Дамыта оқыту – күрделі құрылымды, біртұтас педагогикалық жүйе. Оның нəтижесінде əр оқушының өзін-өзі өзгертуші субьект дəрежесіне көтерілуі көзделіп

•

Сезімін, түйсігін;

•

Ынтасын, қабылдауын;

•

Зейінін, есте сақтау қабілетін;

•

Ой, логика, қиял, болжамын;

•

Ерік-жігерін;

•

Оқу іс-əрекетін, дағдысын

•

Өз бетінше ізденісін, т.б. жеке сапалық қабілеттерін 

дамыта аламыз. 

Педагогикалық 

процесінің 

компоненттері 

Дəстүрлі 

иллюстрациялық 

түсіндірме əдісі

Дамыту оқыту 

Мақсаты

Оқушыларда білім, білік, 

дағды қалыптастыру

Байқампаздығын, 

ойлауын, практикалық 

əрекетін дамыту

Бастапқы мазмұны

Факторлар, мысалдар, 

тақырыптар, дəлелдер

Заңдылықтарды, 

теорияларды, ұғымдарды, 

ережелерді қорыту

 Оқытудың формалары

Жеке, топтық, фронтальді

Бірлескен ұжымдық іс-

əрекет

 Оқыту əдістері

 Ауызша түсіндіру, 

көрнекілік, практикалық

 Проблемелық баяндау, 

ізденушілік, 

зерттеушілік, ойлау

 Бақылау, бағалау

 Оқытудың нəтижесін 

мұғалімнің бақылауы, 

бағалауы

 Өзін-өзі бақылау, өзін-өзі 

бағалау, рефлекция

Дəстүрлі жəне дамыта оқыту жүйелерінің  негізгі белгілерінің 

салыстырмалы сипаттамасы

Дамыта оқыту жүйесінде оқушылардың ойларын жетілдірудің маңызы зор:

 Біріншіден - дамыта  оқытуда  білім  даяр  күйінде   берілмейді,  оған  оқушы   өз  

оқу  əрекеті  арқылы  қол  жеткізеді. Сабақтың  алғашқы ізденіс кезеңінде жаңа 

ақпарат жайлы не білетіндіктерін ортаға салып, мəселені өз беттерінше шешуге 

талаптанады.  Сөйтіп олар осы мəселе туралы өз білімдерінің жеткіліксіз, таяз 

екенін сезіну арқылы сабаққа деген қызығушылықтары оянады, ішкі түрткілері 

пайда болады.

 Екіншіден – дамыта оқытуда оқушы жоғары қиындықтағы мəселелерді шеше 

отырып өзінің санасының саңылауларын ашады. Əр оқушының өзінің деңгейіне 

дейін дамуға қол жеткізе алады. "Жақсы оқушы”, "Жаман оқушы” ұғымының 

болмауы, балаларды танымдық əрекеттерге ұмтылдырады, құштарлығын 

арттырады.

Үшіншіден – оқушының жеке басын дамытатын басты құрал – ол өзінің əрекеті. 

Сол себепті дамыта оқытудағы оқыту əдістері оқушыны белсенді жұмыс 

жағдайына қоя отырып, мəселелерді, қайшылықтарды шешу мақсатын қояды.

Төртіншіден – дамыта оқыту жүйесінің нəтижелі болуы оқушы мен мұғалімнің 

арасындағы жаңаша қарым-қатынасы арқасында ғана өз жемісін береді. Сол 

себепті дəстүрлі жүйедегі əміршілдік стиль бұл жерде тиімсіз, оқушы – 

"орындаушы”, "мұғалімнің тасасындағы” объект емес. 

Дамыта оқытуда мұғалімнің басты міндеті:

 

Оқу материалдарын оқушыға дайын күйінде көрсету емес, оқушымен 

бірлесіп, жалпы іс - əрекетті ұйымдастыра отырып, алға қойған 

міндеттерді түсіндіру, оларды шешудің тəсілдерін, жолдарын іздестіру 

арқылы өз іс-тəжірибесінде қалай қолданады?

 

1.

 Оқу əрекетін қалыптастыру, айналадағы дүниемен белсенді 

əрекеттестік, этикалық, эстетикалық қарым-қатынасқа дайындау, 

дара тұлғалық адамгершілік нормаларын меңгерту.

2.

 Оқу барысында баланың бойындағы дамытуды 

қалыптастыруды дағдыға айналдыру.

3.

 Оқу мен тілдің арасындағы байланыстылыққа аса көңіл бөлу.

4.

 Сөздік қоры мен тілдің арасындағы байланыстылыққа аса көңіл 

бөлу.

5.

Оқушының сезіміне əсер етіп, логикалық ойын дамыту.

6.

Жалпы оқушының жан дүниесін дамыту.

Қорытынды: 

Л.В.Занков əдістемесін зерттей келе, біз төмендегідей 

қорытындыға келдік.

- оқу əрекетін күнделікті бақылап бағалауды жəне мұның барысында 

байқалған кемшіліктерді түзетуді оқушылардың өздері орындайды 

жəне бұл жұмыс бастауыш кластан басталуы тиіс; 

- мұғалім тарапынан жүргізілетін жұмыс оқушыларға оқу 

нəтижесінде бақылап бағалаудың дағдысын қалып тастырады; 

- бүкіл бақылау – бағалау үрдісі əрі оқушыда өзінің жəне сыныптас 

жолдастарының оқу нəтижесіне деген жоғарғы жауапкершілік 

сезімін тəрбиелейді. 

Дамыта оқыту əдістемесіндегі ең басты нəрсе – оқушыларды 

шығармашылық əрекет жағдайына енгізу екеніне эксперимент 

барысында көзіміз əбден жетті.

 

Оқу əдістемелік құралдардың осындай жиынтығы мұғалімнің 

сабаққа жан-жақты дайындалуына жəне оны табысты өткізуіне, 

шығармашылық ізденісіне жол сілтеуге жəне мамандығы бойынша 

шеберлігін шыңдай түсуіне өзіндік үлес қосады.