Әр түрлі салаларда стандарттау

I тарау. Стандарттау 69
Шет елдерде кең түрде белгілі жаңа концепциялар пайда бол- 
ды. Бүлар TQM жэне QS 9000 Бүл екі концепция ИСО 9000 сери- 
ялы стандартқа қайшы емес және олар сапаны басқару жүйесінің 
әрі қарай дамуын қарастырады.
TQM сапаны басқару жүйелері мен әдістерін жақсы үйлестіріп, 
бір мақсатқа бағытталынып және жан-жақты қарастыратын 
барлық іс-әрекеттер сферасында - зерттеуден бастап сатудан кей- 
інгі қызмет көрсетуге дейінгі барлық деңгейлі жетекшілер мен 
қызметкерлердің қатысуымен жэне техникалық мүмкіншіліктерін 
тиімді қолданатын концепция.
Сапа менеджмент жүйелерінің халықаралық стандарттары
1987 жылы Халықаралык стандарттау үжымының 176 
техникалық комитетінің оң халықаралық практикасын есепке алу- 
мен зерттелініп дайындалған ИСО 9000 сериясы стандарттары 
халықаралық деңгейде сапа менеджменті жүйесінің негізін жаса- 
ды. ИСО 9000 сериялы халықаралық стандарттарды (эрі қарай -
МС ИС09000) алдыңғы бесеуі АҚШ, Канада жэне ГФР өнім са- 
пасын қамтамасыз ету жүйесіне қойылаты талаптар бекітілді. МС 
ИСО 9000 екінші версиясы, 1994 жылы жэне 2000 жылы үшіншісі 
кабылданды.
2000 жылғы ИСО 9000 2000 версиясы қүрылымы бойынша 
1994 жылғы ИСО 9000:1994 айрықшаланады жэне сапа менед­
жмент! негізгі принциптері қосылатын жалпы сапа басқарумен -
TQM жоғары дәрежелі интегралданды.
ИСО 9000: 2000 версиясы концепциясының негізін про- 
цесті келісу қүрайды. Бүл алдындағы версиядан түпкілікті 
айырмашылығын шарттандырады. Әдістемесі бойынша сапа 
жүйесі қолданылушы сұранысына бағытталынады.
ИСО 9000 версиясы эмбабапты болады. Олай дегеніміз, олар 
іс жүзінде кез келген салада қолдана алынады. МС ИСО 9000 ре- 
сми түрде шыққаннан кейін кең түрде алынып, барлық сферада 
қолданыла басталды. Қазіргі кезде ИСО 9000 іс жүзінде барлық ел­
дерде үлттық стандарт ретінде қолдануда. Бүл стандарт бойынша эр 
түрлі елдерде 500 мыңнан астам сапа жүйесі сертификатталанған.
2002 жылгы қаңтарда берілгендер бойынша Ресейде 1134 
кәсіпорын, Украинада -5 1 , Белоруссияда - 58 өнеркэсіп сапа сер- 
тификатын алды.

70 Стандарттау, сертификаттау жэне метрология негіздері
Орта Азиядағы елдер арасында (01.01.2003 ж. бойынша) 
ИСО 9000 енгізу бойынша Қазақстан бірінші орынға шықты - 41 
өнеркәсіп, Өзбекстанда - 5, Қырғызстанда - 3, Монголияда-2.
ИСО 9000:2000 «Сапа менеджмент жүйесі. Негізгі жағдайлар: 
Сөздік». халықаралық стандартта сапа менеджменті жүйесі жауап бе- 
руі керек жэне онымен қатар оларда қолданылатын терминдер мен 
аныктамалар туралы негізгі жагдайлар мен принциптері бекітілген.
Бір үжымда сапа менеджменті жүйесіне қойылатын та- 
лаптар ИСО 9001:2000 «Сапа менеджменті жүйесі.Талаптар» 
халықаралық стандартында берілген.
ИСО 9004:2000 «СМЖ. Жақсарту бойынша үсыныстар» стан­
дартында сапа менеджменті жүйесінің тиімділігі мен нәтижелерін 
жақсартуға багытталган үсыныстар берілген.
ИСО 19011 «Сапа менеджменті жүйесі жэне / немесе эколо- 
гиялық менеджмент аудиті бойынша басқару ұсыныстары» 
стандарты сапа менеджменті жүйесі жэне / немесе экологиялық 
менеджмент жүйесінің ішкі жэне сыртқы аудитке талаптар бекі- 
теді, онымен қатар аудиторлар білімділігін жэне оларға баға беру.
Қазақстанда халықаралық стандарт ИСО 9000 мемлекеттік 
әдіс ретінде қабылданған жэне оны былайша белгілейді ҚР СТ 
ИСО 9000.
ИСО 9000: 2000 сәйкес сапа менеджмент! - ол сапаға қол- 
данылмалы басқаруды үйымдастыру мен басшылыққа үйлес- 
тірілген іс әрекеттері.

жүктеу/скачать 10,03 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: