Сыйлық немесе «алтын», несиелік карточкалар. Олар тек қана
жоғары кірісі бар клиенттерге беріледі.
Кредит карточкалары 1915 ж. АҚШ
-
та қарызға жазылу формасы арқылы
танымал.
Ақша эволюциясының бүгінгі күнгі кезеңі электрондық ақша жүйесімен
байланысты. Ол арқылы мынандай ақша операциялары жүргізіледі: банк
шотынан ақша алу, салым қабылдау, төлемдер, чек кітапшасын беру, дебет
-
кітапшалары, т.с.с. Электрондық чек кітапшасын білдіретін смарт
-
карточкалар
өмірге келді.
Қазақстанда электрондық ақша жүйесі əзірге өзінің қалыптасу кезеңінде.
Ақша келесідей қызметтер атқарады: Құн өлшемі -
ақшалар бұл қызметті тауардың бағасын анықтағанда
атқарады, өйткені ақшаның көмегімен тауарды өндіруге кеткен шығындар
өлшенеді. Тауардың құны
дегеніміз
-
тауарды өндіруге кеткен шығындар
жиынтығы. Тауар құнының ақшалай көрінісі баға
деп аталады.
Айналым құралы -
ақшалар бұл қызметті қолма
-
қол түрінде атқарады, яғни,
тауарды сатушы мен сатып алушы арасында делдалдық қызмет атқарады, себебі,
тауар соңғы тұтынушысын тапқанша ақшамен қатар айналыста болады. Тауар
тұтынушысын тапқаннан кейін айналыстан шығады, ал ақша əрі қарай айналыста
жүреді. Алтын қоры мемлекет үшін əлемдік ақша резервтік (сақтық) қор ретінде
қажет.
Төлем құралы - ақшалар бұл қызметті сатылған тауардың ақысы кейінге
қалдырып төленген жағдайда атқарады. Сонымен қатар ақшаның төлем құралы
қызметі қаржылық, несиелік қатынастарды да қамтиды, яғни, ақшаны қарызға
бергенде, салықты, айыппұл, жер рентасын, жалақыны, диведендті,
коммуналдық қызметтерді жəне т.б. төлегенде атқарады.
Қор жинау немесе жинақ құралы -
