Мемлекетке өз мәнінен ажырамас мынандай атрибуттық қасиеттер тән
жүктеу/скачать 441,29 Kb. Pdf көрінісі
|
09446fe5bc7f1aa371161dbb55152564 1 (1)
| Мемлекетке мынандай
белгілер тән : 1. Дербестік (суверенность) – мемлекет өзінің шекаралық аумағындағы әрекет жасайтын субъектілердің үстінен ең жоғары билік жүргізеді, ал басқа мемлекеттер оның дербестігін, тәуелсіздігін сыйлауға тиісті; 2) Мәжбүрлік - әрбір адам белгілі бір мемлекетке тәуелді, оның азаматы, оның еркіне, заңдарына, күш-қуатына бағынады; 3) Жалпыға бірдейлік – мемлекет өзінің территориялық аумағындағы барлық адамдарға, оның ішінде шет ел азаматтарына да өз ықпалы мен ырқын жүргізеді. Мемлекеттің атқаратын қызметтері (функциялары) жөнінде әртүрлі түсініктер бар. Мәселен, ішкі және сыртқы міндеттерді ажыратады. Сондай-ақ қоғамның түрлі салаларына сәйкес экономикалық, әлеуметтік, мәдени-ағарту, тәлім-тәрбиелік, тәртіп сақтау, сыртқы қауіптен қорғану сияқты функцияларды бөліп қарастыруға болады. Дегенмен, мемлекеттің мәнінен туындайтын мына функцияларды ажыратқан орынды сияқты: • Билік тұтқасына ие болып, үстемдік жасап отырағн әлеуметтік топтың (таптың) саяси мәнді түпкілікті мүддесін қорғау және іске асыру; • Қоғамның тұтастығы мен тұрақтылығын сақтау мақсатында мемлекет аумағындағы сан түрлі әлеуметтік топтар мен таптардың мүдделерін ескеріп, үйлестіріп, мүмкіндігінше ол мүдделердің іс жүзіне асу үрдісін ретттеп отыру; • Халықаралық қарым-қатынастарды жүргізу және мемлекеттік дербестікті, тәуелсіздікті қорғау. Мемлекеттік құрылым нысандары - бірнеше түрге жіктеледі: Мемлекеттік басқару нысандары; -Республика (Президенттік, Парламенттік, Аралас) -Монархия (Абсолюттік , Конституциялық) Мемлекеттік құрылыс нысандары; - Федеративтік - Конфедеративтік - Унитарлы. Саяси режимдер -Тоталитарлық -Авторитарлық -Демократиялық. Мемлекеттік басқару нысандары – жоғары мемлекеттік билікті ұйымдастыруды, оның құрылымын, құқықтық мәртебесін, және жоғары органдардың қызметінің ретін білдіретін ұғым. Мемлекеттік басқару нысандарын жіктеудің бастауларын антикалық қоғамдық – саяси ойшылдардың еңбектерінен кездестіреміз. Әлемнің саяси біліміне орасан зор үлес қосқан Платон және Аристотель сынды ежелги грек философтарды ерекше атап өткен жөн. Платон ежелгі грек қала – мемлекеттерін төмендегідей типтерге жіктейді: ❖ Монархия - бір жақсы адамның билік жүргізуі, оның кертарпа, бұрмаланған түрі – тирания; ❖ Аристократия – бірнеше жақсы адамдардың бірлесіп билік жүргізуі, оның кертартпа, бұрмаланған түрі - олигархия; ❖ Демократия – көпшіліктің яки бүкіл халықтың билік жүргізуі. Бір қызығы Платон демократияның кертарпа, бұрмаланған түрін бермейді, себебі ол демократияны тұтастай кертартпа, басқарудың ең нашар түрі деп есептеген. Платонның дәстүрін онан әрі жалғастырған Аристотель мемлекетті конституцияны жіктеудің негізгі екі түрін ұсынады: “мемлекетті өмірге әкелген мақсаттың табиғаты”, мен “адамдар мен олардың ассоцияциясы бағынатын билік формаларының түрі”. жүктеу/скачать 441,29 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|