nicin, ширай тусед1. Муньщ
03i “о
баста озеказ болады, — деп тусщщред1 А. Фадеев, — суреткер
санасында калай болса солай шашылып жатады. Бул
шывдыктьщ жай шли деректер1 гана. Осылардьщ 6api келе-
келе ep6ip ойлай бшетш, куресе бшетш, суйе бшетш, куана
бшетш, кдйгыра бшетш Tipi
Kici сеюлд1 суреткердщ де оз
санасында элдекдшаннан аялап экеле жаткан максатты
хшарлердщ тубегейгц тушндершен тогысып, тутасады да,
ой езепне, сол аркылы шыгарманьщ непзп идеясына
айналады”. Бул — кызык процесс. Бальзактыц “кдптаган
кдльщ идеялар астында ка латын” шага, Достоевскийдщ
“ тупс1з туцгиык ойлар терецше батып кететш ”
Ke3i, Л.Толстойдыц “тук жаза алмай, озект! ойлармен ез-озгнен
толыкси берет1н” тусы осы процестщ усп болуга тшс.
Эр жазушыда эр шыгармасын жазар алдында осындай
ой езеп болмаса, оныц шыгармасында окьфманга кджет
ем1рлж озекп мэселе де болмайды жэне ондай шыгарма
кдлыц кепшшктщ кэламгер алдына кояр занды сауалына
жауап та бере алмайды. Ал “сауалы жок немесе сауалга
жауабы жок шыгарма — ел! шыгарма” (Белинский).
Кейде шартты турде, шыгарманьщ такырыбы — сауал
да, идеясы — жауап деуге болар едь Бул туста мьша жайткд
азыраккецш белген жон:
6ip сауалдыц
6ip емес,
6ipHeiue жауабы болатыны секодй,
6ip такырыптан
6ip емес,
6ipHeuie идея тууы мумкш. Осыдан келед1 де б1здщ алдымызда
эдебиеттеп идеялык, кдрама-кдрсылыктар мен
6ipniicrep туралы мэселе турады. Бул мэселеден аттап етуге тага
болмайды.
9p6ip эдеби шыгармада керкем шеишмш тапклн идеяныц
терец тамыры сол шыгарманы тудырган суреткердщ дуние-
танымында, алеуметтж кезкдрасында жатады. Сондыктан,
сез жок,
6ip такырьштьщ езшен дуниетанымы эр турл1 идея
тугазады. Мэселен, еткен гасырдыц алпысыншы жылда-
рында б1рнеше орыс жазушысы