Жануарлар экологиясы

жүктеу/скачать 12,6 Mb.

Pdf көрінісі

бет	50/139
Дата	16.10.2023
өлшемі	12,6 Mb.
	#185679

1 ... 46 47 48 49 50 51 52 53 ... 139

Байланысты:
жануарлар экологиясы

(ІІпсіа ипсіа),
сілеусін
(Ьупх ІупхЬ.)>
сабаншы немесе мэлін
(Ғсііз
тапиі Раіі.)
жемтікті осылайша аулап жейді.
Әсіресе аз түрлі жануарлармен қоректенетін, яғни қоректік
шеңбері тар (стенофаг) жануарлар жемтіктерін ұстауға
жақсы
бейімделген. Себебі аз ғана түрлі жануарлармен қоректенетіндіктен
сол жануардың сезгіштігін, жылдамдығын, қашу, тығылып жасырыну
әдістерін толық біледі және соған сәйкес аулап ұстау эдістері
дамыған.
Ал,
көп
түрлі
жануарлармен
қоректенетін
(эврифаг)
жырткыштар қорегін аулаута эр түрлі жолмен эр жакты бейімделеді.
Оларды «эмбебап» жыртқыштар деуге болады.
Жыртқьпптарға жем болмау үшін жемтік жануарларда да
сақтану, қорғану, карсыласу бейімділіктері дамып қалыптасады.
Жемтік жануарларда өзін жыртқыштардан қорғап калуға
бейімделген
морфологиялык,
физиологиялық
жэне
мінездік
ерекшеліктер дамыған.
Жырткыштардан
қорғауға бағытталған
морфологиялық ерекшелігіне денесінде эртүрлі тікен, тікенектер
пайда болу, қатты қабыршақтармен қапталу т.б. жатады. Мысалы,
қалканкұлақ
кірпінің
(Егіпасеиз аигііш Стеі.
^кірпі-балыктың
(Оіосіоп һоіасапіһиз Ь.), беядеу құйрықты кесірткелердіц (Согсіуіиз
£І£апіеиз),
жайра немесе тағылан
(Нузігісісіае)
деп аталатын
кеміргіштердің
(Косіепііа)
тікенекті
түктері,
тасбақалардың
(Тезіисііпез),
ұлулардың
(МоІШзса)
денесін жапқан қалқаншалары
оларды көптеген жыртқыштардан корғай алады.
Физиологиялық
жолмен корғану түрлеріне әртүрлі улы заттар немесе жиіркендіретін
заттар бөліп шығару аркылы жыртқыштардың қатеріне карсылық еіу
әрекеттері жатады. Айталық, кандалалардың
(Неіегоріега)
кеудесінде
немесе құрсагында орналаскан иіс бездері болады. Қандай бір жануар
85

шабуыдцаган кезде иіс безінен жағымсыз иісті зат бөлінін шыгады да
қаңдаланы
қауіптен
сақтап
қалады.
Кейбір
көбелектің
жұлдызқұрттары
қылшық-түктерінің түбіндегі безден улы заттар
бөліп шығару арқылы
өзін жыртқыштардан қорғайды. Шегіртке

жүктеу/скачать 12,6 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 46 47 48 49 50 51 52 53 ... 139