Э. З. Дулаева ф.ғ. к., ҚазМемҚызпу аға оқытушысы

‘’-ıl, -il, -ul, -ül’’ ekleri gelir

жүктеу/скачать 3,8 Mb.

Pdf көрінісі

бет	45/146
Дата	03.10.2024
өлшемі	3,8 Mb.
	#205569

1 ... 41 42 43 44 45 46 47 48 ... 146

Байланысты:
Түрікше оқулық

‘’-ın, -in, -un, -ün’’ ekleri getirilir. Örnek
Örnek: Metin’le iki yıldır mektuplaşırız. 1)Burada özne ‘’Biz’’ . 2)Yüklem –laş ekini almış ve karşılıklı yapma anlamı kazanmıştır. Örnekler

‘’-ıl, -il, -ul, -ül’’ ekleri gelir.
Örnekler:
Bak-ıl- sür-ül- çiz-il- as-ıl- otur-ul- iç-il-
Pişir-il- yaz-ıl- koş-ul- tak-ıl- öp-ül- kullan-ıl-
Örnek cümleler:
Teyzem bize tavuk pişirecek. Tavuk pişirişlecek.
O traktör sürüyor. Traktçr sürülüyor.
Ayşe, süt içti. Süt içildi.

3.
Eğer fiil kökünün son harfi ‘’l’’ ise yanına
‘’-ın, -in, -un, -ün’’ ekleri getirilir.
Örnek:
Al-ın- gül-ün- sil-in- ol- un- gel-in- çal-ın-
Bul-un- sal-ın- kal-ın- dal-ın- böl-ün- bil-
in-
Örnek cümleler:
Öğretmen, kitapları dolaptan aldı. Kitapları dolaptan alındı.
Selim, denize dalmış. Denize dalınmış.
O gece otelde kaldık. Otelde kalındı.
Annem elmeyı böldü. Elma bölündü.

NOT:
Edilgen çatılı fiillerde gerçek özneyi belirtmek için cümleye ‘’.............. tarafından’’
eklenir.
Örnek:
Kapı biraz sonra açıldı. Kapı bira sonra öğrenci tarafından açıldı.
Ev arandı. Ev polisler tarafından arandı.
Notlar okundu. Notlar öğretmen tarafından okundu.
Duvar boyandı. Duvar ustalar tarafından boyandı.

İŞTEŞ FİİLLER

Tanımı :

Bir işin birden fazla özne tarafından karşılıklı ya da birlikte yapıldığını bildiren fiillere
‘’işter fiil’’ denir. Türkçe’de bu fiil –ş, -ış, -iş, -uş, -üş eki ile yapılır. İşteş çatılı cümlenin öznesi
‘’gerçek özne’’dir.
Örnek:
Metin’le iki yıldır mektuplaşırız.
1)Burada özne ‘’Biz’’ .
2)Yüklem –laş ekini almış ve karşılıklı yapma anlamı kazanmıştır.
Örnekler:
Bir süre bakıştık.
Sanırım seninle dershanede tanışmıştık.
Bir süre görüşmüyoruz onunla.
Gül- gül-üş-
Kaç- kaç-ış-
Anla- anla-ş-
Koş- koş-uş-
Gör- gör-üş-
Ağla- ağla-ş-

жүктеу/скачать 3,8 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 41 42 43 44 45 46 47 48 ... 146