Кұралы. Орал: М.Өтемісов атындағы БҚм у бак, ж эне баспа орталығы, 2007

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
М. Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті
Дарбаева Т.Е.
Өсімдіктер
систематикасы
Оқу құралы
Орал, 2007

ӘОЖ 581.4:075
Д - 1 2
Пікір жазғандар:
Егеубаева Р.А. 
- 
Б отаника және ф итоинтродукция институты, 
биология ғылымдарынын докторы , бас ғылыми 
кызметкер
Шалахметова Т.М. 
- Әл-Ф араби атындагы Қ а з¥ У жанындагы 
Экологиялы к 
мәселелер 
ғылыми-зерттеу
институтының 
директоры, 
биология
ғы лымдарының докторы
Утаубаева А.У.М. 
Ө темісов атындағы Баты с Қазакстан мемлекеттік 
университетінің, 
ботаника 
кафедрасының 
доценті, биология гылымдарының кандидаты
Дарбаева Т.Е.
Өсімдіктер систематикасы: 
Ж оғарғы оку орны на арналған оку 
кұралы. Орал: М .Өтемісов атындағы БҚМ У БАК, ж эне баспа орталығы, 2007.- 
121 б.. 25 фотосурет
Әл-Ф араби ат ындагы Қ азақ улт т ы ц университ ет ініц ж анындагы ҚР
БҒМ -нің ж огары оқу орнынан кейінгі білім берудіц Республикальщ оқу-
әдіст емелік кецесінің 
гуманптарльщ ж әне 
ж арат ы лы ст ану гылымдар
мам анды қт ары
Секция 
м әж ілісінің 
ш еш імімен 
баспага 
үсынылган.
09.11.2007ж. № 1 хаттама.
Оку 
кұралы нда 
төменгі 
ж әне 
жоғарғы 
сатыдағы 
өсімдіктердің 
систематикасы, м орфологиясы, көбею і, таралуы, экологиясы, эволюциясы, 
табиғаттағы ж эне адам өміріндегі манызы 
баяндалып, бакылау сұрактары. 
БҚО-нын сирек, реликт, эндемик ж эне ҚР Қызыл кітабына енген өсімдік 
түрлері берілген.
Оку кұралы ж оғары оку орындарыны н Биология, Экология 
ж эне т.б. 
мамандыктардың Ботаника және өсімдіктер систематикасы курсын 
окитын 
студенттеріне, магистранттарға және мектеп окытуш ылары мен оқушы ларына 
арнапған.
© Д арбаева Т.Е., 2007
© М .Ө темісов атындағы БҚМ У БА Қ ж эне баспа орталығы, 2007

КІРІСП Е
Өсімдіктер дүниесінің 500 000 турі белгілі. Ө сімдіктерді зерттеп білу 
үшін оларды белгілі бір өсімдіктер систематикасы н, жүйесін күру ш арт 
Систематика 
организм дердің 
көп 
түрлілігін 
зерттеп, 
оны 
жуйелейтін
(классификациялайды) ғы лы м .
Систематиканың м аксаты: эволю циялы к теорияның негізінде организмдер 
арасындағы эволю циялы к қары м -каты насты көрсететін жуйе к^РУ-
Биологиялык 
ж уйенін бірлігі, яғни иегізгі систематикалык категория -
түр. 
Әрбір түрдің ерекш елігі м орф ологиялы к ж эие онын генетикалык кегізінде 
көрінеді. Т үр белгілі туы сқа (genus), туы с түкым даска (fam ilia), тұкымдас 
катарға (ordo), катар класқа (classis), класс бөлімге (divisio), белім патшалыкка 
(regnum) жатады.
Ғьшымда өсімдік түрі бинарлы (түр жэне туы с аты) атпен жэне латын 
тілінде аталады. М ы салы : Ж атаған сарғалдак - Ranunculus repens. Бинарлы
жүйені ғы лымға енгізген К арл Л инней (1753).
Барлық өсімдіктер элемі екі ірі топка бөлінеді: 
төменгі сатыдағы 
өсімдіктер 
- T hallophyta (таллом ды есімдіктер) жэне жогары сатыдағы 
өсімдіктер - C orm ophyta (corm os - өркен, өркенді өсімдіктер).
Тірі ағзалар екі үлкен 
топка бөлінеді: