Педагогикасы казакстан республикасы

не онын денсаулык; жагдайын аньщтайды. Оны балалар дэр!гер1 
аныктайды.
Психологиялык даярлык 
- баланын есте сактау кабшет1 мен 
зешн, ойлау, сейлеу, окуга деген кызыгушылыгы мен мотивш кам- 
тиды.
Тулгалык даярлык 
- баланын улкендермен, курдастарымен, 
ез-ез1мен катынасын орната бшу бшйсгшгш камтиды.
Акыл-ойыныц даярлыгы- 
бул мектепке дейш п баланьщ 6Lni- 
Mi жэне бш ктипп.
Отбасындагы бала тэрбиелеу эд1стер1 
- бул баланьщ T9pTi6i 
мен мшез-кулкына ата-ананын максатты тургыда ыкпал ету амал- 
дары.
Ата-аналардыц педагогикалык мэдениет! 
- тэрбие удерюш 
когамдык талаптарга сэйкес уйымдастыруга мумкшдж беретш ар­
найы механизмдер мен куралдардьщ жиынтыгы.
260

Мугал1мдер мен ата-аналарды ц педагогикалы к
м эден и етш котеруге байланы сты усы ны латы н
материалдар
Кемтар баланыц кукын бш, ата-ана
H. Есенгазы. 
Кемтар баланьщ кукын бит, ата-ана 
// 
Актебе газе- 
Ti, 
Отбасы жэне балабакша журналы, №1, 2011 жыл,
aktobegazeti. kz/?p=10881
Кемтар бала — когамньщ жет!м1 емес, б iздiн, камкорлыгымызга, 
аялы алаканымыз бен колдауымызга зэру бейкунэ сэби гана. Соцгы 
кезде ата-аналардыц тарапынан кемтар балалардын кукына, емдеу, 
оцалту, т.б. мэселелерге байланысты сурак-арыздары кебешп 
Kerri.
Оныц oipneuie ce6e6i бар:
I. Б1ршшщен, ата-аналар кемтар балаларын емдеу, оцалту, тэр­
биелеу, окыту, элеуметпк кемек керсету, мугедаспктщ алдын алу, 
уйден окыту, уйден элеуметтж кемек корсету, мугедект1кт1 тага- 
йындау, коргау, камкорлау, катарга косу жешндеп сурактарга жа­
уап беретш Зандарды, Уюметтщ каулыларын, осы мэселемен тже- 
лей немесе косымша турде айналысатын мекемелер женшде бше 
бермейдй осы бшместжтщ салдарынан бала зардап шегедг
2. Аудандык бипм 6eniMi, бала кукын коргау орындары, бала 
дэрнерлерь элеуметтж кызметкерлер кемтар балалардыц ата-ана- 
ларына дурыс мэл1мет, кецестер бермейдк TinTi кейб1реу1 ата-анага 
кецес бермек тугип, бул мэселе женшде езщер1 терец бшмейдг
3. Бул такырыпта упт-насихат жумыстары журпзшмейдк не 
нашар журпзшедг Осыган байланысты кемтар балалардыц ата-ана- 
ларына комек болсын деп, темендеп мэл1меттерд1 усынып отыр- 
мыз. Кемтар бала багып отыргандар, ец болмаса, кандай зацга суйе- 
nyi керек, кандай мэселе бойынша кайда бару керек, т.б. бшсш деген 
ниет. Бул макала сэл де болса, а зге кемек болар деген ум1ттем1з, 
ата-ана.
1. 
К,азакстан Республикасыныц № 343 «Кемтар балаларды 
элеуметтж жэне медицинальж-педагогикалык тузеу аркылы колдау 
туралы» Зацы 11.07.2002 жылы шыкты. Аталган Занда керсетитген-
261

дей, элеуметпк коргау, денеаулык сактау жэне б ш м беру мекеме- 
лер1 эюмиплжтщ колдауымен, кадагалауымен жана туган баладан 
18 жаска дейш п мумющцп шектеуш, кемтар, мугедек балалар мен 
жасесшр1мдерд1 емдеу мен оцалту, тэрбиелеу мен окыту, элеуметтж 
колдау корсету жэне катарга косу мэселелер1мен б1рлесш айналыса- 
д ы .
2. ПМГТК ММ (психологиялык-медициналык-педагогикалык 
кенес беру мемлекетпк мекемес1) аталган Зацнын 8-бабы, 3-тар- 
магын орындау максатында, облыс эюмнщ каулысы непзшде, об- 
лыстык 6miM баскармасы бастыгыныц буйрыгы бойынша курыла- 
ды. Мектептер мен балабакшалардьщ, емханалар мен элеуметтж 
коргау мекемелершщ жолдамасымен немесе ата-аналардыц етЫ ип 
бойынша тексер1ске келген кемтар 18 жаска дейш п балаларга психо- 
логияльж-медициналык-педагогикальж тексеру жумыстарын жур- 
r i 3 i n ,
корытынды шыгарып, бипм беру, денеаулык сактау, элеуметтж 
коргау мекемелерше усыныстар ж1бередг
3. ТДТ (тузеу диагностикальж топтар) — ПМГТК мемлекетпк 
мекемесшщ жанындагы бел1мдер. Кемтар баланыц диагнозын, оку 
багдарламаларын аныктау, жеке баланыц таным эрекетшщ даму 
ер ек ш ел т (тшдж дамуы, зешн, ес, жумыска кабшеттиип, психика­
льж жагдайы, т.б.) децгешн аныктап, психологияльж-педагогикалык 
тузеу шараларын журпзу ушш курылган. ГТМПК жолдамасы бо­
йынша 3 жастан 16 жаска дейшп кемтар балалар 1 айдан 1 жылга 
дейш п уакыт арасында кунше 4 сагат тепн кабылдауда болып, педа- 
гогикальж-медицинальж-психологияльж комек ала алады.
4. 
ПМПК (психологияльж-медицинальж-педагогикалык кон­
силиум) барлык мектептер мен балабакшаларда мектеп директоры 
мен балабакша мецгеруиплершщ буйрыгымен кемтар балалардыц 
кукыгын коргау, камкорлау максатында курылады.
5. 
Аталган Зацга байланысты, Казакстан Республикасы денсау- 
лык сактау министршщ 29.01.2003 жылы шыккан № 83 «Ерте жаста­
гы балалардагы психологиялык-физиологиялык ауыткушыльжтары 
скринингш уйымдастыру ережелерш беюту туралы» буйрыгына 
©3repic пен толыктырулар енпзу туралы 2009 жылдыц 24-иплдесш- 
де «Булд1ршш жастагы балалардыц психикальж-дене бузылыстары 
скринингш ережесш беюту туралы» № 379 буйрыгы шьжты. Осы 
буйрыкта корсетшгендей, 3 жаска дейшп балалардыц диагнозын 
аныктап, ПМПК-га тексерюке ж1бергендер1 жошнде аудандык бас
262

педиатр облыстык ПМГТК ММ-не 1-mi косымшага сэйкес ай сайын,
2-mi косымшага сэйкес токсан сайын мэл1меттер бередг
6. Уйден окыту мэселелер! бойынша ж ергш кп емдеупп дэрь 
гер денеаулык сактау министр! беюткен кандай аурумен ауыратын 
баланы канша уакытка дейш уйде окытуга тше екещцп жешндеп 
кужатка суй ент аныктама бередг Уйден окыту 3 багдарлама бо­
йынша журпзшедп 1 - жалпы мектептж багдарлама (акыл-eci сау 
балаларга арналган), 2 - кемекцп багдарлама (акыл-eci кем бала­
ларга арналган), 3 - арнайы багдарлама (акыл-eci тежелген бала­
ларга арналган). Уйден окитындарга емдеуип дэрнер1 аныктама бе­
реди 
6ip aK
кемекцп жэне арнайы багдарламаны ПМПК мамандары 
усынады.
7. Мугедектж женшде: егер емдеупп дэрнер1 кемтар баланьщ 
диагнозы мугедектж алуга жататынын аныктаса, 088 формалы жол- 
дама толтырып, МСЭК-ке ж1бередк 
6ipaK 
осыдан сон мшдетп турде 
ПМПК-га тексерш п корытынды алуы керек, ПМПК корытындысы 
болмаса, жолдаманы МСЭК кабылдамаигынын ескерген жен.
8. ПМПК-ьщ усынысы бойынша элеуметтж кызметкерлер му­
гедек балаларга уйден элеуметтж кемектер керсетедг К,адагалаушы
- жерплпсп эюмшшж пен элеуметтж коргау мекемесг
9. Тамды кемекцп мектеп-интернатына ПМПК-ьщ усынысы 
бойынша, ата-анасыныц кел1с1м1мен, облыстык бипм баскармасы- 
ныц жолдамасымен акыл-eci кем балалар кабылданады.
10. Жайсац арнайы (ЗПР) мектеп интернатына ПМПК-ныц 
усынысы бойынша, ата-анасыныц кел1Ым1мен, облыстык бш м
баскармасыныц жолдамасымен акыл-eci тежелген балалар кабыл­
данады.
11. ППТ (психологиялык-педагогикалык тузеу) кабинет! мемле- 
кеттж мекемес1 облыс эюмшщ каулысы непзшде, облыстык б ш м
баскармасыныц буйрыгы бойынша курылады. Кемтар балаларды 
ПМПК-ныц усынысы бойынша, ата-анасыныц келю1м1мен, облыс- 
тьж бш м баскармасыныц жолдамасымен кабылдайды. ПМПК-ньщ 
усынысы бойынша кемтар балалар мектепте оз сыныптарында ка- 
тарларымен окып ж у р т, косымша ППТК мамандарыныц кемепн 
алады. Балалардыц 6ip бел1п денсаулыгына байланысты тек ППТ 
кабинетшщ мамандарыныц гана кемепн уакытша алады.
12. ППТ сыныптары мектеп директорлары буйрыгымен ашы- 
лады. Кемтар балалар ПМПК усынысы бойынша, ата-анасыныц
263

келю1м1мен, облыстык б ш м баскармасыныц жолдамасымен ка- 
былданады. Кемтар балаларды б!рыцгай б о л т, даралап тастауга 
болмайды. Оларды курдастарымен 6ipre, керсетшген багдарлама 
бойынша окытады, катыспайтын сабактары (химия, физика, инфор­
матика, шет т ш , т.б.) кезшде ППТ сныптарыныц мамандарыныц 
кемепн алады. Кемтар балалар саны аз болса, арнайы мугашмдерге 
керсетшген сагаттарына гана ецбекакы теленедг
13. Арнайы мамандар - логопед, дефектолог (олигофрено, сур- 
до, тифло мугашмдер), психолог, элеуметпк мугашмдер болмаган 
жагдайда, мамандар табылганга дейш тэрбиешшердк бастауыш сы- 
ныптыц жэне казак т ш мугагпмдерш арнайы курстардан етюзш алу- 
ларына болады.
14. Кемтар балаларга 9-сыныпты б тр ген н ен кешн куэлж бе­
ршген! дурыс. Бала кемекил багдарламаны толык игерген болса, 
кемекии мектептщ к у э л т , арнайы багдарламаны игергендерге ар­
найы мектептщ куэл1п бершедг Ал кемекнп багдарламаны игер- 
мегендерге аныктама гана бершедг Кемеклп мектептщ куэлшш 
алгандарды 9-сыныптан кешн жумыска орналастыру кажет, арна­
йы мектептщ куэлшш алгандарды кэаби техникалык курстарга 
окуга ж1бередг
Аталган Зац кемтар балаларды элеуметпк коргау, денсаулыгын 
сактау, педагогикалык тузеу аркылы колдаудыц нысандары мен 
эдютерш айкындайды, дамуында 
K e M i c T i r i
бар балаларга кемек 
керсетудщ тшмд1 жуйесш жасауга, оларды емдеу, оцалту, тэрбие­
леу, окыту, ецбекке жэне кэс1би даярлау 
i c i H e
байланысты мэселе- 
лерд1 шешуге, балалар мугедекппнщ алдын алуга багытталган.
Облыстык ПМПК мамандары облыстык б ш м баскармасыныц 
колдауымен, облыстык денеаулык сактау жэне элеуметпк коргау 
мекемелер1мен жэне калалык ПМПК-мен 6ipre жылына 2-3 рет 
облыстык семинарлар етюзедь аудандарга барып кецестер бередк 
лекциялар окиды. Республикалык, облыстык, аудандык газет- 
журналдар, теледидар, радио аркылы упт-насихат жумыстарын 
журпзед1, хабарландырулар бередй материалдар да жарык 
K e p i n
жатыр. Буган коса каншама кажетп окулыктар баспадан шыгып 
жатыр, интернеттен де керек материалдарды алуга болады.
Олеуметпк 
MyraniM , 
психолог, логопед, т.б. кабинеттерш жаб- 
дыктау куралдарын, окулыктарын жэне аталган мамандардыц оку 
курстарыныц кестес1н темендеп мекен-жайдан алуга болады:
264

Алматы каласы, индекс 050008,
Байзаков Keiiieci, 273 «а» (Шевченко кешесшщ бурышы),
Тузеу педагогикасынын улттык гылыми-ирактикалык орталыгы 
(Национальный научно-практический центр коррекционной педагогики и 
центр САТР),
факс: 8(727)3944617, 3958329, 3944517, 39583296, 
электрон поштасы: 

жүктеу/скачать 8,02 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: