р басталу процесшщ болмауы. Коп жагдайда мак­

тур1нде, экономикада — тутынушылар суранысынын ауыткуы, нарыктык 
механизм турЩде байкалады. взжен-ез! уйымдасудын элеуметпк-пси- 
хологиялык элементтерше салт-дэстурлерд1, вдет-гурыптарды, когамдык 
шкфда жаткызуга болады. Енбек уйымдарында езжен-ез1 уйымдасу фор- 
мальды емес уйымдар (лидерлгк, мэртебел1К шкаласы, топтасу-шиележс) 
ретжде калыптасады. Сонымен, езшен-ез1 уйымдасу букаралык, ужым- 
дык немесе топтык аукымдагы элеуметпк езара эрекеттж жем!с! болып 
саналады. Баскару жуйесжде взжен-эз» уйымдасуды пайдалану баскару­
дын тшмдшпн б1ршама арттырады жэне енбек уйымдарын дамытудын 
манызды факторын курайды. взжен-ез! уйымдасу процеа конструктивпк 
рел аткаруымен катар, деструктивпк рол де орындайды, ягни юп буддЬ 
руйп ретждеп сипатка ие болады.
Баскару ииклына катысты калыптаскан «элеуметпк реттеу* угымы 
да бар. Ол белгш 61 р максатка багытталган баскару ыкпалын бширеда, 
ол баскару объекпсжж тепе-тендтн колдауга жэне оган реттеуцллерш 
(нормалар, ережелер, максаттар, байланыстар) енпзу аркылы онын да- 
муын жеделдетуге багытталган. Элеуметпк реттеулер «жанама» баскару 
1спетт1 жэне объекпге тапсырма беру аркылы юке асады. Элеуметпк рет- 
теу ашстерж колдану баскарылатын объекнлер дербёстшйщ жогаргы 
денгейж, езж-вз1 баскарудын жэне ондагы езжен-ез1 уйымдасудын да- 
муын карастырып, ойластырады.
Уйымдардын баскарылуы баскару 
тшмдшйрШ щ 
интегральды сипат- 
тамасы болып табылады. «Баскарылу*, б!р жагынан, кайсыбф уйымдык 
тутастыктагы баскару жуйешесжж баскарылатынга катысты бакылау 
орнату дэрежеа, ал екжил жагынан, бул баскарылатын жуйешенщ баска­
ру шыга катысты автономды дэрежесж сактауы. Бул шектеу мен шекара 
жылжымалы турде болады, уйымнын тйшнё, баскару ыкпалынын сапа- 
сына, объект ерекшелктерже байланысты кайсыб1р сэттерде соган карай 
турленедь Бграк, ол мулде жогалып кетпейш. Бул — техникалык жэне био- 
логиялык жуйелерге тэн кубылыс, ол элеуметпк жуйелерге аса катысты.
Баскарылу шекарасы баскару объеклсшщ курделшпмен, формальды 
жэне формальды емес курылымдары арасындагы занды турдеп алшак- 
тыкпен, акпараттын толыксыздыгымен немесе дурыс емеснпмен, шеилм 
сапасымен аныкталады. Баскару шеМвдершщ жузеге асырылатындыгы — 
баскарылудын б>ркелк1 елшемй болып табылады. Баскарылудьщ артуы 
баскару шылык ыкпалдардын сапасын жаксартудьщ, кызметкерлерд! ортак 
максаттардын твжрепне Шршмрудщ жэне дэлелд! сылтаулар жуйесшщ 
дамуы есёбщен камтамасыз етшеда.
Эр турл! уйымдык тузшмдер — кез келген когамда жан-жакты дамып 
тараган кубылыс. Мысалы, уйымнын кейбф белплерж ез иелдане алган
324

жүктеу/скачать 14,83 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: