Электроника
жүктеу/скачать 2,72 Mb. Pdf көрінісі
|
электроника
| 3.1.14 Мультивибратор
Мультивибратор-тікбұрышты пішінге жақын кернеу генераторы. Оның атауы Фурье қатарындағы ыдырау кезіндегі мұндай кернеудің көптеген жоғары гармоникалардан (мулъти – көп) тұратындығын көрсетеді. Күшейткіштің шығыс кернеуі тек өте тар диапазонда (бірнеше микровольт) кіріс кернеуіне сызықтық тәуелді екені белгілі. Егер кіріс кернеуі осы диапазоннан асып кетсе, онда шығыс сигналы тек екі мәнді қабылдай алады: + U шығ ≈+12 В) және –U шығ -12 В). Мультивибратордың тікбұрышты кернеуін қалыптастыру принципі жұмыс күшейткішінің осы ерекшелігіне негізделген (1.66, а сурет). Күшейткіштің кірістері арасындағы қосу кезінде теріс потенциалдар айырмасы аз (милливольт бірліктері жеткілікті) делік. Бұл жағдайда шығу кезінде кернеу + U шығ пайда болады, ал R1 және R2 бөлгішінен инверттелмеген кіріске βU шығ оң потенциалы беріледі. Макс, мұндағы β = R1/(R1+Rос). Конденсатор «Uvyh–R3–c–корпус» тізбегі арқылы зарядтай бастайды, + Uvyh потенциалына жетуге тырысады. Инверттелген кірістегі Потенциал βU+Шығыс инверттелмеген кірістегі потенциалдан асқанға дейін өсе бастайды.макс. бұл кезде күшейткіш теріс кернеуді шығарады –Uvy және инверттелмеген кірісте теріс потенциал βU-oh жасайды.макс. енді конденсатор потенциалға жету үшін қайта зарядтай бастайды-Uvyh..Алайда, инверттелген кірістегі потенциал инверттелмеген кірістегі потенциалдан төмен болған кезде –UD, күшейткіш шығуда оң кернеу + u түзеді. + U шығдейін – U шығ шығыс кернеулері өзгерістерде болатын мұндай секіру процестері операциялық күшейткіште қорек кернеуі ажыратылмайынша қайталана береді. (1.66, б сурет). 85 1.66 сурет - Автоматты тербеліс режимінде жұмыс істейтін (а) және күту режимінде жұмыс істейтін мультивибратордың схемасы (в), олардың жұмысын түсіндіретін графиктер (б, г). Тербелістің Т кезеңі конденсатордың заряд уақытының тұрақтысымен анықталады τ = R3C3, сондай-ақ R1R2 бөлгішінің потенциалы U V кернеуінен қаншалықты аз. Күту мультивибраторы (1.67 сурет) берілген ұзақтықтың импульстарын қалыптастырады. Іске қосу импульсінің келуімен мультивибратор біраз уақытқа созылатын тұрақсыз күйге өтеді t және уақытша RC тізбегімен анықталады, содан кейін құрылғы бастапқы күйіне оралады. Диод пен конденсаторда тұрақты күйді орнату үшін (күту режимінде) С конденсаторына паралель VD (1.67 сурет) полярлы диодын қосамыз, соған сәйкес ОК терістейтін кірісінде кернеу U тура диодтың тура кернеуіне тең болады. Бұған шығыстағы бір вибратордың кернеуі U- шығ.макс сәйкес келеді. ОК терістемейтін кірісіне күтуші мультивибратор жағдайында біраз уақыт болатын βU+ шығ.макс кернеуі беріледі. Осы кезде С конденсаторы τ 3 = CR 2 тұрақты уақытпен R 2 резисторы арқылы βU+ шығ.макс кернеуіне дейін зарядталуға тырысады. Конденсатор С кернеуі βU+ шығ.макс кернеумен теңделсе, құрылғы секіру арқылы тұрақсыз күйден тұрақты күйге ауысады да келесі жіберілетін импульсті күтеді. Қарастырылған мультивибраторлардан басқа, өнеркәсіп интегралды дизайндағы мамандандырылған мультивибраторларды шығарады. |