41 Education “Young Scientist”
. #5.2 (109.2)
. March 2016
ересек адам дамуының тетіктері туралы білімдер мен
рәсімдердің бірігуі туралы айтады. Ересектерге білім
берудің философиялық-педагогикалық жағы мынадай
негізгі ойларға сүйенеді: адамға қатысы жоқ болмы-
стың түбегейлі көпөлшемділігін және көпдеңгейлігін, ал
субъект ретінде ересек адам болмысының даралығын,
әмбебаптығын ескеру қажет; әлемнің көпдеңгейлі мен
ересек адамның субъекті болмысының көпөлшемділігі
арасында өзара байланыс бар; ересек адамның жоғары
талпынысын, өзі үшін сыртқы ықпалдарды анықтап,
оларды қабылдау немесе қабылдамау құқығын қорғау
қажет; ересек адамның субъекті болмысының виру-
тальды тереңдігі дегеніміз қазіргі және келешек дамуы
ғана емес, кез келген адамның бойынща жасырын ви-
рутальды мүмкіндіктердің түпсіз ішкі дүниенісінің бар
екенін мойындау; ересек адамның субъекті әлемін оның
әлеуметтік рөлдерін орындаумен теңестіруге болмайды,
оған өзі қарым-қатынас жасауға мәжбүр қоғамның
өкілі, агенті деп қарауға болмайды; ересек адамның
білімін субъектілер арасындағы және диалогтік қатынас
аясында ашу басқалармен терең, ашық немес жасырын,
ортақтастығын көрсетеді; ересек адамның тіршілік әре-
кеті аясында үдемелі қозғалысының үздіксіздігі білім
берудің әмбебаптық, эвристикалық қозғалмалы, көп
қызметтік және жағдайларға байланысты сипатын арт-
тырады.
Бұл ойлардың өзара шарттастығы ересектерге білім
беру жүйесінің негізгі ережелерін қалыптастыруға көмек-
теседі. Олар:
— ересектерге білім беру жүйесінде қабылданған мем-
лекеттік шешімдердің тарихи уақыт жағынан жалпылама
және жергілікті болуы;
— білім беру үлгілерінің қызмет етуінің жобалы және
шынайы болуы;
— білім беру жүйесінің контекстік мазмұнының, эво-
люциялық кең жайылуының логикасының болуы;
— білім беру іс-әрекетінің басқарушылық үлгісінің,
гуманитарлы-онтологиялық іскерліктің болуы;
— нәтижелерге жетудің қайшылықсыз тұжырымды,
мәдени технологиялық болуы;
— жаңа мақсатқа болжам арқылы ілгерілеу, анықтау
және қабылдау;
— әрбір адамның рухани субъектілігін мойындау, топ-
тардың, елдердің, құрлықтардың әлеуметтік әріптестігі
мен мәдени қарым-қатынасын нығайту;
Ересек адамының, маманның кәсіби құзіреттілігін
жетілдіру, жеке тұлғаны дамыту сонымен қатар әдісна-
маның мына төмендегі ұстанымдарын басшылыққа
алғанда нәтижелі болады: дербестік пен субъектілік, реф-
лексивтілік және оқыту нәтижелерін өзектілендіру.
Сонымен, философиялық-білім беру, психоло-
гиялық-андрагогикалық және мәдени-технологи-
ялық бағыттардың әдіснамалық бірігуі ересектерге
білім берудің басты өлшемдерін анықтайды, ойлардың
мазмұндық негізін құрайды. Бұл ересектерге білім беру
саласында психологиялық-педагогикалық зерттеулердің
жаңа әдістерін жасап, анықтауды талап етеді. Бұл та-
лаптардың жиынтығы ересектерге білім берудің идеоло-
гиясы мен технологиясында жаңа ғылыми бағыттың —
ересектерге білім беру менеджменті негізінің іргетасын
қалайды, ол ол өз кезегінде ересектерге үздіксіз білім
беру аясында қоғамды басқарудың озық — тиянақты,
тұрақты-эволюциялық сапалы тәсілдерін жасау үшін
қажет.
Әдебиет:
1. Тұрғынбаева Б. А. Андрагогика. Алматы «Алатау» баспасы, 2011. —180 б.
2. Змеев С. И. Основы андрагогики. — М.: Флинта. Наука, 1999. —245 с.
3. Громкова М. Т. Андрагогика: теория и практика образования взрослых. ЮНИТИ-М.: — 2005. — 310 с.