Студенттер мен жас ғалымдардың «фараби әлемі» атты халықаралық ғылыми конференциясы

«Фараби Әлемі» атты студенттер мен жас ғалымдардың халықаралық конференциясы
68 
АЦЕТОНЦИАНГИДРИН НЕГІЗІНДЕГІ ЖАҢА ПОТЕНЦИАЛДЫ БЕЛСЕНДІ 
ҚОСЫЛЫСТАРДЫҢ СИНТЕЗІ 
 
Кенжеханқызы Ш. 
Ғылыми жетекшісі: х.ғ.к., аға оқытушы Берганаева Г.Е. 
әл
-
Фараби
 
атындағы
 
Қазақ
 
ұлттық
 
университеті
 
Ацетонциангидрин – метакриламид, метакрил қышқылы, метилметакрилат, 
метакрилонитрил өндірісіндегі шикізат. Сонымен қатар, ол инсектицидтер, фармацевтика 
және парфюмерлік композиция компоненттерін өндіруде қолданылады. Мысалы, 
өсімдіктердің өсу стимуляторлары ретінде қосылыстардың перспективті кластарының бірі α-
аминонитрилдер, өмірлік маңызды α-амин қышқылдарының нитрилдері болып табылады [1-
3]. Қарапайым өкілі N-аминоацетонитрил және оның туындылары әртүрлі ферменттерді 
тежейді және бұлшықеттердің серпімділігіне, сүйектердің механикалық қасиеттеріне үлкен 
әсер етеді, тіндерге галлийдің енуіне жол бермейді [4,5]. 
Зерттеу жұмысында 2(е)-метилдекагидрохинолин-4-он (1) мен ацетонциангидриннің 
(2) өзара әрекеттесу реакциясы зерттелді. Реакция алғашқы 30 минутта 0-5
0
С-та жүргізілді, 
72 сағаттан кейін мақсатты өнім – 

-метил-

(N-2е-метил-транс-декагидрохинолин-4-
онил)пропан қышқылының нитрилы (3) түзілді. Өнімнің балқу температурасы 143-145
0
С 
құрады, құрылысы ИҚС, ЖҚХ арқылы дәлелденді.
1. Freeman H.C., Snov M.R., Nitta I. and Tomita K. A refinement of the structure of 
bisglycinocopper (II) monohydrate. Acta Crystallografica. 1994. V. 17. No. 11. Р. 1463-1470. 
2. Ratner S., Clarke H.T. The Action of formaldehyde upon Cysteine // J. Am. Chemical 
Society. 2014. Vol. 59. Iss. 1. P. 200-206. 
3. Ratner S., Clarke H.T. Production of Cystiene: Approaches, Challenges and Potential. J. of 
Biotechnology for Wellness Industries. 2015. No. 3 (3). Р. 95-101. 
4. Патент №4629776 (США) «Способ получения полиамидов из a-аминонитрилов с 
использованием окислов серы как катализаторов. Авторы: Куратоло Б.С., Сентмен Р.С., 
Кофби Дж.П. Опубликовано: РЖХим.19С498П, 1987.
5. Kouznetsov V.V., Galvis C.E.P., Strecker reaction and α-amino nitriles: recent advances in 
their chemistry, synthesis, and biological properties. – Tetrahedron. – 2018. – №74(8). – Р. 773-
810. 

жүктеу/скачать 2,6 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: