Сражиева Гаухар Мухиддинқызы Бекболаева Гулнюра Әшімқызы Арысбаева Жарқынай Асетуллақызы Н32 н әтижеге бағытталған сабақ

1.Бабанский Ю.К.. Методы обучения в современной общеобразовательной 
школе. - Москва: Просвещение, 1985. - 208 с. 
2.Білім берудегі менеджмент - Менеджмент в образовании 2007-№2. 
3.Бақзыбекова.Н. Саралап деңгейлеп оқыту технологиясы арқылы 
оқушылардың білім деңгейін арттыру.-А: Қазақ тілі, №4, 2007.16 б. 
4.Бітібаева Қ. Әдебиетті оқыту әдістемесі мен технологиясы. Алматы: Мектеп. 
ҚАЗАҚ ТІЛІ САБАҚТАРЫНДА ДАРАЛАП– САРАЛАП ОҚЫТУ 
АРҚЫЛЫ ОҚУШЫЛАРДЫҢ БІЛІМ САПАСЫН КӚТЕРУ
Әміртаева Эльмира Бейсенқызы 
№88 ЖОББМ қазақ тілі мен әдебиеті пәні мҧғалімі 
Шымкент қаласы 

Еліміздің тәуелсіз мемлекет ретінде қалыптасу барысында білім беруді 

реформалау жүзеге асырылып жатқаны белгілі. Осыған орай әр түрлі 
педагогикалық технологиялары жасалып, мұғалімдердің тәжірибесінде 
енгізілуде. Осыған орай, ӛз тәжірибемде жиі қолданып жүрген 
технологияларының бірі – саралап – даралап оқыту технологиясы. Бұл 
технология бойынша оқушылардың білімді ӛздігінен саналы түрде меңгеруіне 
ерекше мән берілген. Оқушыларға тек білім берумен шектелмей, танымдық 
әрекетін арттырады және ойлау қабілетін, елестету мен есте сақтауын, 
белсенділігін, білім сапасының дамуын қамтамасыз етеді. 
Тәжірибенің жаңашылығы: компьютерлік технологияны қолдану арқылы 
оқушылардың қазақ тіліне деген қызығушылығын арттыру, интерактивтік 
тақталарының мүмкіндіктерін барынша пайдалана отырып оқушылардың 
ынтасын, белсенділігін арттыру. 
Тәжірибенің тиімділігі: пәнге деген қызығушылығын арттырады, оқытуда 
саралау және жіктеуді қамтамасыз етеді, оқушылардың танымдық процестері 
мен танымдық қабілеттерін дамытады, оқушылардың сауаттылығын ашуға 
септігін тигізеді, оқушылардың оқу әрекетінде жетістіктерге жетуіне жағдай 
туғызады, оқушылардың рухани бай жеке тұлға болуына қалыптасады. 
Қазақ тілі пәнін оқытудың мақсаты – оқушылардың жеке бас ерекшелігіне 
қарай қабілетін аша отыра, осы пәнді теориялық және тәжірибелік жағынан 
сараланған түрде даралап оқыту, сӛйлестіру, жазу мәдениетін жетілдіру, ӛзіндік 
ой- пікірін дамыту. 
Саралай оқыту әрекеті – білім алуға бағыттаған әрекет. Ол ӛз бетінше әрі 
мұғалімнің жетекшілігімен жүзеге асады. Біз басшылыққа алып отырған 
саралай оқытудың жүйелік негізін Б. Ананьев, Л. Выготский, А. Леонтьев, С. 
Рубинштейн т.б. ғылымдар жасаған. Ал бастауыш мектеп кезендегі оқу әрекеті 
Ш. Аманатшвилли, В. Давыдов, Л. Занков т.б. зертеулерінде қарастырылады. 
Саралай оқытуды ұйымдастыру арқылы баланың ойы абстрактіден нақтыға 
қарай ӛрлейді, ілімдік ойлауы қалыптасады. Оқушы дамуының негізгі болып 
табылатын әрекет, оқу әрекеті әрбір сабақтың ӛзегі деп түсіну керек. Саралай 
оқытуды ұйымдастыру арқылы бала ақыл -ой деңгейі мен белсенді әрекеті 
арқасында репродуктивті емес ӛнімді нәтижеге жетеді. 

Мен ӛз іс–тәжірибемде оқушылардың ӛздік білімділігін қалыптастыру 
үшін «Ұжымдық оқыту технологиясын» да қолдануды жӛн кӛрдім. 
Осы технология оқушының қабілетін дамытуға, еңбек етуге баулып, 
ынтымақтастық, ұйымшылдық қабілеттерін оятуға тәрбиелейді. Ӛзін –ӛзі 
басқаруын қалыптастырып, байқампаздыққа таратады. 
Оған мынадай басты талаптар қойылады: 

әр оқушының еңбектенуі және оның еңбегін пайдаға жарату; 

ӛзінің еңбегімен қоса басқаның да еңбегіне жауапкершілікпен қарау; 

ӛзі оқи отырып, қасындағы оқушыны да оқыту; 

серіктесінің түсінбегенін түсіндіріп кӛмектесу; 

әрбір оқушы кезектесіп (ауысып)не оқушы, не мұғалім болады; 

әр оқушы кезек тәртібін сақтап барлығын үйретеді, ал жұп жекеше түрде 
барлық мүшесін үйретеді; 
Әдістеменің ерекшелігі: 

жекелеу оқыту; 

қасындағы оқушымен жұптасып оқыту; 

топпен оқыту; 

ұжымдық оқыту. 
Бұл технологияның тиімділігі сол, жаңа тақырыпты оқушылар 
шығармашылық ізденіс үстінде ӛздігінен меңгеруі тиіс. Сондықтан сабақтарда 
оқушылардың ынтасын, белсенділігін арттыру үшін, оларға мәселелік сұрақтар 
қойылып отырады. Тақырып бойынша жасалған деңгейлік тапсырмалар жүйесі 
дамыта оқыту идеясын жүзеге асыруға мүмкіндік береді, ӛйткені ол білім 
сапасының дамуын қамтамасыз етеді. 
Оқушылардың білімін жүйелі түрде меңгеруіне және жеке оқушының 
қабілет деңгейлерін дамытуда ―Сын тұрғысынан ойлау‖, ―Модульдік оқыту ‖
технологияларын күнделікті сабақтарымда қолданамын. Сын тұрғысынан ойлау 
– сынап қарау емес, оқушының шыңдалған ойлау әрекеті. Бастауыш сынып 
оқушыларының оқытуда тиімді әдістерді пайдалана арқылы оқушының білімге 
деген қызығушылығын арттырады, терең ойлау қабілетінің белсенділігін 
қалыптастыруға болады. Бұған дейін оқушы мұғаліммен оқулыққа ғана 
бағынатын тыңдаушы ғана еді, енді ол сын тұрғысынан ойланып, ӛз ойын 
дәлелдей алатын. Сынып оқушылары топпен, жұппен жұмыс істей арқылы 
ӛзара пікірлесіп, ең ұтымды жауапты тауып айтуға үйренеді. Берілген сұраққа 
тынымсыз іздене отырып, әр оқушы ӛз ойын еркін айтуға, оны дәлелдеп, қорғай 
білуге мүмкіндігі бар.
Оқу процесін жеделдету міндетіне байланысты, орыс мектептерінде 
қазақ тілін үйретуінде әр түрлі әдіс тәсілдерді, методикалық құралдарды 
қолдану қажеттілігі туып отырғаны белгілі. Мен бастауыш сыныптарында ӛзім 
жасаған «Дыбысты бағдаршам » деген құралды жиі қолданам. Алғашқы 
кезеңдерінде уақыттың тығыздығына байланысты тақырыпты қайталауға, 
бекітуге үлгере алмайтын жағдайлар болды. Енді «Дыбысты бағдаршамды » 
қолданғаннан бері уақытымды үнемдеп, бірнеше секундта сыныптағы барлық 
оқушының жалпы білім әсерін кӛремін. Жалпы сыныптың айқын білім деңгейі 
анықталады.

Мұғалім сабақ барысында барлық оқушыларды кӛз аясында ұстап, әр 
баланың ӛткен материалды қалай меңгергенін біледі. Бұл құралды оқушылар
мұғалімнің басшылығымен ӛздері жасай алады. 
Екінші ―Бақылау сұрау‖ деген құралды үлкен тақырыпты қайталау және 
бекіту кезеңдерінде, әрбір тоқсан соңында, немесе жыл аяғында оқушылардың 
қорытынды білімін тексергенде қолдану ӛте тиімді.
Мұндай бақылау құрал ұжымдық және топтық әрекетті пайдалана отырып 
жүргізгенде нәтиже береді. Тәрбиелік мағынасы ӛте зор - әр оқушы ӛз тобы 
үшін жауапкершілігін арттырады, ӛз үшін ғана емес, ӛз тобы үшін ынтасын 
кӛтереді.

жүктеу/скачать 4,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: