Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия
ұлттық университеті
Пәннің оқу-әдістемелік кешені
Басылым:
бесінші
Бақылау сұрақтары:
1. Эпонимдер және эпонимдер мәселесі.
Пайдаланған әдебиеттер:
1.Ш.Құрманбайұлы. Қазақ терминологиясы. – Алматы: «Сардар», 2014. – 928 б
№5 дәріс
Тақырыбы:
Термин жасайтын шартты белгілер
Мақсаты:
Шартты таңбалар, символдар, графикалық белгілер ғылымның белгілі
салаларында терминдік қызмет атқаратынын, белгілі ғылыми ұғымдарды білдіретінін
талдап жеткізу.
Дәріс сұрақтары:
1.Символдар
2.Графикалық белгілер
3.Диаграмма
4.Графикалық таңбалар
Дәріс мәтіні
(тезис)
Қазір ғылымда түрлі символ, графика, диаграмма сияқты шартты белгілерді
қолдану өте қатты күшейіп кетті. Ғалымдар қазіргі ғылымның даму қарқынына сай заңды
құбылыс деп санайды. Бұдан түрлі таңбалар сөзді, сөйлеуді жеңеді деген пікір тумайды,
адамдардың табиғи тілі ең күшті, баға жетпес құнды қатынас құралы, халықтың ата-
бабадан келе жатқан бағалы қазынасы, оны басқа ешбір құрал ауыстыра алмайтыны –
талассыз мәселе.
Олар түрліше аталып жүр. В.П.Даниленко ондай таңбаларды тілдік емес құралдар
дейді [1, 35], З.М.Зорин мен М.И.Черемисина ондай таңбаларды математика тілі деп
табиғи тілден бөліп атайды [2, 68].
Шартты таңбалар, символдар, графикалық белгілер ғылымның барлық саласына
қатысты емес сөз-терминдерге қарағанда, олардың қолданылу аясы тар. Бірақ олар
ғылымның белгілі салаларында терминдік қызмет атқарады, белгілі ғылыми ұғымдарды
білдіреді. Көпшілік жағдайда жеке алғанда, олар мағынасыз белгілер. Мысалы a, b, c, t
сияқты әріптер ғылымда белгі ретінде қолданылады. Мысалы, a+b=c, c-a=b т.б. Осы
әріптердің тұрақты белгілі мәні жоқ. Сондықтан әр ғылымда оған әр түрлі мән беріледі.
Бұл әріптер математикада қосу, алудың нәтижесімен байланысты мәнді білдірсе, a х b=c
дегенде басқа мәнді білдіреді. Ал химияда Д.И.Менделеевтің таблицасында 105 элементті
ЕҰУ Ф 703-08-15. Пәннің оқу-әдістемелік кешені. Бесінші басылым
Достарыңызбен бөлісу: |
