пайдаланушы интерфейсі – пользовательский интерфейс –

37
Мысалы, 
1-суретте
Windows 10 опе-
рациялық жүйесі жұмыс үстелінің ин-
терфейсі берілген.
Суреттен көріп тұрғандай, компью-
тердегі барлық негізгі программа жұмыс 
үстелінен-ақ сілтемелер мен пиктограм-
малар арқылы қолжетімді болып тұр. 
Қазіргі кезде пайдаланушы интерфей-
сін ұйымдастырудың екі түрлі тәсілі 
бар. Біріншісі ерте кезде қалыптасқан, 
пайдаланушыға жеке командалар тү-
рінде жүктелетін, командалық тілді беретін тәсілден тұрады. Бұл 
тәсіл 
командалық жолдар интерфейсі 
(ағыл. 
Command line interface 
(
CLI
)) – командалық жолдар интерфейсі. Мысал ретіне MS-DOS 
жүйесінің командалық интерфейсін алуға болады. Компьютердің 
С дискісіне ауысып, C:\dir командалар жолын орындағанда, С дис-
кісінде орналасқан барлық бума мен файлдың тізімі шығарылады 
(2-сурет).
1-сурет. 
Windows 10 
операциялық жүйесі
2-сурет. 
MS-DOS жүйесінің командалық интерфейсі
Бүгінгі таңда Command Line Interface командалық жолдар интер-
фейсі өте аз қолданылады. Бұл интерфейске балама ретінде GUI-
пайдаланушының графикалық интерфейсі көп тараған. GUI ком-
пьютерде пайдаланушыға тінтуірдің немесе басқа да енгізу құрылғы-
сының көмегімен экрандағы икон (
icons
) түріндегі кескіндермен 
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.COM
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года
№
217

38
жұмыс істеуге мүмкіндік береді. GUI пайдаланушыға дисплейде 
графикалық сурет түрінде көрсетілген элементтердің (мәзір, пикто-
граммалар, тізімдер т.б.) алуан түрлілігін қамтамасыз етеді.
Өткен ғасырдың 60-жылдарында Даг Энгельбартом Стэнфорд 
зертханасында GUI (пайдаланушының графикалық интерфейсі – 
ПГИ) интерфейсін ойлап тапты. 70-жылдары ғалымдардың шеші-
мімен XEROX PARK зертханасында да ПГИ концепциясы қабыл-
данды. 1973 жылы XEROX PARK зертханасында бірқатар жас 
ғалымдар зерттеу жұмыстарына жұмылдырылды. Бұл жұмыстың 
нәтижесінде WIMP (Windows, Icons, Menus, Point-Click) графикалық 
интерфейс концепциясы жарық көрді. 
Интерфейстің нақ осындай түрі 1984 жылы Macintosh фирмасы-
ның компьютерлерімен бірге қолданылды. Кейіннен бұл әдіс дербес 
компьютерлерге арналған Windows-қа көшірілді. Cодан бері Windows 
үздіксіз сұранысқа ие.
Заманауи операциялық жүйелерді (ОЖ) дайындаушылар әдет-
те екі тәсілді де қажетті құралдармен қамтамасыз етеді. Олардың 
артықшылықтарын салыстырайық.
Командалық жолдың интерфейсіне қарағанда пайдаланушы-
ның графикалық интерфейсі (GUI) экрандағы барлық объектіге 
кіруге мүмкіндік береді. GUI-де командалар метафора (грек тілінде 
metaphora
– ауыстыру) негізінде қолданылған пиктограммалық 
объектілер түрінде орналасады. Бұл объектілер осы команданы 
қолданудың ерекшеліктерін көрсетіп тұрады. Мысалы, мәтіндік 
редактордағы ең танымал үш ко-
мандалық объектінің бірінің қызме-
тін алайық 
(3-сурет).
Осылардың ара-
сында ерекшеленген мәтінді қиып 
алу үшін, 

жүктеу/скачать 8,16 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: