Семинар сабағы 15 сағ. Сооөбж 45 сағ. СӨЖ 45 сағ. Емтихан 2 сағ

Дəрісте  П.Вяткиннің  Қазақстан  тарихы  мəселесін  зерттеуі,  М.Əбдіқалықов, 
А.Панкратовалардың  редакциялауымен  «Қазақ  ССР  тарихын»  (Алматы,  1943  ж.) 
еңбегін дайындау жəне шығарумен байланысты ғылыми пікірталастар сөз болады. 
Өзін-өзі бақылау сұрақтары: 
1. М.П. Вяткиннің еңбегі? 
2. Е.Бекмаханон не себепті 25 жылға сотталды? 
3. Қазақ ССР тарихының бірінші шығарылымы қашан шықты? 
Дəріс №24 
Тақырып: 
Қазақстан 
тарих 
ғылымы 
И.Сталиннің 
жеке 
басына 
табынушылығының жеткен жағдайында (40-шы - 50-ші жылдардың ортасы). 
Дəрістің  мақсаты:  Студенттерге  И.Сталиннің  жеке  басына  табынушылық  еткен 
кезеңде тарих ғылымының даму жағдайын түсіндіру. 
Негізгі  сұрақтар  мен  қысқаша  мазмұны:  1.  Қазақстан  тарих  ғылымы 
мүмкіншілігінің республикаға ғылыми-зерттеу орталықтарының, жоғары оқу орындары 
мен  тарихшы-зерттеушліердің  көңіл  аудару  кезеңінде  күшеюі.  М.П.  Вяткиннің 
Қазақстан  тарихы  мəселесін  зерттеуі.  2.  М.Əбдіқалықов,  А.Панкратовалардың 
редакциялауымен  «Қазақ  ССР  тарихын»  (Алматы,  1943  ж.)  еңбегін  дайындау  жəне 
шығарумен  байланысты  ғылыми  пікірталастар.  Қазақстан  КП  ОК-нің  «Қазақ  ССР 
тарихының» 2-ші шығарылымын дайындау туралы 1945 жылғы 14 тамыздағы қаулысы.  
Дəрісте  П.Вяткиннің  Қазақстан  тарихы  мəселесін  зерттеуі,  М.Əбдіқалықов, 
А.Панкратовалардың  редакциялауымен  «Қазақ  ССР  тарихын»  (Алматы,  1943  ж.) 
еңбегін дайындау жəне шығарумен байланысты ғылыми пікірталастар сөз болады. 
Өзін-өзі бақылау сұрақтары: 
1. М.П. Вяткиннің еңбегі? 
2. Е.Бекмаханон не себепті 25 жылға сотталды? 
3. Қазақ ССР тарихының бірінші шығарылымы қашан шықты? 
Дəріс №25 
Тақырып: ХХ ғ. 50-ші жылдардың екінші жартысы мен 1991 жылдың басындағы 
Қазақстан тарихнамасы. 
Дəрістің  мақсаты:  Студенттерге  «жылымық  саясаты»  кезеңіндегі  жəне 
тəуелсіздіктің алғашқы жылдарындағы тарих ғылымының даму жағдайын түсіндіру. 
Негізгі  сұрақтар  мен  қысқаша  мазмұны:  1.  И.Сталиннің  жеке  басына 
табынушылықты сынаудың Қазақстанның тарих ғылымына тигізген əсері. Қазақстанда 
археологиялық-этнографиялық  зерттеулердің  дамуы:  А.Х.  Марғұлан,  А.М.  Оразбаев, 
К.А.  Ақышев,  А.Г.  Максимова,  А.Г.  Медоев,  М.Қ.  Қадырбаев,  Х.А.  Алпысбаев,  К.М. 
Байпаков,  У.Х.  Шалекенов,  Ə.Т.  Төлеубаев,  Ж.Қ.  Таймағамбетов,  С.Жолдасбайұлы.  2. 
Көне түріктер тарихы мен мəдениетінің зерттелуі: Ə.Қоңыратбаев, Л.Н. Гумилев, А.С. 
Аманжолов, М.Аджи жəне т.б. 3. Қимақтар мен қыпшақтар тарихының зерттелуі: Б.Е. 
Көмеков,  С.М.  Ақынжанов.  4.  ХХІІІ-ХІХ  ғғ.  Қазақстанның  экономикалық-əлеуметтік 
қатынастарының  зерттелуі:  С.Е.  Толыбеков,  Б.С.  Сүлейменов,  П.Г.  Галузо,  А.Б. 
Тұрсынбаев,  Г.Чуланов,  П.М.  Алампиев,  Е.Б.  Бекмұхамедов,  М.Х.  Асылбеков,  Ц.Л. 
Фридман, Н.Е. Бекмаханова. 5. Қазақстанда Ресейге қосылу мəселелері. Оны зерттеудің 
негізгі  кезеңдері.  Қазақ-орыс  қатынастары  бойынша  құжаттар  мен  материалдар 
шығару. Қазақстандағы патшалықтың территориялық-əкімшілік жəне саяси актілерінің 
проблемалары. 6. 1916 жылғы қазақтардың ұлт-азаттық қозғалысы мəселелерін зерттеу. 
Қазақстандағы 
маркстік 
идеологияны 
зерттеу. 
Қазақстандық 
зерттеушілердің 
еңбектеріндегі  Қазан  төңкерісі  мен  азамат  соғысының  тарихнамасы.  7.  ХХ  ғасырдағы 
үш  революция  тұсындағы  Қазақстан  большевиктері  қызметінің  тарихын  зерттеу. 
Республика  жұмысшы  табы  мен  өндірісінің  тарихы  мəселелері  тарихшылар 
еңбектерінде.  

Дəрісте  И.Сталиннің  жеке  басына  табынушылықты  сынаудың  Қазақстанның 
тарих 
ғылымына 
тигізген 
əсері, 
Қазақстанда 
археологиялық-этнографиялық 
зерттеулерге  А.Х.  Марғұлан,  А.М.  Оразбаев,  К.А.  Ақышев,  А.Г.  Максимова,  А.Г. 
Медоев,  М.Қ.  Қадырбаев,  Х.А.  Алпысбаев,  К.М.  Байпаков,  У.Х.  Шалекенов,  Ə.Т. 
Төлеубаев,  Ж.Қ.  Таймағамбетов,  С.Жолдасбайұлы  т.б.  қосқан  үлестері,  көне  түріктер 
тарихы  мен  мəдениетінің  зерттеуге  Ə.Қоңыратбаев,  Л.Н.  Гумилев,  А.С.  Аманжолов, 
М.Аджи  жəне  т.б.  қосқан  үлестері,  қимақтар  мен  қыпшақтар  тарихының  зерттелуіне 
Б.Е.  Көмеков,  С.М.  Ақынжановтың  қосқан  үлестері,  ХХІІІ-ХІХ  ғғ.  Қазақстанның 
экономикалық-əлеуметтік  қатынастарының  зерттелу  тарихына  С.Е.  Толыбеков,  Б.С. 
Сүлейменов,  П.Г.  Галузо,  А.Б.  Тұрсынбаев,  Г.Чуланов,  П.М.  Алампиев,  Е.Б. 
Бекмұхамедов, М.Х. Асылбеков, Ц.Л. Фридман, Н.Е. Бекмаханованың қосқан үлестері, 
Қазақстанда  Ресейге  қосылу  мəселелері,  оны  зерттеудің  негізгі  кезеңдері,  қазақ-орыс 
қатынастары 
бойынша 
құжаттар 
мен 
материалдар 
шығару, 
Қазақстандағы 
патшалықтың  территориялық-əкімшілік  жəне  саяси  актілерінің  проблемалары,  1916 
жылғы 
қазақтардың 
ұлт-азаттық 
қозғалысы 
мəселелерін 
зерттеу 
мəселесі, 
Қазақстандағы  маркстік  идеологияны  зерттеу  мəселесі,  Қазақстандық  зерттеушілердің 
еңбектеріндегі Қазан төңкерісі мен азамат соғысының тарихнамасы, ХХ ғасырдағы үш 
революция тұсындағы Қазақстан большевиктері қызметінің тарихы сөз болады. 
Өзін-өзі бақылау сұрақтары: 
1.  Орта  ғасырларда  Орталық  Қазақстанның  көшпелілер  елі  ғана  емес  сонымен 
қатар  отырықшы  жəне  қала  мəдениеті  орталықтарының  да  бірі  болғанын  дəлелдеп 
берген ғалым? 
2.  Батыс  Қазақстан  аймағынан  тас  дəуірінің  ескерткіштерін  ашып,  зерттеген 
ғалым? 
3. Есік қорғанын зерттеген ғалым? 
4.  «Түрік»  термині  «күшті,  мықты»  деген  ұғымды  білдіреді  деп  өзінің  «Көне 
түріктер» еңбегінде түсініктеме берген белгілі түркітанушы? 
5.  «Мəдениеттің қайнар бастауы шығыстан, яғни түркілерден алынады» - , деген 
қорытынды жасаған? 
Дəріс №26 
Тақырып: ХХ ғ. 50-ші жылдардың екінші жартысы мен 1991 жылдың басындағы 
Қазақстан тарихнамасы. 
Дəрістің  мақсаты:  Студенттерге  «жылымық  саясаты»  кезеңіндегі  жəне 
тəуелсіздіктің алғашқы жылдарындағы тарих ғылымының даму жағдайын түсіндіру. 
Негізгі  сұрақтар  мен  қысқаша  мазмұны:  1.  И.Сталиннің  жеке  басына 
табынушылықты сынаудың Қазақстанның тарих ғылымына тигізген əсері. Қазақстанда 
археологиялық-этнографиялық  зерттеулердің  дамуы:  А.Х.  Марғұлан,  А.М.  Оразбаев, 
К.А.  Ақышев,  А.Г.  Максимова,  А.Г.  Медоев,  М.Қ.  Қадырбаев,  Х.А.  Алпысбаев,  К.М. 
Байпаков,  У.Х.  Шалекенов,  Ə.Т.  Төлеубаев,  Ж.Қ.  Таймағамбетов,  С.Жолдасбайұлы.  2. 
Көне түріктер тарихы мен мəдениетінің зерттелуі: Ə.Қоңыратбаев, Л.Н. Гумилев, А.С. 
Аманжолов, М.Аджи жəне т.б. 3. Қимақтар мен қыпшақтар тарихының зерттелуі: Б.Е. 
Көмеков,  С.М.  Ақынжанов.  4.  ХХІІІ-ХІХ  ғғ.  Қазақстанның  экономикалық-əлеуметтік 
қатынастарының  зерттелуі:  С.Е.  Толыбеков,  Б.С.  Сүлейменов,  П.Г.  Галузо,  А.Б. 
Тұрсынбаев,  Г.Чуланов,  П.М.  Алампиев,  Е.Б.  Бекмұхамедов,  М.Х.  Асылбеков,  Ц.Л. 
Фридман, Н.Е. Бекмаханова. 5. Қазақстанда Ресейге қосылу мəселелері. Оны зерттеудің 
негізгі  кезеңдері.  Қазақ-орыс  қатынастары  бойынша  құжаттар  мен  материалдар 
шығару. Қазақстандағы патшалықтың территориялық-əкімшілік жəне саяси актілерінің 
проблемалары. 6. 1916 жылғы қазақтардың ұлт-азаттық қозғалысы мəселелерін зерттеу. 
Қазақстандағы 
маркстік 
идеологияны 
зерттеу. 
Қазақстандық 
зерттеушілердің 
еңбектеріндегі  Қазан  төңкерісі  мен  азамат  соғысының  тарихнамасы.  7.  ХХ  ғасырдағы 

үш  революция  тұсындағы  Қазақстан  большевиктері  қызметінің  тарихын  зерттеу. 
Республика  жұмысшы  табы  мен  өндірісінің  тарихы  мəселелері  тарихшылар 
еңбектерінде.  
Дəрісте  И.Сталиннің  жеке  басына  табынушылықты  сынаудың  Қазақстанның 
тарих 
ғылымына 
тигізген 
əсері, 
Қазақстанда 
археологиялық-этнографиялық 
зерттеулерге  А.Х.  Марғұлан,  А.М.  Оразбаев,  К.А.  Ақышев,  А.Г.  Максимова,  А.Г. 
Медоев,  М.Қ.  Қадырбаев,  Х.А.  Алпысбаев,  К.М.  Байпаков,  У.Х.  Шалекенов,  Ə.Т. 
Төлеубаев,  Ж.Қ.  Таймағамбетов,  С.Жолдасбайұлы  т.б.  қосқан  үлестері,  көне  түріктер 
тарихы  мен  мəдениетінің  зерттеуге  Ə.Қоңыратбаев,  Л.Н.  Гумилев,  А.С.  Аманжолов, 
М.Аджи  жəне  т.б.  қосқан  үлестері,  қимақтар  мен  қыпшақтар  тарихының  зерттелуіне 
Б.Е.  Көмеков,  С.М.  Ақынжановтың  қосқан  үлестері,  ХХІІІ-ХІХ  ғғ.  Қазақстанның 
экономикалық-əлеуметтік  қатынастарының  зерттелу  тарихына  С.Е.  Толыбеков,  Б.С. 
Сүлейменов,  П.Г.  Галузо,  А.Б.  Тұрсынбаев,  Г.Чуланов,  П.М.  Алампиев,  Е.Б. 
Бекмұхамедов, М.Х. Асылбеков, Ц.Л. Фридман, Н.Е. Бекмаханованың қосқан үлестері, 
Қазақстанда  Ресейге  қосылу  мəселелері,  оны  зерттеудің  негізгі  кезеңдері,  қазақ-орыс 
қатынастары 
бойынша 
құжаттар 
мен 
материалдар 
шығару, 
Қазақстандағы 
патшалықтың  территориялық-əкімшілік  жəне  саяси  актілерінің  проблемалары,  1916 
жылғы 
қазақтардың 
ұлт-азаттық 
қозғалысы 
мəселелерін 
зерттеу 
мəселесі, 
Қазақстандағы  маркстік  идеологияны  зерттеу  мəселесі,  Қазақстандық  зерттеушілердің 
еңбектеріндегі Қазан төңкерісі мен азамат соғысының тарихнамасы, ХХ ғасырдағы үш 
революция тұсындағы Қазақстан большевиктері қызметінің тарихы сөз болады. 
Өзін-өзі бақылау сұрақтары: 
1.  Орта  ғасырларда  Орталық  Қазақстанның  көшпелілер  елі  ғана  емес  сонымен 
қатар  отырықшы  жəне  қала  мəдениеті  орталықтарының  да  бірі  болғанын  дəлелдеп 
берген ғалым? 
2.  Батыс  Қазақстан  аймағынан  тас  дəуірінің  ескерткіштерін  ашып,  зерттеген 
ғалым? 
3. Есік қорғанын зерттеген ғалым? 
4.  «Түрік»  термині  «күшті,  мықты»  деген  ұғымды  білдіреді  деп  өзінің  «Көне 
түріктер» еңбегінде түсініктеме берген белгілі түркітанушы? 
5.  «Мəдениеттің қайнар бастауы шығыстан, яғни түркілерден алынады» - , деген 
қорытынды жасаған? 
Дəріс №27 
Тақырып: Тəуелсіз Қазақстан тарихнамасы. 
Дəрістің мақсаты: Республиканың тəуелсіздік тізгінін өз қолына алып, егемен ел 
болған  жағдайда  оның  өткен  дəуірдегі  тарихын  сол  кезеңнің  шындығына  сай, 
идеология мен саяси қалыптардан ада, тарих ғылымында бұрын сыңаржақ баға беріліп 
келген  мəселелерді  мейлінше  ашып  көрсеткен,  ақиқат,  шындық,  ғылыми  жəне 
қоғамдық  саяси  тұрғыдан  саралаған  еңбектерге  сипаттама  беру,  студенттерді  сол 
еңбектердегі тұжырымдармен жəне ой - қорытындылармен таныстыру.  
Негізгі  сұрақтар  мен  қысқаша  мазмұны:  1.  Қазақ  мемлекеттілігінің  тарихын 
жаңа  бағыт  тұрғысынан  зерттеу.  С.Г  Кляшторный  мен  Т.И.  Сұлтановтың  «Казахстан: 
летопись  трех  тысячелетий»,  Қазақ  хандығының  тарихы  бойынша  Ə.Хасенов,  М.Х. 
Əбусейітова,  К.Ш.  Хафизова,  Ж.Қасымбаев  еңбектері.  2.  Н.Мартыненконың 
редакциясымен шыққан  «Алашорда» құжаттар жинағын қайта басып шығару.  «Алаш» 
қозғалысы  бойынша  М.Қ.  Қойгелдиев,  К.Нүрпейісов,  Д.А.  Аманжоловалардың 
монографиялық 
еңбектері. 
3. 
Алғашқы 
газеттер 
мен 
«Айқап» 
журналы 
материалдарының  библиографиялық  көрсеткіштері  мен  жинақтарын  басып  шығару 
(құрастырушылар  Ү.Субханбердина  жəне  басқалар).  Алғашқы  қазақ  мерзімді 
басылымдарының тарихын зерттеу (Қ.М. Атабаев, Ө.Əбдиманов). 

Дəрісте  Қазақ  мемлекеттілігінің  тарихын  жаңа  бағыт  тұрғысынан  зерттеген  С.Г 
Кляшторный  мен  Т.И.  Сұлтановтың,  Ə.Хасеновтың,  М.Х.  Əбусейітованың,  К.Ш. 
Хафизованың,  Ж.Қасымбаевтың  еңбектеріне,  «Алаш»  қозғалысы  бойынша  М.Қ. 
Қойгелдиевтің,  К.Нүрпейісовтың,  Д.А.  Аманжолованың  монографиялық  еңбектеріне, 
алғашқы  қазақ  мерзімді  басылымдарының  тарихын  зерттеудегі  Қ.М.  Атабаевтың, 
Ө.Əбдимановтың роліне баға беріледі. 
Өзін-өзі бақылау сұрақтары: 
1. Қазақ хандығының құрылу уақытын Т.И. Сұлтанов қалай көрсетеді? 
2. Қазақ хандығының құрылу уақытын С.К.Ибрагимов қалай көрсетеді? 
3. Қазақ хандығының құрылу уақытын К.А. Пищулина қалай көрсетеді? 
4.  Қазақ  хандығының  құрылу  мерзімін  Ақ  Орда  хандығының  қалыптасу 
уақытымен байланыстырушылар? 
5. «Алаш» қозғалысы бойынша зерттеулер? 
Дəріс №28 
Тақырып: Тəуелсіз Қазақстан тарихнамасы. 
Дəрістің мақсаты: Республиканың тəуелсіздік тізгінін өз қолына алып, егемен ел 
болған  жағдайда  оның  өткен  дəуірдегі  тарихын  сол  кезеңнің  шындығына  сай, 
идеология мен саяси қалыптардан ада, тарих ғылымында бұрын сыңаржақ баға беріліп 
келген  мəселелерді  мейлінше  ашып  көрсеткен,  ақиқат,  шындық,  ғылыми  жəне 
қоғамдық  саяси  тұрғыдан  саралаған  еңбектерге  сипаттама  беру,  студенттерді  сол 
еңбектердегі тұжырымдармен жəне ой - қорытындылармен таныстыру.  
Негізгі  сұрақтар  мен  қысқаша  мазмұны:  1.  Қазақ  мемлекеттілігінің  тарихын 
жаңа  бағыт  тұрғысынан  зерттеу.  С.Г  Кляшторный  мен  Т.И.  Сұлтановтың  «Казахстан: 
летопись  трех  тысячелетий»,  Қазақ  хандығының  тарихы  бойынша  Ə.Хасенов,  М.Х. 
Əбусейітова,  К.Ш.  Хафизова,  Ж.Қасымбаев  еңбектері.  2.  Н.Мартыненконың 
редакциясымен шыққан  «Алашорда» құжаттар жинағын қайта басып шығару.  «Алаш» 
қозғалысы  бойынша  М.Қ.  Қойгелдиев,  К.Нүрпейісов,  Д.А.  Аманжоловалардың 
монографиялық 
еңбектері. 
3. 
Алғашқы 
газеттер 
мен 
«Айқап» 
журналы 
материалдарының  библиографиялық  көрсеткіштері  мен  жинақтарын  басып  шығару 
(құрастырушылар  Ү.Субханбердина  жəне  басқалар).  Алғашқы  қазақ  мерзімді 
басылымдарының тарихын зерттеу (Қ.М. Атабаев, Ө.Əбдиманов). 
Дəрісте  Қазақ  мемлекеттілігінің  тарихын  жаңа  бағыт  тұрғысынан  зерттеген  С.Г 
Кляшторный  мен  Т.И.  Сұлтановтың,  Ə.Хасеновтың,  М.Х.  Əбусейітованың,  К.Ш. 
Хафизованың,  Ж.Қасымбаевтың  еңбектеріне,  «Алаш»  қозғалысы  бойынша  М.Қ. 
Қойгелдиевтің,  К.Нүрпейісовтың,  Д.А.  Аманжолованың  монографиялық  еңбектеріне, 
алғашқы  қазақ  мерзімді  басылымдарының  тарихын  зерттеудегі  Қ.М.  Атабаевтың, 
Ө.Əбдимановтың роліне баға беріледі. 
Өзін-өзі бақылау сұрақтары: 
1. Қазақ хандығының құрылу уақытын Т.И. Сұлтанов қалай көрсетеді? 
2. Қазақ хандығының құрылу уақытын С.К.Ибрагимов қалай көрсетеді? 
3. Қазақ хандығының құрылу уақытын К.А. Пищулина қалай көрсетеді? 
4.  Қазақ  хандығының  құрылу  мерзімін  Ақ  Орда  хандығының  қалыптасу 
уақытымен байланыстырушылар? 
5. «Алаш» қозғалысы бойынша зерттеулер? 
Дəріс №29 
Тақырып: 1991 жылдан күні бүгінге дейінгі тарихи зерттеулер. 
Дəрістің мақсаты: Республиканың тəуелсіздік тізгінін өз қолына алып, егемен ел 
болған  жағдайда  оның  өткен  дəуірдегі  тарихын  сол  кезеңнің  шындығына  сай, 
идеология мен саяси қалыптардан ада, тарих ғылымында бұрын сыңаржақ баға беріліп 
келген  мəселелерді  мейлінше  ашып  көрсеткен,  ақиқат,  шындық,  ғылыми  жəне 

қоғамдық  саяси  тұрғыдан  саралаған  еңбектерге  сипаттама  беру,  студенттерді  сол 
еңбектердегі тұжырымдармен жəне ой - қорытындылармен таныстыру.  
Негізгі сұрақтар мен қысқаша мазмұны: 1. Саяси репрессиядан зардап шеккен 
қазақ  ұлттық-демократиялық  интеллегенциясы  мен  мемлекет  қайраткерлерінің 
еңбектері. Мұстафа Шоқай еңбектерінің екі томдық жинағы мен ол туралы естеліктерді 
басып  шығару.  2.  Қазақстан  Республикасының  «Жаппай  саяси  репрессиялау 
құрбандарын  ақтау  туралы»  (1993  ж.,  14  сəуір)  заңы  жəне  оның  тарихи  мəні.  3. 
Сталиндік  саяси  репрессиялар  мен  халықтарды  Қазақстанға  депортациялау  тарихын 
зерттеудегі  жетістіктер.  (Г.В.  Кан,  Г.Н.  Ким  жəне  т.б.  еңбектері).  4.  Күштеп  тəркілеу, 
ұжымдастыру  жəне  көшпелі  қазақтарды  күштеп  отырықшыландыру  тарихын  қайта 
қарастыру.  20-шы  жылдардың  аяғы  мен  30-шы  жылдардың  басындағы  шаруа 
көтерілістерінің  тарихын  зерттеудің  басталуы.  М.К.  Қозыбаев,  Қ.С.  Алдажұманов, 
Т.Омарбеков  еңбектері.  Аталған  мəселелер  бойынша  құжаттар  жинағын  шығару.  5. 
Қазақстан  тарихы  бойынша  жаңа  оқулықтар  мен  оқу  құралдарын  шығару.  Олардың 
ерекшеліктері  мен  жетістіктері.  6.  Қазақ  диаспорасының  тарихын  зерттеу 
(Н.Мұхамедханұлы,  Г.М.  Мендіқұлов  жəне  т.б.).  Х.Оралтайдың  зерттеулері  мен 
естеліктері. 
Дəрісте  саяси  репрессиядан  зардап  шеккен  қазақ  ұлттық-демократиялық 
интеллегенциясы  мен  мемлекет  қайраткерлерінің  еңбектеріне,  Мұстафа  Шоқай 
еңбектерінің  екі  томдық  жинағына  жəне  ол  туралы  естеліктерге,  Қазақстан 
Республикасының  «Жаппай  саяси  репрессиялау  құрбандарын  ақтау  туралы»  (1993  ж., 
14  сəуір)  заңы  жəне  оның  тарихи  мəніне,  Сталиндік  саяси  репрессиялар  мен 
халықтарды Қазақстанға депортациялау тарихын зерттеудегі Г.В. Канның, Г.Н. Кимнің 
қол жеткізген жетістіктеріне, күштеп тəркілеу, ұжымдастыру жəне көшпелі қазақтарды 
күштеп  отырықшыландыру  тарихын,  20-шы  жылдардың  аяғы  мен  30-шы  жылдардың 
басындағы  шаруа  көтерілістерінің  тарихын  зерттеудегі  М.К.  Қозыбаевтың,  Қ.С. 
Алдажұмановтың,  Т.Омарбековтің  еңбектеріне,  қазақ  диаспорасының  тарихын 
зерттеудегі  Н.Мұхамедханұлының,  Г.М.  Мендіқұловтың  еңбектеріне,  Х.Оралтайдың 
зерттеулері мен естеліктеріне баға беріледі. 
Өзін-өзі бақылау сұрақтары: 
1. Мұстафа Шоқайдың саяси портретіне бүгінгі күні берілер баға? 
2.  Т.Омарбековтың  «Қазақ  халқының  қасыреті  1920  –  1930  жж.»  атты  еңбегінде 
Қытайға ауа көшіп кеткен қазақтардың саны қанша деп көрсетілген? 
3.  М.Қозыбаев  «геноцид  саясаты»  деген  терминді  қай  еңбегінде  қолданады  жəне 
Голощекиннің қызметіне қандай баға береді?  
4. «Қазақ диаспорасы» мəселесінің зерттелу тарихына арналған еңбектерді ата? 
5. «Қазақ диаспорасы» мəселесін зерттеуге деген қажеттілік? 
6.  Қазақтардың  тарихи  отанына  қайта  оралуы  туралы  концепция  – 
тұжырымдамасының мақсат – міндеттері? 
Дəріс №30 
Тақырып: 1991 жылдан күні бүгінге дейінгі тарихи зерттеулер. 
Дəрістің мақсаты: Республиканың тəуелсіздік тізгінін өз қолына алып, егемен ел 
болған  жағдайда  оның  өткен  дəуірдегі  тарихын  сол  кезеңнің  шындығына  сай, 
идеология мен саяси қалыптардан ада, тарих ғылымында бұрын сыңаржақ баға беріліп 
келген  мəселелерді  мейлінше  ашып  көрсеткен,  ақиқат,  шындық,  ғылыми  жəне 
қоғамдық  саяси  тұрғыдан  саралаған  еңбектерге  сипаттама  беру,  студенттерді  сол 
еңбектердегі тұжырымдармен жəне ой - қорытындылармен таныстыру.  
Негізгі сұрақтар мен қысқаша мазмұны: 1. Саяси репрессиядан зардап шеккен 
қазақ  ұлттық-демократиялық  интеллегенциясы  мен  мемлекет  қайраткерлерінің 
еңбектері. Мұстафа Шоқай еңбектерінің екі томдық жинағы мен ол туралы естеліктерді 

басып  шығару.  2.  Қазақстан  Республикасының  «Жаппай  саяси  репрессиялау 
құрбандарын  ақтау  туралы»  (1993  ж.,  14  сəуір)  заңы  жəне  оның  тарихи  мəні.  3. 
Сталиндік  саяси  репрессиялар  мен  халықтарды  Қазақстанға  депортациялау  тарихын 
зерттеудегі  жетістіктер.  (Г.В.  Кан,  Г.Н.  Ким  жəне  т.б.  еңбектері).  4.  Күштеп  тəркілеу, 
ұжымдастыру  жəне  көшпелі  қазақтарды  күштеп  отырықшыландыру  тарихын  қайта 
қарастыру.  20-шы  жылдардың  аяғы  мен  30-шы  жылдардың  басындағы  шаруа 
көтерілістерінің  тарихын  зерттеудің  басталуы.  М.К.  Қозыбаев,  Қ.С.  Алдажұманов, 
Т.Омарбеков  еңбектері.  Аталған  мəселелер  бойынша  құжаттар  жинағын  шығару.  5. 
Қазақстан  тарихы  бойынша  жаңа  оқулықтар  мен  оқу  құралдарын  шығару.  Олардың 
ерекшеліктері  мен  жетістіктері.  6.  Қазақ  диаспорасының  тарихын  зерттеу 
(Н.Мұхамедханұлы,  Г.М.  Мендіқұлов  жəне  т.б.).  Х.Оралтайдың  зерттеулері  мен 
естеліктері. 
Дəрісте  саяси  репрессиядан  зардап  шеккен  қазақ  ұлттық-демократиялық 
интеллегенциясы  мен  мемлекет  қайраткерлерінің  еңбектеріне,  Мұстафа  Шоқай 
еңбектерінің  екі  томдық  жинағына  жəне  ол  туралы  естеліктерге,  Қазақстан 
Республикасының  «Жаппай  саяси  репрессиялау  құрбандарын  ақтау  туралы»  (1993  ж., 
14  сəуір)  заңы  жəне  оның  тарихи  мəніне,  Сталиндік  саяси  репрессиялар  мен 
халықтарды Қазақстанға депортациялау тарихын зерттеудегі Г.В. Канның, Г.Н. Кимнің 
қол жеткізген жетістіктеріне, күштеп тəркілеу, ұжымдастыру жəне көшпелі қазақтарды 
күштеп  отырықшыландыру  тарихын,  20-шы  жылдардың  аяғы  мен  30-шы  жылдардың 
басындағы  шаруа  көтерілістерінің  тарихын  зерттеудегі  М.К.  Қозыбаевтың,  Қ.С. 
Алдажұмановтың,  Т.Омарбековтің  еңбектеріне,  қазақ  диаспорасының  тарихын 
зерттеудегі  Н.Мұхамедханұлының,  Г.М.  Мендіқұловтың  еңбектеріне,  Х.Оралтайдың 
зерттеулері мен естеліктеріне баға беріледі. 
Өзін-өзі бақылау сұрақтары: 
1. Мұстафа Шоқайдың саяси портретіне бүгінгі күні берілер баға? 
2.  Т.Омарбековтың  «Қазақ  халқының  қасыреті  1920  –  1930  жж.»  атты  еңбегінде 
Қытайға ауа көшіп кеткен қазақтардың саны қанша деп көрсетілген? 
3.  М.Қозыбаев  «геноцид  саясаты»  деген  терминді  қай  еңбегінде  қолданады  жəне 
Голощекиннің қызметіне қандай баға береді?  
4. «Қазақ диаспорасы» мəселесінің зерттелу тарихына арналған еңбектерді ата? 
5. «Қазақ диаспорасы» мəселесін зерттеуге деген қажеттілік? 
6.  Қазақтардың  тарихи  отанына  қайта  оралуы  туралы  концепция  – 
тұжырымдамасының мақсат – міндеттері? 
 
7. Электрондық оқу құралдары  
1. Асфендиаров С. История Казахстана. – Алматы: Санат, 1998. 
3. Рысбеков Т.З. Менін Қазақстаным. Орал. 2002 г. 
4. Рысбеков Т.З. Диалог с историей. Уральск. 2004 г. 
5. Сдыков М.Н. История населения Западного Казахстана. Алматы. 2004 г. 
 
 
8.  Семинар  сабақтарының  жоспары жəне əдістемелік нұсқаулар.  
Семинарлықсабақтарға  əдістемелік нұсқаулар 
Семинар сабағы №1 
Тақырыбы: Тарихнама: пəн, міндеті, зерттеу саласы  

жүктеу/скачать 0,79 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: