и
дыбысына екі таңба алу.
А.Байтұрсынұлы әліпбиінде <
қ>,
<
ғ>,
<
к>,
<
г>
фонемаларының арнайы таңбалары бар. Ғалым әріптердің
жазылуы туралы: “
қ
,
ғ
әрдайым жуан айтылады, жіңішке
айтуға көнбейді. <
к>
һәм <
г>
дәйім жіңішке айтылады, жуан
айтуға келмейді.
қ
мен
ғ
жазылған сөздердің алдында дәйекші
қойылмайды, оны қойғанмен бұл хәріптер жіңішке айтылмай-
ды.
к
мен
г
алдында дәйекші қойылмайды, оны қоймаса да ай-
тылатын болған соң” деп нақтылаған.
Төте жазу орфографиясының бір өзгешелігі <
ш
> орнына
ч
әрпінің қолданылуы. Оның себебін А.Байтұрсынұлы былай
аша-ды: “<ш> дыбысы дан гөрі <ж>-ға жақын, олай
болғанда
ш
әріпінің түрі де
(ж-ға)
жақын болғаны ұнамдырақ
көрінеді.
Осы айтылған оймен қазақ тілінде /ш/ хәрпі
алынбай /ч/ хар-пі алынды. Мұны алғаннан кемшілік аз, ұнамы
көп. Мысалы,
екінші, үшінші, бесінші
һәм басқа сондай
/
ш
/
келетін сөздерді
екінчі, үшінчі, бесінчі
деп жазсақ,
бастапқылары ұнамдырақ
көрінеді. Себебі, менің ойымша,
мынау боларға:
ш
араб тілінде
с
-ға жақын дыбыс боларға
керек,
сондықтан басқа түркі тілін-де біздің
с
орнына
жұмсалады. Мысалы,
бас-баш,
тас-таш,
қас-қаш
деген
сөздерде”.
Сонда ғалымның ойынша,
араб тілі
мен қазақ
тіліндегі
Достарыңызбен бөлісу: |
