249
9.1.
9-
тарау
ТҰРАҚТЫ ТОКТЫҢ
ЭЛЕКТР МАШИНАЛАРЫ
ЖАЛПЫ МАҒЛҰМАТТАР
Тұрақты токтың электр машиналары (қозғалтқыштар мен
генераторлар) әртүрлі техника салаларында қолданылады: қуаты аз
машиналар
–
атқарушы механизмдер жетегіне арналған автоматты
реттеу жүйелерінде және қозғалмалы бөліктердің айналу жиілігінің
датчиктері ретінде; жоғары қуатты машиналар
–
электр көлігіндегі
тарту
қозғалтқыштары, әртүрлі техникалық жабдықтың жетегі
(мысалы, илемдік орнақтар, шахталық көтергіштер)
және арнайы
жабдықты электрмен қуаттау жүйелеріндегі тұрақты ток
генераторлары үшін (мысалы, радиотехникалық қондырғыларда,
аккумуляторларды зарядтау кезінде, электролитикалық ванналарды
қуаттау үшін және т.б.)
Тұрақты ток қозғалтқыштарының
негізгі артықшылықтарына
айналу жиілігін біркелкі реттеу және жоғары іске қосу моменттерін
алу мүмкіндігінен тұратын жақсы іске қосу және реттеу қасиеттері
жатады.
Тұрақты ток қозғалтқыштарының кемшіліктеріне олардың
жоғары құны, дайындау қиындығы және жеткіліксіз сенімділігі
жатады.
Электр
машинасының
тізбектерінің
тұрақты
қайта
коммутациясы жүзеге
асырылатын қылшақты
-
коллекторлық
аппараттың күрделі конструкциясы тұрақты токтың электр
машиналарының жалпы кемшілігі болып табылады. Осы кезде
пайда болатын ұшқындау радиокедергілер
мен өрт қаупінің көзі
болып табылады, ол машиналардың сенімділігін төмендетіп,
олардың қолданылу саласын шектейді. Сонымен қатар, тұрақты ток
қозғалтқыштары үшін синусоидалық
токтағы электр энергиясын
тұрақты токтың электр энергиясына түрлендіру
қажет.