395
босатуға безендіреді. Негізгі этикеткада көк түсті «Шаншуға арналған»
толық ерітінді құрамы және қолдану тәсілі көрсетіледі.
Күшті негіз бен әлсіз қышқылдан түзілген тұздар ерітінділерін
тұрақтандыру.
Сулы ерітіндіде ВА тұзы іс-жүзінде В
+
және А
-
иондарына
диссоциацияланады.
Су
молекуласы
Н
+
және
ОН
иондарына
диссоциацияланады.
ВОН - күшті негіз болғандықтан, В
+
және ОН
-
иондарының әрекеттесуі
су диссоциациясының тепе-тендігін бұзбайды. Н
+
және А
-
иондарының
әрекеттесуі аз диссоциацияланатын НА қышқылының түзілуіне әкеледі.
Осыған байланысты ерітіндіде бос Н
+
иондары төмендейді және ОН
-
иондарының
артық мөлшері жиналады, ал ерітінділердің рН мәні
жоғарылайды:
ВА + НОН = В
+
+ОН
-
+ НА
Гидролиз қышқылды ортада күшейеді. Гидролизді бәсеңдету үшін,
натрий гидроксидін (0,1 моль/л) немесе натрий гидрокарбонатын қосып,
әлсіз сілтілі орта жасау қажет. Күшті негіз және әлсіз қышқылдан түзілген
тұздарға: натрий нитриті,
натрий тиосульфаты, кофеин-натрий бензоаты
жатады.
Осы тұздардың ерітінділерін тұрақтандыру үшін, олардың 1 л: натрий
нитрит ерітіндісіне - 2 мл 0,1 моль/л
натрий гидроксидін; кофеин-натрий
бензоат ерітіндісіне - 4 мл 0,1 моль/л натрий гидроксидін; натрий
тиосульфат ерітіндісіне - 20 г натрий гидрокарбонатын қосады. Барбитур
қышқылының натрий тұздары көмір қышқылының әсерінен суда ерімейтін
қышқылды түрін бөле отырып, жеңіл гидролизденеді. Мысалы: гексенал
ерітіндісін 0,05 - 0,25% концентрацияда
натрий гидрооксидін, тиопентал-
натрий тұзы ерітіндісін 5-6% концентрацияда натрий карбонатын қосып
тұрақтандырады.
Rp.: Solutіonіs Coffeіnі natrіі bensoatіs 10 % 20 ml
Sterіlіsetur!
Da. Sіgna.
Тері астына 1 мл
Есептеу:
Ерітіндінің жалпы көлемі: V
ж
= 20 ml
10 - 100
х - 20
х=2,0 г кофеин натрий бензоаты күшті әсер ететін зат
Дозасын тексеру: 2 - 20 мл
0,1 г - 1 мл
Рецепт бойынша
МФ Х бойынша
ЖРД 0,1
0,4
ЖТД 0,1
1,0 дозасы аспаған
Кофеин натрий бензоаты күшті негіз бен әлсіз қышқылдан түзілген тұз,
натрий гидроксидімен тұрақтандырылады.
396
0,1 моль/л натрий гидроксиді тұрақтандырғыш мөлшерін есептеу:
4 мл - 1000 мл
х - 20 мл х = 0,08 мл (2 тамшы)
Ерітіндідегі дәрілік заттың мөлшері 3% жоғары. Ерітіндіні дәрілік заттың
көлем ұлғаю коэффициентін немесе өлшегіш ыдыста
белгілі көлемге жеткізу
арқылы дайындауға болады.
V
О
Н
2
= 20 - (2 ∙ 0,65+ 0,08) = 18,62 мл КҰҚ
коф.нат.б
= 0,65 мг/л
БП N 1:
Aquae pro іnjectіonіbus q.s.
Coffeіnі natrіі bensoatіs 2,0
Sol. Natrіі hydrooxydі 0,1 mol/l guttas ІІ
Aquae pro іnjectіonіbus ad 20 ml
V
ж
= 20 ml
БП N 2:
Aquae pro іnjectіonіbus 18,6 ml
Coffeіnі natrіі bensoatіs 2,0
Sol. Natrіі hydrooxydі 0,1 mol/l guttas ІІ
V
ж
= 20 ml
Достарыңызбен бөлісу: