Мазмұны Кіріспе. Халықаралық бірліктер жүйесі Бөлім Молекула кинетикалық теория және термодинамика негіздері
электрондық немесе n-типтiк жартылай өткiзгiштер
жүктеу/скачать 3,62 Mb. Pdf көрінісі
|
2.Физика-на-казахском-языке-для-1-курса
- Бұл бет үшін навигация:
- 1-сурет 2-сурет
| электрондық
немесе n-типтiк жартылай өткiзгiштер дейдi. Жартылай өткiзгiштегi төрт валенттiк электроны бар бiр атом үш валенттiк электроны бар қоспа атомымен (индий, алшюминий) алмасқанда, торда барлық коваленттiк байланыстар құрылуы үшiн бiр электрон жетiспейдi (2 сурет). Бiрақ, қоспалы атом тордағы ең жақын негiзгi атомның электронын алған жағдайда, ол барлық байланыстарды құра алады. Онда негiзгi атомнан кеткен электронның орнында оң кемтiк пайда болады, осы кемтiкке тордағы келесi көршiлес атомның электроны ырғып түсуi мумкiн және т.с.. Электрондардың оң кемтiктердi бiр iздi толтыруы жартылай өткiзгiштегi кемтiктердiң қозғалысына және онда ток тасымалдаушылардың пайда болуына тендес. Электр тогының әсерiнен кемтiк өрiс кернеулiгiмен бағыттас орын ауыстырады да, жартылай өткiзгiште кемтiктiк қоспалық өткiзгiштiк пайда болады. Осындай өткiзгiштiгi бар жартылай өткiзгiштедi қоспалық кемтiктiк немесе p-типтiк жартылай өткiзгiштер дейдi. Жартылай өткізгіштерде электр тоғын кеміктер мен электрондар тасымалдайды. Жартылай өткізгішке кремний, германий, селен, және т.б. жатады. Жартылай өткізгіштерде меншікті кедергі (p) температураға тәуелді. Сонымен жартылай өткізгіш деп – температура жоғарлаған сайын меншікті кедергісі азаятын заттарды айтамыз. Ом м К меншікті өткізгіштік.1/Ом*м өткізгіштік шама, 1/Ом немесе Сименс (См) Кедергі мен температура арасында байланыстылық мынандай: (1) кедергінің температуралық коэффиценті 1-сурет 2-сурет 50 кемтік деп - таңбасы оң (+) бос орынды айтамыз. Өткізгіштің екі түрі бар: 1.меншікті өткізгіш 2. қоспалы өткізгіштік меншікті өткізгіш деп – қоспасы жоқ жартылай өткізгіштердегі өткізгіштікті айтамыз. Қоспалы өткізгіштік – құрамында қоспасы бар жартылай өткізгіштерді айтады. Қоспалардың екі түрі бар: 1.Донорлық қоспа – электроны көп қоспаны айтамыз. 2. Акцепторлық қоспа – кеміктері көп қоспаны айтамыз. Электронды алушыларосы қоспаларға байланысты жартылай өткізгіштерге р-п ауысу процесі жүреді. р- кемтік п- электрон, р – п ауысудың суреті. Жартылай өткізгішке мыналар жатады: 1. Диод –шартты түрде белгісі 2. Транзистор 3.Электронды шам Диод –электрон тоғын бір бағытта өткізуге арналған. Транзистор – дыбысты және электр тоғын күшейтуге арналған. Электронды шам – электр тоғын күшейтуге арналған. жүктеу/скачать 3,62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|