қайтымды Карно машинасының п.ә.к. жұмыскер дененің табиғатына тәуелсіз. Екінші теорема. Карно-Клаузиустың бірінші теоремасы бойынша жылу машиналарының п.ә.к.
қыздырғыш пен суытқыш температураларының айырмасынан ғана анықталады.
Екінші теорема бойынша берілген температураларда басқа циклдермен
салыстырып қарағанда, Карно циклі – ең тиімді цикл. Карно циклі екі адиабатадан және
екі изотермадан тұратынын біле отырып, бұл теореманы дәлелдеу үшін (7)-теңдеуді
төмендегідей түрлендірейік:
п.ә.к. =
=(Q
1
-Q
2
)/Q
1
=(T
1
-T
2
)/T
1
,
осыдан
Q
2
/Q
1
=T
2
/T
1
, немесе Q
1
/T
1
=Q
2
/T
2
Бір адиабатадан екінші адиабатаға ауысудың жылулары мен температуралары
барлық изотермалар үшін бірдей қатынаста болады.
Циклді арақашықтықтары бірдей болатын бірнеше адиабаталарға бөлейік. Сонда (ІV.2)-
теңдеу бойынша
Q
1
/
Т 1 =
Q 2 / T
2
=
Q
3
/ Тз=... (IV.3)
Q
1
,
Q 2 ,
Q 3 .. . изотермиялық жағдайда бір адиабатадан көрші екіншісіне
ауысу жылулары, ал
Т 1 ,Т 2 ,Т 3 - осы ауысудың температуралары. Денеге берілген
жылудың температураға қатынасы
келтірілген жылу деп аталады. 14-суреттегі цикл
адиабаталар мен изотермалар арқылы өте көп Карно циклдеріне бөлінген.