Күкірт қышқылы өндірісі, технологиялық параметрлері. Таза күкірт қышқылы түссіз, май тəрізді сұйық зат. 10,4°С температурада кристалдық зат болып қатады.
296,2°С температурада қайнайды. Күкірт қышқылы суда ерігенде (1моль) - 36 кДж жылу бөліп шығарады,
өйткені ол сумен гидрат түзеді.
Құрамындағы қоспаларға және концентрациясына байланысты күкірт қышқылы үш түрге бөлінеді:
1. Техникалық H2SО4 (купорос майы) - 92,5 %,
2. Олеум- 18,5 % SО3 моногидрат құрамында бос қалпында болады,
3. Мұнара қышқылы 75% H2SО4
Күкірт қышқылын өндірудің 25%-ға дейінгі шамасы түсті металлургия зауыттарынан шыққан газдардан
алынады.
Қазіргі кезде күкірт қышқылын: контакты жəне нитроза əдістері сияқты негізгі екі əдіспен өндіреді .
Контакт әдісімен күкірт қышқылын өндіру: катализаторға зиян тигізетін заттардан газды тазарту,
SO2-ні SO3-ке катализатор қатысымен тотықтыру, SO3-ті күкірт қышқылымен абсорбциялау сияқты үш сатыдан тұрады. 1.
Газды зиянды қоспалардан тазалау. Күйдірген газдан тозаңдарды бөліп алғаннан кейін оны
катализаторға зиян келтіретін мышьяк, селен, фтор т.б. заттардан тазартады. Осымен қатар газдан өте
қымбат қоспалар селен, теллур жəне т.б. бөліп алады.
2.
Күкірт диоксидін тотықтыру (қатты катализатормен контакт жасау). Катализатор ретінде: Pt, темір
оксиді, ванадий (V) оксиді қолданылады. Ең активті катализатор – Pt, бірақ құны өте жоғары жəне тез
уланады. Күкірт қышқыл зауыттарында промоторланған 7% V2O5-ді, промотр ретінде сілтілік
металдар оксиді (К2О) қолданылады. Ванадийді катализатор ретінде қолданғанда бастапқы
температура 580-600 С-тан соңында 450-400С температураға дейін төмендейді.
SO₂ -нің тотығуы бірнеше сатыдан тұрады:
1)
реакцияласушы компоненттердің катализатор бетіне диффузиялануы;
2)
SO₂ жəне O ₂ катализатор бетіне адсорбциялануы;
3)
катализатор бетінде O₂ жəне SO₂ молекулалары реакцияға түсіп адсорбцияланған SO₃ молекуласының
түзілуі;
4)
SO₃ десорбцияланып газ фазасына диффузияланады.
3.
