144
4. Дискобластула -
іші
сары уызға толы, қуысы жоқ бластула.
Бластамерлері сары уыз үстіне орналасқан бір қабат жасушалардан тұрады.
Бластуланың бұл типі сүйекті балықтарда, бауырымен жорғалаушыларда
және құстарда кездеседі.
5. Перибластула
- беткейлік бӛлшектену
нәтижесінде пайда болған
бластула. Перибластулада қуыс болмайды, онда сары уыз орналасады. Бұл
бластуланың түрі кейбір насекомдарға тән.
68 – сурет. Бластуланың типтері
1 - целобластула; 2 - амфибластула; 3 - дискобластула;
4 - бластоциста; 5 - эмбриобласт; 6 - трофобласт.
Сыртқы орта факторларының бӛлшектенуге әсері.
Зиготаның
бӛлшектенуіне сыртқы орта факторлары әсер кӛрсетеді. Ӛйткені,
әрбір
ағзаның дамуы ӛзін қоршаған ортамен тығыз байланысты болады. Бұл
байланыс филогенез барысында қалыптасқан. Бӛлшектенуге әсерін тигізетін
факторлар: сұйықтықтың қасиеттері, химиялық құрамы,
осмостық қысым,
сыртқы ортаның температурасы, оттегінің мӛлшері.
1.10.6
Гаструланың тҥзілуі
Бӛлшектену морула немесе бластуланың пайда болуымен аяқталғаннан
кейін клетка материалының қозғалып орын алмасуының нәтижесінде
бластомерлердің кӛп санынан (ланцетниктерде 3000 шамасында,
құрбақаларда бірнеше жүзден) тұратын бір
қабатты ұрық бластула екі
қабатты ұрыққа — гаструлаға (грекше gasterг — қарын) айналады.
Гаструла
– эмбрионалдық материалдардың күрделі қозғалу процестері
нәтижесінде пайда болатын екі немесе үш қабатты ұрық денешігі,
оларды
ұрық жапырақшалары деп те атайды. Сыртқы жапырақшаны
эктодерма
(грекше есtоs — сыртқы), ішкісін —
энтодерма
(еntos — ішкі), кейінірек
түзілетін ортаңғы қабаты –
мезодерма
дейді.
Ішкі қуысы
гастроцель
, ал
қуысты сыртқы ортамен байланыстыратын саңылауы
бластопор
. Гаструла
түзілу кезінде жүретін
барлық процестер жиынтығын
Достарыңызбен бөлісу: 
