Оқу сауаттылығЫ 1022-нұсқа Нұсқау
жүктеу/скачать 2,72 Mb. Pdf көрінісі
|
null repaired (2)
| 4-мәтін
I. Жеделхат - телеграф (телетайп) арқылы берілетін жедел сипатты кұжат. Қазіргі заманда ақпаратты жедел жеткізудің факс, интернет сияқты түрлері де болғанымен, жеделхаттар өз маңызын жойған жоқ. Себебі, хат ұзак жүреді, интернет пен факс қызметі қымбат, оның үстіне чертеж (сызба, кесте) немесе фотосурет жібермейтін болсақ, факсты қолдану міндетті емес. Ал телефон арқылы жүргізілген әңгімені іске тігіп қоя алмайсың, сондықтан ең ыңғайлысы жеделхат болып табылады. II. Жеделхатты кез келген қызметкер құрастырып жібере алады, кажет болған жағдайда жеделхат мәтіні мен онда берілген мәліметті растауға болады. Жеделхат ең ұзақ дегенде 10-12 сағаттан соң, қажет болса бір сағаттан соң да жеткізілетіндігіне 100% сенімді болуға болады. Жеделхат мәтіні қысқа, дәл, ең ұзак дегенде 300 сөзден аспауы керек. Қысқа жеделхаттың бағасы да төмен болады. Цифрлар жазбаша түрінде беріледі, ешбір түзетулер болмағаны жөн. III. Жеделхаттар ішкі және халықаралық болып бөлінеді. Ішкі жеделхаттарға мемлекет ішінде жіберілетін дер мен қабылданатындар, ал халықаралык жеделхаттарға шет елдерге жіберілген немесе шет елдерден келгендері жатады. Ішкі жеделхаттар «үкіметтік», «жедел», «жай» болып үшке бөлінеді. Басқа құжаттар сияқты жеделхаттың да өз реквизиттері болады. Олар: жеделхаттың категориясы мен түрі, номері, датасы, жіберілген уақыты, алушының аты мен адресі, мәтін, қол. IV. Жеделхат... Мекенжайы («кімге»), Алдымен жеделхатты алушының толык почта индексі, елдің аты, елді мекеннің аты, типі (қала, ауыл, т.б.), көшесі, үй номері, корпус, офис номері жазылады. Мысалы: 480021, Қазақстан, Алматы каласы, Мұқанов көшесі, 227, офис 47 немесе 250000, Украина, г. Киев, Почтовая пл, дом 18, кв 44. Алушының аты-жѳні («кімге»). Адресаттың аты-жөні, әкесінің аты толық жазылады, кейде фамилия орнына қызметі кѳрсетіледі. Мысалы, «Директорға», «Білім меңгерушісіне» т.б. V. Жеделхат мәтіні. Жеделхаттың негізгі мақсаты керекті ақпаратты тез жеткізу болғандыктан, оны қысқа және түсінікті етіп жазу керек. Бірақ сөздерді түсініксіз етіп қысқартып тастаудың қажеті жоқ, түсінікті, стандарт қысқартуларды ғана пайдаланған жөн. Егер жеделхат мақсаты алушыдан ақпарат алу немесе мәселені шешу т.б. болса, онда етістіктерді бұйрық рай тұлғасында беріңіз. Мысалы: «жіберіңіз», «салып жіберініз», «шешім қабылдаңыз» т.б. Ал жеделхат жауап беру мақсатында жазылса, етістік ашық рай тұлғасында қолданылатын. Мысалы: «алдым», «жеткізілді», «келеді», «орындалады», «барады» т.б. «Тез арада», «жеделдетіңіз», «жедел», «қалай да» сөздерін орынсыз көп колданудың қажеті жок, себебі сіздің жеделхат жібергеніңіздің өзі алушыға көп нәрсені білдіріп тұр. Цифрларды жазбаша жазған дұрыс. Мысалы: 101347 - бір нөл бір үш төрт жеті, бұларды бір сөз ретінде біріктіріп беруге де болады. Мысалы: бірнөлбірүштөртжеті. Мәтін мазмұнына нұқсан келмейтін болса жалғаулык, көмекші сөздер, тыныс белгілері қолданылмайды. Жеделхат мәтінінде түзетулер болмауға тиіс және сөздер тасымалданбайды. II. Жіберуші қолы. Жеделхат мәтініне қол қойылған кезде фамилия қажет болғанда жіберушінің қызметі қоса көрсетіледі 13. Қандай кұжат түрі ақпараттык-аныктамалық құжаттарға жатпайды? A) Түсініктеме B) Жеделхат C) Телефонхат D) Құттықтау хат E) Акті 14. Жеделхатта цифрлардың жазылуы A) Apaп цифрымен B) Жазбаша жазылады C) Бөлшек түрінде D) Цифрлар жазылмайды E) Рим цифрымен 15. Қай жауапта III бөлімде берілген мәлімет дұрыс жеткізіліп тұр? A) Құжат елден шетелге жіберілгенде «жедел» деген белгі қойылады. B) Ел ішінде жүретін хаттарға ешқандай белгі қажет емес. C) Бір ел ішінде қатынап жүретін кұжаттарды «жай» құжаттар дейді. D) Халықаралық құжаттарда «үкіметтік» деген белгі болуы мүмкін. E) Ел мен ел арасында жүретін кұжаттарды «сыртқы» құжаттар дейді. 16. Қандай сөзді IV бөлімдегі көп нүктенің орнына коюға болады? A) сипаты B) бланкісі C) құрастыру үлгісі D) мәтіні E) толтыру үлгісі |