Қ.Қ. Мамырқұлов, Р.Қ. Мамырқұлов


Шыдамдықты дамытуға арналған жаттығулар



Pdf көрінісі
бет2/4
Дата16.04.2020
өлшемі361,12 Kb.
#62672
1   2   3   4
Байланысты:
Mamyrkulov Dene shynyktiru


Шыдамдықты дамытуға арналған жаттығулар 

 

1.  200, 400, 600, 800, 1500 м жүгіріс және әр түрлі эстафеталар. 

2.  60  мин  ұзақтықпен  әр  түрлі  жүгіру  қарқындылығы  20  дан  80%  ке 

дейін  жетеді.20  (баяу  алаңда)  80%  (тез).  Аяғына  қарай  даярлық 

кезеңінде  жүгіріс  ұзақтығы  10-30м  азаяды,  ал  қарқындылығы 

күшейеді-тез  алаңдарда  максималды  90%  жылдамдықпен  жүгіріп, 

баяу алаңдарда жарты күшімен жүгіреді. 

3.  Қайта жүгіріс. Үзақтығы 3тен 10м.  ге созылады, қарқындылығы 70-

80%.  Демалу  интервалын  әдей  тандайды,  демалу  соңында  жүрек 

соғысы  1мин  120ж  жиырылуы  тиіс.  Қайталулардың  соңы  2  ден  5 

дейін.   

4.  Шапшаң шыдамдылықты жетілдіру үшін қайталау әдісін қолданады. 

Жүгіру  10-15сек,  қарқындылық-шекті,  демалу  интервалы  2-3  мин, 

қайталану саны 3-4 р. 

5.  Интервалдық  әдіс.  Жүгіру  уақыты  10-30  сек.  Жүгіру  бөлімдермен 

орындалады, қайталану 3-4 рет 3-4 мин демалыспен өтеді.  

6.  Ойындық әді:  

7.  а)  ойын,  бөлінеді  6  таймға  15  минуттан;  бірінші    таймнан  кейін 

ойыншылар 5 мин демалады; екіншіден кейін бес мин,үшіншіден 15м, 

төртіншіден  және  бесіншіден  кейін-5  мин,  содан  соң  демалыс 

аралықтары  қысқартылады.  (үшінші  және  төртінші  интервалдан 

арасынан басқа, онда әр қашан 10-15); 

8.  б) доппен жаттығу (2 х 2;3 х 3;4 х 4 ж.т.б.). 

  

Иілгіштікті дамытуға арналған жаттығулар 



 

1.  Белсенді  азат  қозғалыстар  бірте-бірте  амплитудасын  жоғарлата 

(мысалы: денесін ию, сосын түзету). 

2.  Қайта  серпелеуші  қозғалыстар  (мысалы:  кеудесін  алға  бүгу  және 

бүйірге қозғалысы шегіне жеткенше дейін). 

3.  Қағу қозғалысын қабыл алмағанша дейін. 

4.  Серіктесіне белсенді көмектесу, серпелісті енкию кезінде.  

5.  Гимнастикалық қабырғаның білтесінін артына дейін. Денесін аяғына 

енкейту ж.т.б. 

 

Ептілікті дамытуға арналған жаттығулар 

 

1.  Доппен жөнгерлеу (өз бетімен және белгілі бір жүиелікпен тапсырма 

бойынша). 

2.  Екеуі допты ауада үстап, ал үшеуі аяғымен немесе басымен ұстау. 

3.  Екеуі  допты  тапсырады,  тұрақты  жақындай  және  алшақтай,  қарама 

қарсысыруларды алмастыру (ұзын және қысқа). 



12 

4.  Тапсырулар,  оң  және  сол  аяғымен  соққылар  жасау,алдамыш 

қозғалыстар оңға және солға. 

5.  «Доп ойындары» доппен. 

6.  Ойындық жаттығулар. 

 

Ойынға арналған орын,жабдықтар және инвентарь 



 

Ойынға арналған алан 

Алан  тік  бұрышты  болуы  тиіс.  Бүійрлік  сызық  қақпа  ұзындығынан 

көбірек болуы тиіс. Ұзындығы: минимум 25м, максимум 42м болуы керек. 

Көлемі:  минимум 15м, максимум 25 м. 



Белгі.  Алан  сызықтарымен  белгіленді.  Бұл  сызықтар  аудандар 

мөлшеріне кірет, олардың өз шектері бар. Аландағы екі ұзын сызық бүйір 

сызық деп аталады. Барлық сызықтардың ені 8см. Алан ортаңғы сызықпен 

екі  бірдей  бөлікке  бөлінді.  Орталық  белгі  ортаңғы  сызықты  екі  бөлікке 

бөледі. Айнала 3 м радиусымен шеңбер өткізеді. 

Айып  ауданы.  Аландағы  екі  бөлікте  айып  алаңы  боп  есептеледіт. 

Келесі бейнесімен орындалады: шеңбер ширегін қиял сызыққа дейін жаға 

6  м  радиусымен  тік  тұрулардың  жағынан  сыртынан  өткізіледі,  жаға 

сызығымен  және  жаға  бағандарынан  өткізіледі.  Төртіңші  ширектердің 

жоғарғы  нүктелері  3,16  м  қосылады,  екі  бағандардың  арасынан  өтетін 

паралельді сызықтар. 

Пенальтиді тебуге арналған белгі, ортаңғы нүктеден 6 м қашықтықта 

екі баған ортасынан жүргізіледі.  



Дабл-пенальтиді  тебуге  арналған  белгі.  Ол  ортаңғы  нүктеден  10  м 

қашықтықта екі баған ортасынан жүргізеді. 



Бұрыштағы сектор. Әр бір алаң бұрышына, алаң ішіне жартылай 25 

м радиуспен шеңбер ширегі жүргізіледі. 



Ауыстыру  аймағы.  Ауыстыру  аймағы  қор  орындықтары  орналасқан 

жерде  дәл  алдында  орналасады.    Оларға  ойыншылар  алаңынан  кетеді 

және  оған  шығады.  Ауыстыру  аймақтары  5  м  ұзындықпен,қор 

орындықтары  түзу,  қарама-қарсы  орналасқан.  Олар  бүйірдегі  сызықтан 

екі  жағында  орналасады,дәл  түзу  бұрыш  астында  ұзындығы  80  см 

сызықтармен: 40см алаң ішінде және 40см шектерінен шыға орнадасады 

Ауыстыру  аймақтарындағы  аралық  сызықтарымен  орталық    және  бүйір 

сызықтардың  шағылысу  аймағы  5м.  хронометрист  үстелінің  алдындағы 

аймақ  бос  болады.  Қор  орындықтары  алаңынын  қасында  дәл 

хронометрист үстелін қоршаған.   

Қақпалар  жағасы  әрбір  сызық  ортасында  тиісті  орнында  орналасуы 

керек. Олар екі тік бағаннан тұрады,алаң бұрыштарынан тең қашықтықта 

орналасу  керек  және  жоғарыдан  горизинтальді  көпір  ағаш  қосылған. 

Арақашықтық  (ішкі  өлшемдермен)  бағандар  арасы  үш  метр,  көпір 



13 

ағаштың  төмеңгі  нүктесінен  алаң  бетіне  дейінгі  қашықтық  екі  метр.  Екі 

баған  жіне  көпір  ағаш  ені  мен  тереңлігі  бірдей  сегіз  см.  Торшалар 

неилоннан  дайындалған,  қақпалар  бағаны  мен  көпір  аланның  сыртқы 

бетіне  қосылған.Төменгі  бөлім  иілген  бағанға  бекітілген.  Жаға  тереңдігі  

алан  шектерінің  ар  жағында  тік  тұрулардың  ішкі  жақтарынан 

өлшенеді.Оның  өлшемдері:  жоғарғы  бөлімдері  сексен  см  кем  емес,  ал 

төменгі бөлімі жүз см кем емес. 



Доп 

Сапасы  және  көлемі.  Доп  сфералық  пішінді  болады.Теріден  немесе 

басқа  ұқсас  материалдан  жасалған.  Шеңбер  ұзындығы  алпыс  екіден  кем 

емес алпыс төртен көп болмауы керек. Салмағы төртжүзден кем де көпте 

емес болу керек. Ойын басында қысымы 0,4-0,6 атмосфералы, яғни (400-

600) г (см) өзен жаға жайында. 

Жарамсыз  допты  ауыстыру,  егер  доп  пішінің  жоғалтса  немесе  ойын 

кезіңде  жарамсыз  болса  ойын  тоқталу  тиіс.  Сол  орында  «даулы»  допты 

қайта түсірілумен басталады. Егер доп пішінің жоғалтып жарамсыз болса, 

ойында  болмағанда  (бастапқы  соққы  кезіңде,  жаға  соққысынан, 

бұрыштық соққыда, айып пұл немесе азат соққыда,пенальти немесе бүір 

сызықтан  доп  енгізгенде)  ойын  ережелерге  сай  қайта  басталады.  Ойын 

уақытыңда  сот  шешімісіз  допты  ауыстыруға  болмайды.  Екі  метрлік 

биіктіктен  ұрған  жағдайда  доп  елу  см  кем  емес  және  алпыс  бес  см  көп 

емес, бірінші секіріп кетуі тиісті болу керек. 



Ойыншылардың  саны.  Ойынға  қатысуға  екі  команда  қабылданады 

қақпашыны  қоса,  әр  команда  ойыншылары  бес  адамнан  көп  болмауы 

керек. 

Ауыстыру  процедурасы.  Ауыстыруды  барлық  жарысытарда 

қолдануға  болады,  ФИФА  деңгейінде  өткізілетің  заңды  ресми 

жарыстарының 

ережелерімен, 

конферациямен 

немесе 


ұлттық 

ассоциациамен  сай  болса.  Қор  ойыншылар  саны  жеткілікті  болу  керек. 

Ойында  ауыстыру  санына  шек  қойылмаған.  Ауыстырылған  ойыншы 

сонынаң қайта басқа ойыншы орнына шыға алады. Доп ойында болғанда 

да және болмағанда да ауыстыру келесі шарттар бойынша өткізіледі; қор 

ойыншы ауыстыруды өз аланында өткізу керек, қор ойыншы өз аланына 

шығып  ойынға  кетіп  бара  жатқан  ойыншы  бүйір  сызықты  толық  кесіп 

өткеннен кейін ғана ойынға кіріседі. Ауыстыру толық сотпен бақыланады 

және тек сот ойынды әрқарай жалғастырама әлде жоқ па екенің шешеді. 

Қорда  тұрған  ойыншы  алаңға  шыққан  кезде,  ауыстыру  орындалды  деп 

есептеледі,  осы  уақыттан  ол  негізгі  құрам  ойыншысы  болады.  Қақпашы 

қандай  болса  да  ойыншының  орның  ауыстыра  алады.  Матч  алдында  әр 

командада бес адамнан болу керек қақпашыны қоса. 

Бұзулар  түр/жазалар.  Егер  ауыстырушы  ойыншы,  кетуші 

ойыншыдан бұрын шықса; 



14 

Ойын кідіртілуі тиіс. 

Қор ойыншы алаңды тастау керек. 

Қор ойыншы сары карточка көрсетіліп ескертіледі. 

Ойын  азат  соққымен  қайта  басталады,  допты  қарсы  команда  ойын 

тоқтаған  кезде  доп  тұрған  жерден  ұрады.  Егер  доп  айып  пұл  ауданында 

болса, онда айып пұл сызығынан соққы береді. Егер ауыстыру кезінде қор 

ойыншы немесе кетуші ойыншы ауыстыру шекарасынан шығып кетсе.  

Ойын кідіртілуі тиіс.  

Қор ойыншы сары карточка көрсетіліп ескертіледі. 



Негізгі жабдықтар 

Ойыншының  негізгі  жабдықтануы,  майка  немесе  футболка.  Егер 

подтрусник қолданса трусы кию, бірақ олар бір түсті болу керек. Гетрлер. 

Кішкентай қалқандар. 

Аяқ  киім  брезенттік  немесе  замштан  жасалу  керек,  жаттығуларға 

гимнастикалық  тәбішкелерді  немесе  басқа  ұқсас  материалдан  жасалған 

аяқ  киім    киюге  болады.  Аяқ  киімді  міндетті  түрде  кию  керек.  Майка 

немесе футболканыі керә жағынан нөмері жазылу керек,реттік бңрден он 

беске  диін.  Нөмер  түсі  футболка  түсінен  айырықша  болу  керек. 

Чемпианат  жарысында  және  Ресейдің  біріңшілік  жарысында 

футболистердің  трусиларының  оң  жағында  футболка  нөміріне  сай  нөмір 

болу керек. 



Кішкене  қақпашала. Гетрлермен толық жабық болу керек. Жарамды 

материалдан  жасалған  (резеңке,  пластика  немесе  ұқсас  материал)  ол 

жеткілікті қорғанысты қамтамасыз ету керек. 

Қақпашылар.  Қақпашыларға  ұзын  шалбар  киюге  болады.  Әр  бір 

қақпашының  киімі  басқа  ойыншылардан,  сотшыдан,  қарсы  команда 

ойыншыларының киім түсінен айқын басқа болу керек. 

Бұзулар  түрі/жазалар.  Әр  бір  бұзулар  үшің  төртіңші  ереже 

қолданады,ережені бұзушы сотшының шешімімен алаңды тастауы керек. 

Алаңда  жабдықтарын  қайта  қалпына  келтіріп,ойыншы  қосады.  Жазалы 

ойыншы сот шешімісіз қайта ойынға келе алмайды. Қайта келу үшін сот 

жабдықталуының жағдайын тексереді, ойыншы қайта ойын алаңына доп 

ойыннан шыққаннан кейін ғана келе алады. 

 

Негізгі  жайлар және ойын ережелері 

 

Сот 

Сот  өкілеттері.  Әр  бір  жарыс  сотпен    өткізіледі,  ойын  заңдарын 

қатал  сақтауын  қадағалайды,  әрекет  қайсыларын  орнына  келуінен 

басталады, орны әдейі аланда орналасады және орнынан тұрғаннан бастап 

ойын бітті деп есептеледі. 



 

15 

Ережелер  және  міндеттері.  Сот  ойын  ережелерін  қатал  сақтауын 

қамтамасыз етеді. 

Ойынды  тоқтатпайды,  егер  қарсы  командаға  бұдан  артықшылық 

болса.  Ережені  бұзған  команданы  жазалайды,  егер  артықшылық  іске 

аспаса. 

Көтеріп  шығарған  санкцияның  барлығын  протоколға  жазып  алады, 

оның құрамына әр дисциплина бұзушы ойыншы және ресми бұзушылар  

кіреді.  Сонымен  қатар  жарыс  үстінде  және  соңында  болған  оқиғаларды 

жазып алады.  

Хронометрист болмаса хронометраж  жүргізеді. 

Жарысты тоқтатады немесе үзеді сырттан ережелер бұзулар болса. 

Ойыншыларға  тәртіптік  санкциялар  шығарады,  ондай  жаза  үшін 

ойыннан шығарылады. 

Бөтен адамдар алаңға сот шешімсіз кірмеуін қадағалайды.  

Ойынды тоқтатады, егер оның пікірі бойынша  ойыншы ауыр жарақат 

алса және ойыншы аланңан алып кетуің қадағалайды. 

Егер оның пікірі бойынша жарақат жеңіл болса ойын доптын шығып 

кетуіне дейін жалғасады. 



Сот шешімдері 

Сот  шешімдері  ойынға  байланысты  факторға  қарап  шығарылса 

ақырғы боп келеді. 

Жарыс уақыт ойыны 

Жарыс екі бірдей кезеңнен он бес минуттан өтеді. Уақыт бақылауын 

хронометрист  қадағалайды,  оның  міндеттері  жетінші  ережеде  жазылған. 

Әр мачттың  жартысында пенальти орындалуына дейін ұзартылады. 



Тайм-аут 

Ұзақтығы  бір  минут  тайм-аут  алуға  болады,  әр  бір  жартсында    кез- 

келген  уақытта,  келесі  шарттардың  сақталуымен:  бас  жаттығушылар  бір 

минут  тайм-аут  сұрауға  құқылы,  тайм-аутты  кез  келген  уақытта  өз 

командасында доп болғанда рұқсат етіледі. 

Хронометрист  рұқсат  бергеннен  кейін,  доп  ойыннан  шыққаннан 

кейін,ысқырық немесе басқа акустикалық сигналды қолданады. Тайм аут 

кезінде  ойыншылар  өз  алаңынан  шықпау  керек.  Егер  олар  ресми  беттен 

нұсқаулар алғылары келсе,онда олар бүйір сызықтан өз қор орындарының 

алдына  бару  керек.  Нұсқау  беруші  ресми  азаматтар  алаңға  шығуға 

болмайды. 

Жарыстын  бірінші  жартысында  тайм  аут  қолданбаса,  екінші 

жартысында бірақ рет қолдануға құқығы бар. 

Үзіліс  

Үзіліс он бес минут шамасынан аспауы тиіс. 



Ойын басы және ойынды қайтадан бастау 

Алаң  жақтарының  таңдауы  тиын  арқылы  жербе  салу  жасап  жүзеге  



16 

асырады. 

Жербе  ұтып  алған  команда,ойынның  бірінші  жартысында    қай 

қақпаға  шабуыл  жасайтынын  шешеді.  Ал  басқа  команда  алғашқы  соққы 

беруге құқылы. 

Екінші  жартысында  командалар  алаңдарын  ауыстырады,қарсы 

қақпаларға шабуыл жасайды. 

Бастапқы соққы 

Бастапқы соққы ол ойын басы немесе жанадан ойынның басталуы. 

Гол  қағылып  болған  соң,  екінші  жартысының  басында.  Әр  кезеннің 

басында қосымша уақытында қағылған гол саналады. 



Іс әрекет 

Барлық  ойыншылар  өз  алаң  жартыларында  орналасады.  Доп  ойынға 

кіргенше  дейін,  бастапқы  соққы  орындаушылар  доптан  үш  метр 

қашықтықта  орналасады.  Доп  қозғалыссыз  аланның  орталық  белгісіңде 

тұрады. 

Соттын  қоңырау  соғуы.  Допқа  соққы  беріп,  алға  қозғалған  сәттен 

ойында  деп  есептеледі.Бастапқы  соққыны  орындағанда,  бір  рет  соққы 

берсе,  екінші  рет  соққы  бере  алмайды,  қашан  басқа  ойыншы  тимегенше 

дейін. Гол қағылғаннан кейін, бастапқы соққыны басқа команда береді. 



Бұзулар  түрі  жазалар.  Егер  бастапқы  соққы  беруші  ойыншы  қайта 

соққы  берсе,  басқа  ойыншы  тигенше  дейін,  онда  басқа  команда  бұзу 

болған  жерден  қайта  ұрады.  Егер  бұзу  айып  пұл  сызығында  болса,  онда 

еркін соққы сол жерден соғылады. Басқа жазалар жариаланса да бастапқы 

соққы қайта ұрылады. 

«Даулы» доп 

«Даулы» доп бұл ойынды қайта бастау, ойын тоқтап қалғаннан кейін. 

Ол  доп  ойында  болғанда  бүйір  сызықты  қимағанда,  қақпа  сызығынан 

өтпегенде ұрылады. 

Жұмыс барысы 

Допқа  қайта  соққыны  тоқтаған  жерінен  жасалады,  егер  айып  пұл 

сызығында болса онда сол жерден қайта допты ұрады. 

Бұзулар түрі/жазалар   

«Даулы»  допты  түсіру  қайталанады:  егер  ойыншы  допты  алаңға 

кіргенше  дейін  тисе,  егер  доп  алаңға  түсіп  ойыншылар  допты  тимей  ол 

аланнан шығып кетсе. 



Доп  ойында  емес  деп  саналады,  егер  қақпа  сызығын  және  бүір 

сызықты  жер  немесе  ауа  бойынша  кесіп  өтсе,  онда  сотпен  ойын 

тоқтатылады. 

Доп ойында деп есептеледі 

Барлық қалған уақытта доп ойында деп есептеледі, тек көпір ағаштан 

немесе бағаннан алаң ішіне кіріп кетсе, немесе сотшыдан алаң ішіне кірсе. 

Есепке  алынатын  гол.  Ереже  бойынша  қағылған  доп    доп  қана 


17 

саналады, басқа голдар есептелмейді. 



Гол есепке қосылады: егер доп баған және көпір ағаштардың астынан 

өтіп,  сызықты  толық  кесіп  өтсе.  Тек  егер  шабуылшы  команданың  

ойыншысы қақпашымен қоса допты қақпаға әдейі итеріп кіргізген кезден 

басқа. 


Женген команда. Жарыс соңында гол саны көп команда женеді. Егер 

екі командада гол саны бірдей болса, онда ойын ұтусыз деп саналады. 

Ережелерді  бұзушылар  және  тәртіп  бұзушылар  келесі  тәртіппен 

жазаланады. 



Айып пұл  соққы.  

Айып  пұл  соққы  командаға  тағайындалады.  Келесі  алты  ережені 

бұзса,  бірақ  сот  көніл  аударуға  міндетті  (әдейі  ма  әлде  байқаусыз  ба), 

ағатпен немесе күш қолданумен ба. 

Аяқпен бәсекелесті ұрғанда немесе талаптанса. 



Бәсекелесті аударып тастаса немесе талаптанса. 

Бәсекелеске тиіссе немесе иығымен итерсе. 



Қолымен бәсекелесті ұрса немесе талаптанса. 

Бәсекелесті итерсе. 



Егер  келесі  бұзулар  болса,  онда  жаза  қарсы  командамен 

тағайындалады. Егер: 

Бәсекелесті жібермесе. 



Бәсекелеске түкірсе. 

Әдейі қолымен допты ойнаса, айып алаңындағы қақпашыдан басқасы. 



Айып  пұл  соққысы  бұзу  болған  жерден  орындалады.  Барлық 

жоғарыда көрсетілген бұзулар балағат бұзуларға жатады. 



Пенальти  тағайындалады,егер  ойыншы  өзінің  айып  пұл  аланында 

жоғарыда  көрсетілген  бұзулар  іске  асса,доп  қайда  болса  да,тек  ойында 

болуы тиіс. 

Еркін  доп  соғысы  қарсы  командаға  тағайындалады,  кімнің 

қақпашысы келесі бұзуларды іске асырса; 

Допқа  ие  болып,  доп  босатқаннан  кейін,  өз  ойыншы  командасы 

бойынша  допты  ұстаса  және  сол  уақытта  доп  ортаңғы  сызықты  өтпесе 

немесе оны қарсылас команда ойыншысы тимесе.   

Команда ойыншысы аяғымен пас бергеннен кейін. 

Команда серіктесі бүйір сызықтан допты енгізгеннен  кейін қолымен 

допты алса немесе оның бақылауында болса. 

Аланнын қай бөлігінде болса да қолымен немесе аяғымен допты төрт 

секундтан  артық  иеленсе,  кейбір  жағдайдан  басқа  мысалы  егер 

бәсекелесінің жағында допқа тисе немесе бақылауында болса. 

 Еркін  доп  соғысы  қарсы  командамен  ойынды  бұзу  болған  кезде 

орындалады. Соттың  пікірі бойынша егер; 

Қауіпті Ойнаса. 

 


18 

Доппен  ойнамай,  қарсылас  команда  ойыншысына  жылжуға  кедергі 

жасаса; доп қақпашының қолында болса. 

Он екінші ережеде айтылмаған бұзуларды іске асырса, ол үшін ойын 

кідіртіледі немесе тоқтатылады. 

Еркін соққы қарсылас команда ойыншысымен орнынан  орындалады. 

Қарсылас командасында айып пұл болса, сол жерден айып пұл сызығынан 

еркін соққы ұрылады. 



Бұзу  үшін  ескертумен  жазаланатындар.  Ойыншыға  сары 

карточкамен ескертулер жасайды, егер ол келесі бұзуларды іске асырса: 

Мінез құлығы үшін  айыпты. 



Сөздермен немесе іс әрекеттерімен келісімсіздігің айтса. 

Ойын ережелерің жүйелі бұзып отырса. 



Ойыннын қайта басталуына кедергі жасаса. 

Тиісті  ара  қашықтықты  сақтамаса  егер  бүір  сызықтан,  айып  пұл 



сызығынан еркін соққы ұрғанда. 

Алаңға сот рұқсатысыз шығады немесе қайтады.  



Алаңды әдейі тастағанда сот рұқсатысыз. 

 

Осы  әр  бұзулар  үшін  қарсылас  команда  орнынан  еркін  соққыны 



ұрады.  Егер  бұзу  шаралары  айып  пұл  аланыңда  болса,  онда  сол  жерден 

немесе  сол  жерге  жақын  деген  жерден  соққы  береді.  Ойыншы  әрқашан 

бұзу болғанда алдымен ескертіледі, қатал бұзу шаралары болса да. 

  

Бұзу  үшін    алаңнан  кететіңдер.  Келесі  бұзулар  болса,  ойыншыға 

қызыл карточка көрсетіліп, ойыншы ойыннан кетеді. 

Ережелерді парасатпен бұзу кезіңде айыпты болады. 



Агрессиялық мінез құлықта айыпты деп есептеледі.  

 

Басқа адам бетіне немесе бәсекелес бетіне түкірсе. 



Гол қағу мүмкіндігінен бәсекелес командасын айырса, допты қолына 

алып ойнаса. 

Гол  қағу  мүмкіндігінен  айырғанда,  айып  пұл  немесе  пенальтимен 



жазаланады. 

-  


Боқ ауыз сөздерің қолданса. 

Бір матч аралығында қайта ескерту алса. 



 

Егер ойын алтыншы, жетіңші ережелер бұзылып, ойын тоқтатылса, 

онда ойын қайта еркін соққымен  басталады. 

 Еркін соққы қарсылас команда ойыншысымен орнынан орындалады. 

Қарсылас командасында айып пұл болса, сол жерден айып пұл сызығынан 

еркің соққы ұрылады. 



Ұру  түрлері.  Ұру  айыпты  немесе  еркің  болады.  Айып  немесе  еркін 

соққы  ұру  кезіңде,  доп  қорғаусыз  алаңда  жату  керек.  Ұрушы  ойыншы 

ұрғаннан кейін қайта ұра алмайды, басқа ойыншы ұрғанға дейін. 

Айып  пұл  соққысы.  Егер  айып  пұл  соққысын  орындағаннан  кейін 

қақпаға тисе, гол қағылды деп саналады. 



19 

Допты еркін соғу. Гол тиді деп саналады, егер еркің соққыдан кейін 

басқа ойыншы допқа тиіп, гол енгізсе. 



Ойыншылардың  орналасуы.  Ойынға  доп  кіргенше  дейін,  бәсекелес 

команда  ойыншылары  бес  метр  қашықтықта  орналасады.  Соққы  беруші 

допқа тигеннен кейін доп ойында деп саналады. 

Бұзулар  түрі/жазалар.  Соққы  беру  кезінде,  бәсекелес  тиісті 

қашықтықты бұзса, соққы қайталанады.  Егер соққы беруші допқа қайта 

тисе,  онда  бұзу  болған  жерден  еркін  соққы  ұрылады.  Қарсылас 

командасында  айып  пұл  болса,  сол  жерден  айып  пұл  сызығынан  еркін 

соққы ұрылады. Егер айып пұл соққысы төрт секундтан асып кетсе, онда, 

қарсылас команда еркін соққы ұрады. 



Терген  бұзулар.  Ереже  бұзған  ойыншылар  қорғаныш  ретіңде 

«қабырға» құруға болады. Доп ойыңға кігенше дейін, ойын бұзушылары 

бес метр қашықтықта тұрады. Айып пұл соққыдан гол ұруға болады. 

Бұзулар түрі жазалар. Егер гол қағылмаса соққы қайталанады. Егер 

гол  қағылса,  соққы  қайталанбайды.  Қарсылас  командасында  айып  пұл 

болса, сол жерден айып пұл сызығынан еркін соққы ұрылады 

Пенальти.  Айып  пұл  заңды  бұзған  командаға  жарияланады.  Соққы 

айып  пұл  аланыңда  жасалынады.  Пенальтиден  тиген  доп  саналады. 

Қосымша  уақыт  кезіңде  және  матч  соныңда  пенальти  соққысы  үшін  

уақыт бөлінеді. 



Доп пен ойыншылардың орналасуы 

Доп  пенальти  ұратын  белгіде  орналасады.  Пенальти  орындаушы 

ойыншы  айқын  таңдалу  керек.  Қорғаушы  команда  қақпашысы  қақпа 

сызығында, допты соққанша дейін қарсы орналасады. 

Қалған ойыншылар (ұрушы ойыншыдан басқасы) орналасуы. 

Алаң  ішіңде. 



Шектердің әр жағында айып пұл ауданыңда. 

Артында  немесе  пенальти  белгісінің  жаныңда,  доптан  бес  метр 



қашықтықта орналасады.  

Жұмыс барысы 

Соққы беруші ойыншы допты алға бағыттау керек. 



Басқа ойыншы тигенше дейін қайта ұра алмайды. 

Доп ойында деп саналады егер оны біреу ұрып ол  қозғалыста болса. 



Пенальти  ойын  уақыты  арасында,  бірінші  және  екінші  жартысы 

сонында әдейі уақыт бөлген жағдайда қайталанып тисе, гол саналады. 



Бүйір  сызықтан  доп  соққысы.  Бүәр  жақтан  доп  соққысы,  ойынды 

қайта бастау тәсілі. Бүір сызықтан гол қағыла алмайды. 

Бүйір жақтан соққылар тағайындалады:  



Доп бүйір сызықты жермен немесе ауамен кесіп өтсе. 

Ойыншы бәсекелестеріне соңғы допты тигеннен  кейін. 



Ойыншылар мен доптың орналасуы 

20 

Доп: 

Бүйір сызықта тиісті орныңда болады. 



Қандайда болмасын бағытпен ойынға кіргізуге болады. 

Бүйір сызықтан допты енгізу кезіңде, ойыншы табанының жартысын 



жайғастыра алады. 

Қорғанушы команда ойыншысы: 

Бүйір  сызықтан  соққы  жасалатың  жерден  бес  метр  қашықтықта 



орналасады. 

Жұмыс  барысы.  Бүйір  сызықтан  соққы  беруші  ойыншы,  допты  өз 

бақылауына алғаннан бастап төрт секунд аралығында оны ұру керек Бүйір 

сызықтан соққы берген ойыншы допты басқа ойыншы тигенге дейін қайта 

ұра алмайды. 

Уақыттан бастап доп ойында деп саналады. Соққыны берген немесе 

допқа тиген.  



Бұзулар түрі жазалар. Бүйір сызықтан соққы берген ойыншы, басқа 

ойыншы  тимей  қайта  допты  ұрса,  онда  қарсылас  команда  еркің  соққы 

ұрады. 

Еркің соққы бұзу болған жерден ұрылады. Егер айып пұл ауданыңда 



бұзу болса,онда еркің соққы айып пұл ауданының сызығынан, бұзу болған 

жерге тым жақын деген жерден жасалады. Бәсекелес командасымен бүйір 

сызықтан соққылар жасалады, егер: 

Бүйір сызықтан соққысы дұрыс емес болса. 

Бүйір сызықтан кесіп өткен жерінен жасалмаса. 



Ойыншы допты бақылауына алып төрт секунд ішінде бүйір сызықтан 

соққы беріп үлгірмесе. 

Басқа ережелердің бұзулары болса. 



Қақпадан  ырғу  ойынды  қайтадан  бастау  тәсілі.  Қақпадан  ұрған  доп, 

тікелей  қақпаға  тисе  гол  қағылды  деп  саналмайды.  Қақпадан  ырғу 

жасалады,  егер  доп  жермен  немесе  ауамен  ұшып  қақпа  сызығын  кесіп, 

өтсе  және  оны  бәсекелес  командысының  ойыншысы  тисе.  Онда  да  доп 

тиді деп саналмайды он бірінші ережеге сай. 

Жұмыс барысы. Қорғаушы команда қақпашысы қолымен кез келген 

нүктеден допты ырғиды. Бәсекелестер айып пұл аланының сыртында, доп 

ойынға кіргенше дейін болады. 

Доп  ойынға  кіргеннен  кейін  ,қақпашы  допты  қайта  допқа  қайта  тие 

алмайды, басқа ойыншы тигенше дейін. 

Доп ойында деп саналады, егер айып пұл аланынан тыс лақтырылса. 

 Бұзулар  түрі  жазалар.  Егер  доп  айып  пұл  алнынан  тыс  жасалмаса 

онда соққы қайта жасалады. 

Егер доп ойынға кігеннен кейін, допты қайта қақпашы басқа ойыншы 

тимей тисе, онда еркін соққы қарсы командамен жасалады. 

 


21 

Еркін соққы бұзу болған жерден ұрылады. Егер айып пұл ауданыңда 

бұзу  болса,  онда  еркін  соққы  айып  пұл  ауданының  сызығынан,  бұзу 

болған  жерге  тым  жақын  деген  жерден  жасалады.  Егер  доп  ойынға 

кіргеннен кейін, өз команда ойыншысынан допты қайта қақпашы ұстаса. 

Онда  қайта  қарсы  командамен  еркін  соққы  жасалады.  Еркін  соққы  бұзу 

болған жерден ұрылады. Егер айып пұл ауданында бұзу болса, онда еркін 

соққы  айып  пұл  ауданының  сызығынан,  бұзу  болған  жерге  тым  жақын 

деген жерден жасалады. 

Бұрыштан соққы  бұл ойынды қайта бастау тәсілі. Гол тиісті есепке 

алынған болу керек, егер бәсекелес командамен бұрыштан соққы жасалса. 

Бұрыштан соққы жасалады, егер доп жермен немесе ауамен ұшып қақпа 

сызығын кесіп, өтсе және оны бәсекелес командысының ойыншысы тисе. 

Онда да доп тиді деп саналмайды он біріңші ережеге сай. 

Жұмыс  барысы.  Доп  бұрыштық  сектордың  ішінде  орналасады, 

доптың шығатын  жеріне жақын. 

Бәсекелес  доптан  бес  метр  қашықтықта  орналасады,  доп  ойынға 

кіргенше дейін. 

Шабуылшы  командамен  допқа  соққы  жасалады.  Доп  ойында  деп 

саналады,  егер  оған  соққы  берсе  немесе  тиіп  кетсе.  Соққы  беруші 

ойыншы допты қайта тие алмайды оны басқа ойыншы тигенше дейін. 

Бұзулар түрі/жазалар. Еркін соққы жасалады егер қарсылас команда: 

Бұрыш соққысын жасаған ойыншы,басқа ойыншы тимей қайта допқа 



тисе.Еркін соққы бұзу болған жерден жасалады. 

Бұрыш  соққысы  төрт  секунд  ішінде  жасалмаса.  Еркін  соққы 



бұрыштың секторынан жасалады. 

Тағы басқа бұзулар болғанда бұрыштық соққы жасалады. 




Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет