Бағдарламасы студенттері үшін шымкент, 2023 2
жүктеу/скачать 4,58 Mb. Pdf көрінісі
|
1o8jpdncqJpB9LArsctL2Ms8POaKSemXzuEP9c14
| Бақылау сұрақтары
1. Молекулалық-кинетикалық теорияны коллоидтық жүйелер үшін қолдануға бола ма? 2. Ерітінділердің қандай қасиеттерін коллигативтік қасиеттері деп атайды? 3. Коллоидтық бөлшектердің тәртіпсіз үздіксіз қозғалысы бола ма? 4.Коллоидтық жүйенің молекулалық -кинетикалық қасиеттерін зерттеудің қанша себептері бар? Дәріс №18. Коллоидты ерітінділердегі осмостық қысымы. Дисперсті жүйелердегі седиментация . 1. Коллоидтық жүйелердегі осмостық қубылыс 2. Доннанның мембраналық тепе-теңдігі 3. Седиментация. Седиментациялық тепе-теңдік 4.Седиментациялық талдау Коллоидты ерітінділердің осмостық қысымы Кәдімгі ерітінділердің осмостық қысым туындататын және бұл шаманы р = cRT формуласымен есептейтініміз белгілі. Мұндағы “с” – молярлы концентрация. Ал коллоидты ерітінділер үшін осмостық қысым мына теңдікпен есептелінеді: . * RT N p (5) Егер R/N A = k екендігін ескерсек р = υRT. мұндағы: υ – бірлік көлемдегі коллоидты бөлшек саны; k – Больцман тұрақтысы, 1,38 * 10 -23 Дж/К; T – температура, К. Бір қарағанда р = cRT және RT N p * теңдеулерінде ешқандай өзгеріс жоқ болып көрінуі мүмкін. Өйткені, с – молярлы концентрация, ол да бірлік көлемдегі бөлшек санын білдіреді. Алайда бұл молярлы концентрация, заттың массасын оның молярлы массасына бөлумен анықталатын шама және молекулалық деңгейді қамтиды. Ал концентрациясына υ / N A - бойынша есептелінген молярлық, ол тікелей υ – ге, яғни бөлшек санынан туындайтын молярлық. Мысалы, 100 г СаСО 3 – ті алып ұнтақтасақ әртүрлі размері үшін әртүрлі бөлшек санын аламыз. Бөлшек ірілеу болса υ – аздау, ал бөлшек ұнтақталған сайын υ саны арта береді. 100 г затты ұнтақтап 1×10 4 бөлшек алайық. Осы ұнтақтыққа сәйкес молярлықты анықтайық. . 10 * 66 , 1 10 * 02 , 6 10 * 1 20 23 14 моль N A Енді 100 г затты ұнтақтап 1×10 4 бөлшек алайық та , молярлылықты есептейік: . 10 * 66 , 1 10 * 02 , 6 10 * 1 13 23 14 моль N A Соңғы молярлылық, алғашқысына қарағанда 1,66×10 – 13 : 1,66×10 -10 = 1×10 7 есе үлкен. Олай болса, алғашқы 1×10 4 дана бөлшекке қарағанда 1×10 4 дана бөлшектің осмостық қысымы 107 1×10 7 есе үлкен болады. Міне сондықтан да р=cRT және RT N p * формулаларындағы с және υ/N A шамалары екі бөлек болғандықтан да осмостық қысым да екі түрлі. Егер, біз әлгі 100 г СаСО 3 – ті молекулалық деңгейге , яғни 6,02×10 -23 дана етіп ұнтақтасақ, онда кәдімгі 1 молярлы ерітінді алған болар едік те, оның қысымы р = cRT формуласымен есептелер еді. Коллоидты ерітінділерде бөлшектердің кәдімгі ерітінділерге қарағанда ірілеу болатындығы мәлім. Осмостық қысым коллоидты ерітінділердегі бөлшектердің санына және олардың ірілі – ұсақтығын көрсететін радиусына тәуелді болды. Мысалы, шар тәріздес бөлшектердің – r, саны – υ, тығызыдығы d болса , онда оның массасын анықтау оңай: * 3 4 3 d r m Енді бір заттың массаларын алып, әр түрлі дәрежеде ұнтақтайық. Олардың бір – бірінен радиусы және бөлшек саны жөнінен айырмашылығы болғанымен, массалары өзара тең. Олай болса, төмендегі теңдік орынды: 2 2 3 1 1 3 * 3 4 * 3 4 d r d r немесе . * * 2 2 3 1 1 3 r r Бұл теңдіктен, бөлшектер санының қатынас – радиус кубтарының қатынасына кері екендігі шығады: . 3 1 2 3 2 1 r r Ал, осмостық қысым дегеніміз, ерітінділер үшін, еріген зат бөлшектерінің концентрациясына қарайлас шама. Олай болса, коллоидты ерітінділердің осмостық қысымы бір – бірінен, онда ерітілген бөлшектер санымен, ірілігімен немесе дисперстілігімен төмендегідей қатынаста болады: . 3 2 2 3 1 3 2 3 2 1 2 1 D D r r P P (6) мұндағы : D – дисперстілік, р – осмостық қысым. жүктеу/скачать 4,58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|