Негіздері


- сурет. Мезодерманың даму сатылары



Pdf көрінісі
бет125/228
Дата21.11.2022
өлшемі8,4 Mb.
#159250
түріОқулық
1   ...   121   122   123   124   125   126   127   128   ...   228
Байланысты:
tұңғyshbaeva-z.b.-czitologiya-zhәne-gistologiya-almaty-2015-274-bet.

 
70 - сурет. Мезодерманың даму сатылары 
А, Б: 1 — эктодерма; 2 — жҥйке пластинкасы; 3 — хордалық пластинка; 4 — бірінші 
реттік ішек қуысы; 5 — бірінші реттік ішектің тҥбі; 6 — жҥйке ӛсіндісі; 7 — 
мезодерма. 
 
Энтероцелдік – бұл кезде бірінші реттік ішек немесе гастроцелдің екі 
жағынан қалташықтар пайда болады. Олар бірте – бірте ішектен бӛлініп, 
кӛбейіп, екі ұрық қабатының арасына орналасып мезодерма түзеді. Бұл әдіс 
хордалыларға тән. Міне осы әдістермен 3 ұрық жапырақшасынан тұратын 
гаструла сатысы қалыптасады. Мезодермалық ӛсіндінің куысы дененің 
екінші реттік қуысы немесе 
целом
деп аталады. 
Мезодерма этодерма және энтодерма сияқты клеткалардың тұтас қабаты 
емес. Оның компоненттерінің миграцияланатын қабілеті бар және мезенхима 
деп аталатын құрылымды, ұрықтық дәнекер ұлпасын құрайды. Энтодерма 


6







148 
мен мезодермадан дамыған мезенхиманы эндомезенхима деп атаса, 
эктодермадан дамығандарын эктомезенхима дейді. 
Омыртқалыларда 
эндомезенхимадан 
ересек 
организмнің 
дәнекер 
ұлпаларының әр түрлері, қан тамырлары мен бірыңғай салалы бұлшық ет, 
қанның клеткалары дамиды. Экзомезенхимадан висцералдық қаңқаның 
бәріне дерлігі, пигменттік клеткалар, микроглия мен дерманың бір бӛлігі 
түзіледі. Сонымен, гаструляция аяқталғаннан кейін хордалыларға тән дене 
құрылысының жалпы жоспары анықталады. 
1.10.8 Нейруланың дамуы 
Адам мен хордалы жануарлар ұрықтарында нерв түтігінің түзілу 
процесін 
нейрулация
дейді. Дамудың бұл кезеңі нейрула деп аталатын 
эмбриондық даму кезеңінде жүреді, гаструляция процесі аяқталғаннан кейін. 
Нейруляция ұрықтың арқа бетінде эктодерманың қалыңдап нерв 
пластинкасының пайда болуынан басталады. Нерв пластинкасының жиегі 
түріліп науашық құрап, кейін нерв түтігіне айналады. Нерв түтігінің алдыңғы 
бӛлігі миға, мойын мен тұлға аймағындағы бӛлігі жұлынға жіктеледі. Нерв 
түтігінің каналы орталық жұлын каналы болып дамиды. Нерв түтігі тері 
эпителийіне айналатын эктодерманың қалған бӛлігінен бӛлінеді де, тері 
эктодермасының астында қалады. 
Нейруляция кезінде біліктік органдардың — 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   121   122   123   124   125   126   127   128   ...   228




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет