III бөлім. Тәрбие теориясы
305
Аса маңызды істің бірі болып саналатын түрі - ол, балалардағы
ғүрып-
танулық (этнографиялық) түсінігін аінып, кеңейту болып табылады -
көптеген әр түрлі үлттар туралы, оның үшін түрлі-түсті үлттық киімдсрі,
қолданыстагы күнделіктегі затгары, түратын елді мекендерінің жағырафия-
лық, көші-қон карталарымен қамтамасыз ету қажет.
Зерттеуге келудің өзі де гуманистік түрғыда болу керек: себебі зерттеліп
отырған нысанамыз - Адам, тарихи даму сатысының айрықша шартына тап
болған, содан өзіндік өмір сүру ережесін, дәстүр, қалып, үстанымдарыи
шығарып алған. Мысалға айталық, Қиыр Солтүстіктің адамы мен экваторлық
ыстық аймақтың адамдары бір-біріне үқсауы мүмкін емес, бірдей өмір сүре
алмайды, өзгеше жағдайда бүл бір үл ітың түгелдей жойылуына әкеп соғар еді.
Үлттардың бір-біріне үқсамауы адамдарды бір-бірінен алшақтатады да,
Адам және Адамдық мағынасы барлық үлттардың адамдарын біріктіреді.
Айтарлықтай маңызды ғылыми түрғыдағы үлттың
Үлттық мінездемелік
сипаттарының
ерекшеліктерінің мәнін түсіну болып табылады. Қазіргі за-
манның мектептерінің балаларына бүл мәселе өте жақын: сабырлы якуттар,
қызба канды грузиндер, тынымсыз африкандықтар, үстамды, әрі сырттай суық
эстондықтар,
жүмсақ тагарлар
мен
еңбекқор
чуваштар.
Балалардың
мінездерінің өзара үқсамауы, өзара қарым-қатынас жасауларына кедергі
болып келсді. Бірақ бүл қиындықтарды егер де мүғалім-үстаз бүлжытпастан
балаларды басқа адамды шынайы болмысында қабылдай алуға үйретсе,
жеңуге болады. Баска үлттың өкілі ретінде жеке дара педагогтык сүрыптау
барысында жоғарғы қүндылықтар тиісгі рухани нотиже алып келеді және де
балалар үлттық мінездің негіздеріндегі әзгешелік пен үлттық ерекшеліктерді
назарға алуды тез арада үйренеді.
Бірақ та жекелеген адамдардың қандай да бір үлттық ерекшеліктерін
ескермей кетуге болмайды және де оны балалардың тобы алдында сүрыптагі
бөліп жіктеуге де болмайды. Керісінше, бала мен кез келген бір үлттың өкіл-
дерін сәйкестендіруге көмектесу маңызды. Орбір үлттың бірегейлігі
Достарыңызбен бөлісу: |