Оқулық «Білім беруді дамытудың федералдық институты»
жүктеу/скачать 5,26 Mb. Pdf көрінісі
|
Каз.Морозова Электротехника и электроника
| 19.2.
ЭЛЕКТР ҚАУІПСІЗДІГІН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДІҢ ТЕХНИКАЛЫҚ ТӘСІЛДЕРІ МЕН ҚҰРАЛДАРЫ Адамның электр тоғына түсуіне жол бермеу үшін ең алдымен тоқ өткізетін бөлшектермен кездейсоқ жанасу мүмкіндігін болдырмау керек. Ол үшін сəйкес қоршаулар орнатады немесе тоқ өткізетін бөліктерді арнайы құралдарсыз қолжетімсіз биіктікте ұстайды. Тарату қалқандары, қалқаншалар мен пункттер бет жағында тоқ өткізетін бөліктері жоқ арнайы бөлмелерге немесе құлыпталатын шкафтарға орналастырылады. Электр қозғалтқыштарының жəне басқа да электр қабылдағыштардың, сондай-ақ іске қосу аппараттарының қысқыштары қаптамамен жабылуы керек жəне оларға қол тигізбеу керек. Электр қозғалтқыштарды жəне іске қосу аппараттарын жұмыс істеп тұрған кезінде жөндеуге жол берілмейді. Тұрғын пəтерлерде тоқты қабаттағы қалқаншадан өшірмей, электр сымдарын жөндеу жүргізуге болмайды. Сыртқы қондырғыларда жəне əуе электр желілері үшін, əртүрлі ғимараттар мен құрылыстарға рұқсат етілген биіктіктер мен жолдардың жалпы өлшемдері сымдарға қол тигізбеуді қамтамасыз етеді. Бұл өлшемдер желінің кернеуіне байланысты жəне Электротехникалық қондырғыларды салу ережелерінде жəне Құрылыс нормаларында көрсетілген. Электрлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін келесі техникалық əдістер мен құралдар жеке-жеке немесе бір-бірімен үйлесімді түрде пайдаланылуы керек: қорғаныс жерге тұйықтау жəне нөлге келтіру, ықтимал теңестіру, төмен кернеу, желілердің электрлік бөлінуі, қорғанысты өшіру, тірі бөлшектердің оқшаулауы, жерге тұйықталу тоқтарының өтемі, қорғаныс шаралары мен құрылғылары, ескерту сигнализациясы, орталықтану, қауіпсіздік белгілері, қорғаныс құралдары жəне сақтандырғыш құрылғылар. Электр қондырғыларының қауіпсіздігінің негізгі шарттарының бірі - барлық бөліктерде оқшаулаудың жоғары сенімділігі. Пайдалану барысында егер қондырғыны қауіпті немесе ашық ауада болатын бөлмеде оқшаулауды қуат пен жарықтандыру сымдарын оқшаулауды жылына кемінде 2 рет өлшеу керек, ал аса қауіпті үй-жайларда - жылына кемінде 2 рет өлшеу керек. 271 Құрылыс алаңдарында тікелей пайдаланылатын қондырғыларда оқшаулау кедергісі айына бір рет жəне əрбір 10 күннен артық жұмыс істемей тұрса, кернеуді қосар алдында əрбір рет өлшенуі керек. Оқшаулама кедергісі мегаометрмен өлшенеді. Құрылыс индустриясында электрлі бұрғылар, электр тежегіштер, электроқуатқыштар, электрлі балғалары жəне басқа да машиналар кеңінен қолданылады. Жылжымалы электр құралының кернеуі қауіптілігі жоғары емес бөлмелерде - 220 В-нан аспауы керек, жəне қауіпті, əсіресе қауіпті жəне ашық ауада орналасқан бөлмелерде - 42 В жоғары емес болу керек. Қорғаныс жерге тұйықтау деп электрлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында кернеу астындағы емес, бірақ оқшаулау тесілу нəтижесінде кернеу астында болуы мүмкін электр қондырғылардың барлық тоқ өткізбейтін металл бөліктерімен əдейі қосылуды айтады. Қорғаныс жерге тұйықтау – корпустар мен басқа бөлшектердің жерге тұйықтағышпен қосылуы. Жерге тұйықтағыштар ылғалды жерге салынған құбыр, бұрыштық болат, швеллер, жолақты болат, темір парағы (сондай-ақ темір-бетон конструкциялардың арматурасы, ЭТЖ болат тіреулері жəне т.б.) болуы мүмкін. Жерге тұйықтау құрылғысының өтпелі кедергісі көмір шахталарының жерасты жағдайларында, қауіптілігі жоғары жəне аса қауіпті үй- жайларда 2 Омнан аспау керек, басқа жағдайларда – 4 Омнан, ЭТЖ тіреулерінде – 10 Омнан аспау керек. Қосылысты дəнекерлеу арқылы жүргізген дұрыс. Жылжымалы электр қабылдағыштарды электр қондырғыны қоректендіретін кабельдің жерге тұйықтағыш тармағы арқылы жерге тұйықтайды. Қорғаныс жерге тұйықтаудың əрекет ету принципі – корпуска тию кернеуін жерге тұйықтаудың аз кедергісі есебінен азайту (19.1- сурет). жүктеу/скачать 5,26 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|