А. И. Хасанова Жерді пайдалануды жоспарлау


Жел эрозиясы (топырақтың дефляциясы) Жел



Pdf көрінісі
бет102/127
Дата06.02.2022
өлшемі3,57 Mb.
#53069
1   ...   98   99   100   101   102   103   104   105   ...   127
Байланысты:
planir zemlep kurs lekcij na kaz yaz 2

Жел эрозиясы (топырақтың дефляциясы) Жел 
эрозиясы салдарынан желдің үрлегені, ұсақ топырақ 
бөлшектерін тасымалдау жəне тұндыру сияқты түсініледі.
Жел эрозиясының қарқындылығы желдің 
жылдамдығына, топырақтың тұрақтылығына, өсімдік 
жамылғысының, рельефтік ерекшеліктері мен басқа 
факторларға байланысты. Антропогендік факторлар оны 
дамытуға үлкен əсер етеді. Мысалы, өсімдіктердің 
жойылуы, реттелмейтін мал жайылымы, агротехникалық 
шараларды дұрыс қолданбау эрозия процестерін күрт 
белсендіреді


121 
50 сурет
- Шаңды дауылдан кейін егістік шөлге айналды 
51 сурет - Шаңды дауылдың басталуы 
Жергілікті немесе локальді деңгейде дефляция
, құйындар мен қатты 
дауылдар жиі пайда болады
. Дефляция –егер оған қарсы іс-шаралар 
қабылданбаса топрыақ құнарын құрғатып
, сыдырып, сарқып кетеді.


122 
Су эрозиясын анықтауда негізгі климаттық фактор жаңбыр мен қар 
түрінде кездеседі
: белгілі бір кезеңдері, жаңбырдың біркелкілігі, сипаты мен 
біркелкі тарату аумағында жиілігі қарастырылады
. Кей кезде нөсер қысқа 
уақыттағы жауын салдарынан топырақ ылғалды жұтып үлгере алмайды

Содан ағын туындайды және топырақтың үстіңгі құнарлы қабаты жойылады
.
Үздіксіз ұзақ жаңбыр жауған кезде топырақ толық ылғалға қанығады

Сол кезде жердің үстіңгі қбатын да терең тұстарды эрозияға ұшыратады

(заманауи эрозияға); эрозияға және дефляцияға қауіпті - қазіргі уақытта 
тазартылмайтын
, эрозияға ұшырамайтын және үрлеу үрдісіне ұшырамайтын, 
бірақ дұрыс өсірілмеген жағдайда су мен жел эрозиясы орын алуы мүмкін
.
Төменде 
«Темір өскіндер» фильмінің сайты 
https://www.youtube.com/watch?v=BuhUlU3MPvg


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   98   99   100   101   102   103   104   105   ...   127




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет