Тексерген: ф.ғ. д Сағындықұлы Б. Тақырыбы: Етістіктің есімше және көсемше категориялары

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ 
ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ 
ФИЛОЛОГИЯ ФАКУЛЬТЕТІ 
ҚАЗАҚ ФИЛОЛОГИЯСЫ КАФЕДРАСЫ 
СӨЖ 
Орындаған:
Нұрғали Мөлдір
ҚФ-403 топ, 4-курс 
Тексерген:ф.ғ.д Сағындықұлы Б.
Тақырыбы: Етістіктің есімше және көсемше категориялары 
 
 
 
 
 
 

ЖОСПАР 
 
І Кіріспе 
ІІ Негізгі бөлім 
2.1 Етістіктердің көсемше категориясы 
2.2 Етістіктердің есімше категориясы 
ІІІ Қорытынды 
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 
 
 
 
КІРІСПЕ 
Етістік - есімдерден кейін кейінгі орында түрленуші сөз табы. Оның 
түрлену, тұлғалану жүйесі, сөйлеудегі қайсиеті күрделі, әрі сан алуан. 
Сондықтан да етістіктің лексика-грамматикалық категориясы, таза 
грамматикалық категориясы бар. Одан басқа таза грамматикалық категория 
жасауға негіз болатын ерекше түрлері бар. Солардың бірі – көсемше.
Түркі тіл білімінде көсемшенің құрылымы мен шығу тегін, түрлерін, 
мағыналық ерекшеліктерін, атқаратын қызметін зерттеп, талдаған еңбектер 
көп. Атап айтқанда В.В. Радлов, В. Томсен, П. Мелиоранский, Г. Рамстедт, 
А. Габен, С.Е. Малов, Н.Т Сауранбаев, Ғ. Айдаров, М.Томанов, А.Ысқақов 
және т.б. ғалымдардың еңбектерінде көсемшелердің көне түркі заманнан 
бастап қазіргі дәуірге дейінгі түрлі өзгерістеріне назар аударылып, оның 
барлығы тілдің даму барысындағы заңдылық екені көрсетіледі. 
Етістікке тән екінші функциялық тұлға – есімше тұлғасы. Көсемше 
категориясына қарағанда саны жағынан көбірек, әрі бір қызметте бірнеше 
морфологиялық тұлғалар қолданыла береді. Қазіргі тіліміздегі кейбір есімше 
тұлғаларының қызмет аясының өте кең болуы тілдің тарихи даму барысында 
болған осындай процеспен байланысып жатады.