Оқулық «Білім беруді дамытудың федералдық институты»
жүктеу/скачать 5,26 Mb. Pdf көрінісі
|
Каз.Морозова Электротехника и электроника
| Тензорезисторлар,
Тензорезисторлар ұшқынның статикалық жəне динамикалық жүктемесі бойынша жаңа бөлшектер мен бөлшектердің серпімді деформацияларын өлшеуге, сондай-ақ басқа да механикалық шамаларды (күштер, жеделдету, ауыстыру, қысым) өлшеуге арналған, олар микроклимат аймақтарында қалыпты жəне суық климаты бар деформациямен байланысты. Тензорезистордың əрекет ету принципі тензорезистивті əсерге негізделеді, ол жартылай өткізгіш кедергісінің оған түсірілетін қысымына тəуелділігінен тұрады. Тензорезисторларға арналған материалдар ретінде көбінесе кремний қолданылады, бірақ басқа жартылай өткізгіштер де пайдаланылуы мүмкін. Тензорезистор УВС-10T желімі сіңірілген, фенилон термотұрақты қағаздан жасалған қаптамаға кірістірілген, жұқа константанды фольгадан жасалған (қалыңдығы 3 жəне 5 мкм) ілмекті тор болып табылады. Тоқ шығыстары бекітілген ілмекті тор тензорезистордың сезімтал элементі болып табылады. Тензорезисторлардың негізгі параметрлеріне номиналды кедергі (ондаған ом бастап, ондаған килоом дейін), яғни қысым болмаған кездегі кедергі, жəне жартылай өткізгіш затына, электр өтімділік түріне, меншікті кедергіге жəне деформация бағытына байланысты тензосезімталдық коэффициенті жатады. л-типті жартылай өткізгіштерде тензосезімталдық коэффициенті теріс, яғни қысым артқанда кедергі азаяды, ал р-типті жартылай өткізгіштерде - тензосезімталдық оң болады. Тензорезисторлар сондай-ақ шекті рұқсат етілген деформациямен сипатталады, аспаптың істен шығуына жол бермеу үшін одан асуға болмайды. Тензорезисторы үш түрлі материалдардың біреуі үшін термоөтелген:: болат, мыс, алюминий. Тензорезисторлар қалпына келтірілмейтін бұйымдарға жатады. 181 Тоқтаусыз жұмыс істеу ықтималдылығы ± 1000 шамасының салыстырмалы штаммы бар 200 000 жүктеме циклі үшін 0,98 құрайды. Диффузияны өлшеудің əмбебап құралы ретінде тензорезисторлар белгілі боуы келесі мүмкіндіктермен түсіндіріледі: базалар өлшемі миллиметр үлестерінен басталатын деформацияларды өлшеу; көп нүктелердегі дистанциялық өлшеулер; өзін-өзі термоөтеу немесе автоматты схемалық өтем кезінде температуралардың кең ауқымындағы өлшеулер; объектінің күрделі кернеулі күйлерін өлшеу; қолайсыз сыртқы жағдайлар кезіндегі (ылғалдылық, қысым жəне т.б.) өлшеулер. Тіктөртбұрышты, розеткалы, мембраналық жəне КФ5 тізбекті тензорезисторлар шығарылады. Белгілену мысалдары: КФ5П1-3-400 Б12 — тензорезистор КФ5, тікбұрышты, база — 3 мм, кедергі — 400 Ом, сапа тобы — Б, болат үшін термоөтелген. Сондай-ақ теязодиодтар бар, олар қысым əсерінен вольт- амперлік сипаттаманың өзгеру принципі бойынша жұмыс істейді. Осындай өзгеріс деформация кезінде р —л-ауысудағы потенциалды кедергінің биіктігінің өзгеруімен байланысты. Тензодиодтардың тензосезімталдық коэффициенті жүздеген жəне тіпті мыңдаған бірліктерге жетеді. Ол туннельді диодтарда одан да жоғары болуы мүмкін. Сондай-ақ, тензотранзисторлар бар, оларда қысымның əсерінен вольт-амперлік сипаттамасы өзгереді. Қысым қолданылатын аймаққа қарай ағым өзгерген кезде өзгереді. Басқарушы р — n -ауысуы бар бір ауыспалы транзистордың тензосезімталдығы қарапайым бір ауыспалы транзисторлан бірқатар жоғары. Жиілікті шығысы бар қысым түрлендіргіші ақпараттық сигналдың шудан қорғалғыштығына жəне өлшеу дəлдігіне қойылатын жоғары талаптары бар құрылғылар жасау үшін практикалық қызығушылық тудырады. жүктеу/скачать 5,26 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|