Валюта қолдану саласы мен тəртібіне қарай мынадай түрлерге

~54~ 
1993 жылғы 15 қарашада Қазақстанның ұлттық валютасы —
теңге 
айналысқа енгізілді. 1993 жылы қараша айына дейін эмиссиялау қызметін тек 
қана КСРО
-
ның Мемлекеттік банкі, кейіннен Ресейдің Орталық банкі атқарып 
келді. Ол кезде Қазақстан аумағында төлем құралы ретінде КСРО Мемлекеттік 
банкінің немесе Ресей Орталық банкісінің 1961—
1991 жылдары шығарған 
рублдегі банкноталары мен монеталары қызмет етті. Ендеше сол уақыттары 
біздің шаруашылық айналымға қажетті Ресейдің рублін сатып алып 
отырғанымызда жасырын емес. Əсіресе 1 рублдегі қолма
-
қол ақшаны 2 рубль 
қолма
-
қолсыз ақшаға сатып алған. КСРО ыдырағаннан кейін кейбір оның 
кұрамына енген республикалар өздерінің ұлттық ақша бірлігін айналымға 
енгізіп, яғни «рубль аймағынан» шығып кеткен болса, ал біздің республикамыз 
сол аймақта екі жыл бойы қалды. Оның басты себебі, Қазақстанда өзінің 
банкнота шығаратын фабрикасы мен Монета сарайы болмады.
1992 жылы құпия жолмен біздің алғашқы валюталарымыз 1, 3, 5, 10, 20, 
50, 100 номиналдағы банкноталар түрінде төрт ғасырлық тəжірибесі бар 
ағылшынның пошта маркілері мен банкнота жасауды кəсіп еткен «Харрисон 
жəне оның ұлдары» компаниясымен өзара жасалған келісімшартқа байланысты 
шығарылды.
1992 жылы 26 шілде күні Ресей өзінің төл валютасын енгізгеннен бастап, 
өзге елдердің, соның ішінде «рубль аймағындағы» Қазақстан, Өзбекстан, 
Тəжікстан сияқты елдердің қаржылық жүйелерін бөліп жібергендігін хабарлады. 
Сондай
-
ақ, Ресей Орталық банкі Қазақстанға казақ нышандары бар рубльді 
шығарып беруді үсынған.
Банкноттар мен монеталарды шығару, олардың айналысын ұйымдастыру, 
жалған ақша жасаушылармен күрес бірте
-
бірте ғаламдық проблемалар болып 
отыр. Бірқатар мемлекеттер банкноталар мен монеталарды алдыңғы қатарлы 
технологиялары бар компанияларға ішінара жəне толық бере отырып, өздері 
оларды жасаудан бас тартады.
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Банкнот фабрикасы қорғалған 
баспа үшін қазіргі заманғы баспа жабдықтарымен жарақтала отырып, тек ұлттық 
валюта банкноталарын ғана шығарып кана қоймай, мемлекеттік жəне 
коммерциялык тапсырыстар бойынша қорғалған полиграфиялық өнімді де 
шығарады.
Қазақстан теңге сарайы Берлинде (Германия) беделді Монеталар сарайы 
көрмесінде жоғары бағаланатын монеталарды шығарады жəне оған деген 
мамандар мен коллекционерлер арасындағы қызығушылық күннен
-
күнге өсіп 
отыр.
Қазақстан теңге сарайы IS0
-
9001:2000 халықаралық стандарт бойынша 
сапа менеджменті жүйесін ендірді жəне монета өнімдері мен мемлекеттік 
марапаттарды шығаруға сертификаттар алды. Кəсіпорындар үшін шығарылған 
марапаттар ең үздік əлемдік стандарттарға сəйкес келетін зергерлік өнердің 
тамаша үлгілері болып табылады. Басқа орталық банктерден монеталар 
дайындауға алынған тапсырыстан басқа, ҚТС бірнеше халықаралық монеталар 
бағдарламасына, оның ішінде Олимпиада ойындары мен футбол бойынша əлем 
чемпионатына арналған бағдарламаға катысуға шақыру алды. Соңғы жетістіктер 

~55~ 
ретінде биколорлы монеталарды, эмалі бар proof сапасындағы күміс монетаны, 
ұлттық валютаны енгізуге 15 жылдыққа арналған салмағы 1 кг номиналы 50 000 
теңге күміс жəне алтын бірегей монеталар шығаруды меңгеруді атап етуге 
болады.

жүктеу/скачать 2,48 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: