ҚОСЫМШАЛАР
Жер
туралы
жалпы
мəліметтер
Жерден
Күнге
дейінгі
қашықтық
149 598 000
км
немесе
1
астрономиялық
бірлік
Жерден
Күнге
дейінгі
ең
үлкен
қашықтық
(
афелий
, 5
шілде
)
152 083 701
км
0,01
астрономиялық
бірлік
Жерден
Күнге
дейінгі
ең
кіші
қашықтық
(
перигелий
, 3
қаңтар
)
147 017 074
км
немесе
0,98
астрономиялық
бірлік
Жердің
өз
білігі
(
ось
)
бойынша
айналу
периодының
уақыты
23
сағат
56
минут
4,1
секунд
немесе
күн
тəулігі
Жердің
өз
орбитасы
бойымен
Күнді
айналу
периодының
уақыты
365
күн
5
сағат
48
минут
46
секунд
немесе
астрономиялық
жыл
Жер
орбитасының
ұзындығы
940 000 000
км
Жердің
Күнді
айнала
қозғалу
жылдамдығы
29,765
км
/
секунд
Экватор
бойындағы
нүктенің
орташа
қозғалу
жылдамдығы
465
м
/
секунд
Жер
бетінің
орташа
температурасы
14
0
С
Жердің
Күнді
айнала
қозғалу
орбитасы
жазықтығына
еңкіштігі
66
градус
33
минут
Жер
білігінің
эклиптика
жазықтығына
еңкіштігі
23
градус
27
минут
08
секунд
Жердің
экваторлық
радиусы
6378,160
км
Жердің
полярлық
радиусы
6356,777
км
Жердің
орташа
радиусы
6371,032
км
Жер
экваторының
ұзындығы
40
075,696
км
Жердің
жалпы
массасы
5,9736·10
34
кг
Жердің
орташа
тығыздығы
5,5153
г
/
м
3
Жердің
жалпы
көлемі
1,083209·10
12
км
3
Жер
ғаламшарының
беткі
ауданы
510 072 365
км
2
Жер
бетіндегі
құрлық
ауданы
148 772 355
км
2
Жер
бетіндегі
судың
жалпы
ауданы
360 722 010
км
2
328
Дүниежүзіндегі__ең__биік__шыңдар_№_Шың_Тау__жүйесі'>Дүниежүзіндегі
ең
биік
шыңдар
№ Шың
Тау
жүйесі
Биіктігі
,
м
1
Эверест
(
Джомолунгма
)
Гималай
8848
2
Чогори
Қарақорым
8611
3
Канченджанга
Гималай
8598
4
Дхаулагири
Гималай
8167
5
Нангапарбат
Гималай
8126
6
Конгур
Куньлунь
7719
7
Тирич
-
Мир
Гиндукуш
7690
8
Гунгашань
Тибет
7556
9
Исмаил
Самани
Памир
7495
10
Жеңіс
Тянь
-
Шань
7439
Дүниежүзіндегі
ең
биік
жанартаулар
№
Жанартау
Географиялық
орны
Биіктігі
,
м
1
Невадо
-
Охос
-
дель
-
Саладо
Оңтүстік
Америка
6887
2
Бонете
Оңтүстік
Америка
6872
3
Сахама
Оңтүстік
Америка
6780
4
Льюльяйльяко
Оңтүстік
Америка
6723
5
Чимборасо
Оңтүстік
Америка
6262
6
Сан
-
Педро
Оңтүстік
Америка
6159
7
Сан
-
Пабло
Оңтүстік
Америка
6118
8
Антофалья
Оңтүстік
Америка
6100
9
Гуальятири
Оңтүстік
Америка
6060
10
Такора
Оңтүстік
Америка
5950
Ең
үлкен
шөлдер
№
Шөлдер
Географиялық
орны
Ауданы
,
мың
км
2
1
Сахара
Солтүстік
Африка
8600
2
Арабия
Оңтүстік
-
Батыс
Азия
2300
3
Гоби
Моңғолия
-
Қытай
1170
4
Патагония
үстірті
Аргентина
673
5
Үлкен
Виктория
шөлі
Батыс
жəне
Оңтүстік
Аустралия
647
329
6
Үлкен
Алап
шөлі
АҚШ
-
тың
батысы
492
7
Чиуауа
Солтүстік
Мексика
450
8
Үлкен
Құмды
шөл
Батыс
Аустралия
400
9
Такла
-
Макан
Батыс
Қытай
330
10
Тар
(
Тхар
)
Үндістан
-
Пəкстан
300
Ең
үлкен
теңіздер
№
Теңіз
Географиялық
орны
Ауданы
,
мың
км
2
1
Филиппин
Тынық
мұхиттың
батысы
5726
2
Арабия
Үнді
мұхитының
солтүстігі
4832
3
Маржан
Тынық
мұхиттың
оңтүстік
-
батысы
4791
4
Оңтүстік
Қытай
Тынық
мұхиттың
батысы
3537
5
Тасман
Тынық
мұхиттың
оңтүстігі
3336
6
Фиджи
Тынық
мұхиттың
оңтүстік
-
батысы
3177
7
Уэдделл
Антарктика
сулары
2910
8
Кариб
Атлант
мұхитының
батысы
2777
9
Жерорта
Атлант
мұхитының
шығысы
2505
10
Беринг
Тынық
мұхиттың
солтүстігі
2315
Ең
терең
шұңғымалар
№
Шұңғыма
Географиялық
орны
Тереңдігі
,
м
1
Мариана
Тынық
мұхиттың
солтүстік
-
батысы
11 022
2
Тонга
Тынық
мұхиттың
оңтүстік
-
батысы
10 822
3
Филиппин
Тынық
мұхиттың
батысы
10 265
4
Кермадек
Тынық
мұхиттың
оңтүстік
-
батысы
10 047
5
Изду
-
Огасавара
(
Бонин
)
Тынық
мұхиттың
c
олтүстік
-
батысы
9 810
6
Куриль
-
Камчатка
шұңғымасы
Тынық
мұхиттың
c
олтүстік
-
батысы
9 717
7
Пуэрто
-
Рико
Атлант
мұхитының
батысы
8 742
8
Оңтүстік
Сандвичев
шұңғымасы
Атлант
мұхитының
оңтүстігі
8 265
330
9
Чили
шұңғымасы
Тынық
мұхиттың
оңтүстік
-
шығысы
8 180
10
Романш
Атлант
мұхитының
шығысы
7 856
Ең
үлкен
шығанақтар
№
Шығанақ
Географиялық
орны
Ауданы
,
мың
км
2
1
Бенгаль
Азия
2172
2
Мексика
Солтүстік
Америка
1555
3
Үлкен
Аустралия
Аустралия
1335
4
Аляска
Солтүстік
Америка
1327
5
Гудзон
Солтүстік
Америка
848
6
Гвинея
Африка
753
7
Карпентарий
Аустралия
328
8
Сиам
Еуразия
288
9
Калифорния
Солтүстік
Америка
272
10
Əулие
Лаврентий
Солтүстік
Америка
249
Ең
үлкен
аралдар
№
Арал
Географиялық
орны
Ауданы
,
мың
км
2
1
Гренландия
Атлант
мұхитының
солтүстігі
2176
2
Жаңа
Гвинея
Тынық
мұхиттың
оңтүстік
-
батысы
793
3
Калимантан
Тынық
мұхиттың
батысы
734
4
Мадагаскар
Үнді
мұхиты
587
5
Баффин
Жері
Атлант
мұхитының
солтүстігі
507
6
Суматра
Үнді
мұхитының
солтүстік
шығысы
427
7
Ұлыбритания
Солтүстік
-
Батыс
Еуропа
230
8
Хонсю
Жапон
теңізі
227
9
Виктория
Канада
Арктикалық
архипелагы
217
10
Элсмир
Канада
Арктикалық
архипелагы
196
331
Ең
үлкен
түбектер
№
Түбек
Географиялық
орны
Ауданы
,
мың
км
2
1
Арабия
Оңтүстік
-
Батыс
Азия
2730
2
Үндістан
Оңтүстік
Азия
2050
3
Үндіқытай
Оңтүстік
-
Шығыс
Азия
2000
4
Лабрадор
Солтүстік
Америка
1320
5
Скандинавия
Солтүстік
Еуропа
800
6
Сомали
Шығыс
Африка
750
7
Пиреней
Оңтүстік
-
Батыс
Еуропа
582
8
Балқан
Оңтүстік
Еуропа
505
9
Кіші
Азия
Батыс
Азия
400
10
Таймыр
Ресейдің
солтүстігі
400
Ең
терең
үңгірлер
№
Үңгір
Географиялық
орны
Ұзындығы
,
км
1
Флинт
-
Мамонт
АҚШ
288
2
Оптимист
Украина
212
3
Хеллох
Швейцария
124
4
Көлді
үңгір
(
Озерная
)
Украина
117
5
Емил
Раковица
(
Золушка
)
Молдова
-
Украина
90
6
Джевел
АҚШ
88
7
Гринбрайер
/
Орган
АҚШ
71
8
Үлкен
Жаңғақ
Ресей
58
9
Кап
-
Кутан
Орта
Азия
57
10
Айсризенвельт
Австрия
52
Ең
ұзын
өзендер
№
Өзен
Географиялық
орны
Ұзындығы
,
км
1
Нил
(
Кагерамен
бірге
)
Африка
6671
2
Амазонка
(
Укаялимен
бірге
)
Оңтүстік
Америка
6437
3
Янцзы
Азия
6300
332
4
Миссисипи
(
Миссури
жəне
Ред
-
Рокпен
бірге
)
Солтүстік
Америка
5971
5
Хуанхэ
Азия
5464
6
Обь
(
Ертіспен
бірге
)
Азия
5410
7
Парана
(
Риу
-
Гранде
жəне
Ла
-
Плата
эстуарийімен
бірге
)
Оңтүстік
Америка
4876
8
Конго
(
Луалабамен
)
Африка
4700
9
Амур
(
Аргуньмен
бірге
)
Еуразия
4444
10
Лена
Еуразия
4400
Ең
үлкен
көлдер
№
Көл
Географиялық
орны
Ауданы
,
мың
км
2
1
Каспий
теңізі
Еуразия
396,0
2
Жоғарғы
көл
Солтүстік
Америка
82,4
3
Виктория
Африка
69,5
4
Гурон
Солтүстік
Америка
59,7
5
Мичиган
Солтүстік
Америка
57,8
6
Арал
теңізі
Еуразия
33,6
7
Танганьика
Африка
32,9
8
Байкал
Еуразия
31,5
9
Үлкен
Аюлы
көлі
Солтүстік
Америка
31,3
10
Ньяса
Африка
29,6
Ең
биік
сарқырамалар
№
Сарқырама
Географиялық
орны
Құлау
биіктігі
,
м
1
Анхель
Венесуэла
1054
2
Тугела
Оңтүстік
Африка
Респ
-
сы
933
3
Бельбе
Норвегия
866
4
Йосемит
АҚШ
728
5
Кукенан
Венесуэла
610
6
Мтарази
-
Фолс
Зимбабве
610
7
Утигард
Норвегия
610
8
Кауаи
Гавай
аралдары
600
333
9
Тальник
Ресей
600
10
Сатерленд
Жаңа
Зеландия
580
Ең
үлкен
мұздықтар
№
Мұздық
Географиялық
орны
Ауданы
Достарыңызбен бөлісу: |