257
9.12-
сурет
принциптік схемаларындағы шартты белгісі келтірілген.
Тұрақты ток машиналарының жұмыс сипаттамалары
басты
полюстердің электрмагниттерінің орамаларын, яғни қоздыру тізбегін,
салыстырмалы түрде зәкір тізбегін қосу тәсіліне байланысты.
Қоздыру және
зәкір тізбектері параллель, тізбектей және аралас
жалғануы мүмкін. Қоздыру және зәкір тізбектері бір
-
бірінен тәуелсіз
болуы мүмкін.
Тәуелсіз қозатын машиналарда
w
қ
қоздыру орамасы тәуелсіз көзге
қосылады (9.12
-
сурет,
а
), ал басты полюстердің магнит өрісі машина
жүктемесіне тәуелді болмайды.
Параллель қозатын машиналарда
w
пар
қоздыру
орамасы зәкір
тізбегімен параллель жалғанады (9.12
-
сурет,
б
),
оларда аз қималы
сымнан жасалған орамдарының саны көп және біршама активті
кедергісі бар.
Бұл машиналарда қозу тогы, сәйкесінше, басты
полюстердің магнит ағыны машина шықпаларының арасындағы
кернеу тұрақты болған кезде оның жүктемесіне тәуелді болмайды.
Қозу тогының мәні аз
(
І
қ
< 0,11
з.ном
).
Тізбектей қозатын машиналарда
w
бір
қоздыру орамасы зәкір
тізбегімен тізбектей жалғанады (9.12
-
сурет,
в
), оларда жоғары қималы
сымнан жасалған орамдарының саны аз және шағын активті кедергісі
бар. Бұл машиналарда қоздыру басты полюстердің магнит ағыны
машина жүктемесіне, яғни қозу тогына
тең зәкір тогына тәуелді
болады.
Аралас қозатын машиналарда
басты полюстің әр өзекшесінде екі
орама орналасады (9.12
-
сурет,
г
), бірі
w
пар
зәкір тізбегімен параллель
жалғанады, екіншісі
w
бір
зәкір тізбегімен тізбектей жалғанады. Әдетте
орамалар сәйкес қосылады және олардың МҚК қатынасы байланысты
параллель не тізбектей қозатын машинаның қасиеттеріне ие.