемоглобиннің
болуы
жаңа
алынған каннын жеке эритроцит-
теріне сарғыш рен берсе, эритро-
циттердің жиынтығы канға кызыл
түс береді. Қан жұғынын Романов
ский— Гимзабойыншаазур П-эозин-