Сакенова Р. Е., Батырбай Ә. Т., Жапарова М. С., Ботабаева Г. Б., Сакпанов Е. М

122 
,
мұндағы: - сыртқы тізбектің кедергісі, - ток кӛзінің ішкі кедергісі. 
Осы алынған ӛрнекті
 
толық тізбек үшін Ом заңы деп атайды.
 
Тізбектегі ток күші ток кӛзінің электр қозғаушы күшіне тура 
пропорционал және тізбектің толық кедергісіне кері пропорционал болады. 
Ток кӛзінің қысқаштарындағы потенциалдар айырмасын анықтайық. 
Сыртқы тізбекке түсірілген кернеу 
, мұндағы ток күшін толық 
тізбек үшін Ом заңымен 
ӛрнектегенде, алатынымыз
Соныменен ток кӛзінің қысқаштарындағы кернеу келесі формуламен 
анықталады: 
Сыртқы тізбек тұйықталмаған жағдайда (
,
) ток кӛзінің 
қысқаштарындағы кернеу ток кӛзінің ЭҚК-не тең болады. 
Электр ток қуаты. ПӘК-і 
Қуат жұмыстың атқарылу шапшаңдығына тең болады. 
,
ӛлшем бірлігі

123 
Тізбектегі толық қуат, яғни ток кӛзінің ӛндіретін қуаты келесі 
формуламен анықталады: 
Осы формулаға толық тізбек үшін Ом заңындағы ток күшінің мәнін 
қойып, толық қуаттың келесі ӛрнегін аламыз: 
Сыртқы тізбекте толық қуаттың бір бӛлігі ғана бӛлінеді. Сыртқы тізбекте 
бӛлінетін қуат келесі ӛрнекпен анықталады:
Сыртқы тізбекте бӛлінетін қуатты пайдалы қуат деп атайды. 
Сыртқы тізбекте бӛлінетін қуаттың ең үлкен мәнін анықтайық. 
Жоғары математика курсынан функцияның ең үлкен мәнін табу үшін 
одан айнымалы шама бойынша дифференциал алып, оны нольге теңейтіні 
белгілі. Сондықтан 
Тізбектің сыртқы кедергісі ішкі кедергіге тең болғанда сыртқы тізбекте 
бӛлінетін қуаттың мәні ең үлкен болады. 

124 
Пайдалы әсер коэффициенті сыртқы тізбекте бӛлінетін қуаттың толық 
қуатқа қатынасына тең болады. 
немесе
. 

жүктеу/скачать 2,44 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: