«Фараби Әлемі» атты студенттер мен жас ғалымдардың халықаралық конференциясы
198
ИНДИЙДІ ҚОРҒАСЫНАН ЭЛЕКТРОХИМИЯЛЫҚ ТАЗАРТУДА ЭЛЕКТРОЛИТ
ҚҰРАМЫ ОҢТАЙЛАНДЫРУ
Құдайберген Олжас, Бекей Ақбаян
Ғылыми жетекшісі: PhD Авчукир Х.
Әл
-
Фараби
атындығы
Қазақ
ұлттық
университеті
olzhas090301@gmail.com
Индий сирек кездесетін және шашыраңқы элементке жатады. Оның жер қыртысындағы
құрамы 4*10
-4
%-дан 5,6*10
-6
% - ға сәйкес келеді. Индийге деген сұраныс себебі ол
электроникада, фотоэлектрлік жүйелерде, қолданылуымен байланысты. Индий құрамында
Cd, Sn, Hg, Pb, Tl металдары бар. Индий құрамындағы көп таралған ластаушы металл Pb.
Индийдің Ин2 (99,97%) маркасындағы басқа металдырмен салыстырғанда Pb мөлшері 26%-
ға дейін болады. Индийді қорғасыннан 10
-5
%-ға дейін тазалау мүмкіндігін беретін катодты
индий өнімінің маркасы Ин000(99,9995%) ГОСТ 10297-94 құрамды алу маңызды. Сол
себепті индийді қорғасыннан электрохимиялық тазартуда электролит құрамын
оңтайландыру өзекті.
Дифференциалды импульстік вольтамперометрия (DPV) әдісімен индийден
қорғансынды электрохимиялық процесі кезінде бөлу қабілеті бар оңтайлы комплекс түзетін
лиганд анықталып, теориялық және эксперименттік зерттеулер негізінде электролит құрамы
оңтайландырылады.
Индийді басқа металлдардан тазарту үшін тұрақтылығы жоғары лигандалармен
комплекске байланыстыруға болады. Осыған байланысты жоғары бөлу коэффициенті бар
әлеуетті комплекс түзуші ізделіп отыр. Ол үшін Martell A. E., Smith R. M. Critical Stability
Constants: Second Supplement Springer Science & Business Media, 2013. - V. 6. әдебиетінен In,
Pb
комплекстерінің
тұрақтылық
константанталары
дайындалады.
Электролиттің бөлу қабілеті бөлу коэффициентін (
,%) қарастыру арқылы анықталады.
Мысалы, Pb үшін бөлу коэффициентін есептеу келесідей болады:
𝛼
𝑖
𝑖
𝑖
100%
Мұндағы,
𝑖
,
𝑖
сәйкесінше қорғасын мен индийдің электротұндыру/ерітудің
парциалды
ток
тығыздығы,
А/см
2
.
𝑖
exp
𝐸
𝐸
; 𝑖
exp
𝐸
𝐸
;
Мұндағы
k
– электрохимиялық реакцияның гетерогенді жылдамдық константасы, см/с;
𝐶
—қорғасын иондарының көлемдік концентрациясы, моль/см
3
;
𝐸
–тепе-теңдік
электродтық потенциалы, В.
Осылайша электролиттің бөліну қабілетін, әрбір лиганд пен қоспа металы үшін
парциалды тоқтар мен бөлу коэффициенті есептеледі. Алынған деректерді талдау жүргізіп,
жоғары бөлу қабілеті бар оңтайлы комплекс түзуші лиганд анықталады.
Достарыңызбен бөлісу: