Тақырып бойынша тест тапсырмалары

 
10 
 
ІҮ. 
Ғалымдардың 
фамилияларын 
әліпби 
ретімен 
орналастырыңыздар. 
A) Т.Шонанов 
B) Р.Сыздық 
C) С.Мырзабеков 
D) Н.Оралбаева 
E) Ғ.Мұсабаев 
 
Ү. Шығармаларды әліпби ретімен орналастырыңыздар. 
A) Мұхаббат жыры 
B) Хұсрау-Шырын 
C) Кодекс куманикус 
D) Ақиқат сыйы 
E) Гүлістан-бит түрки 
 
Қазіргі қазақ емлесінің ережелері 
Дауыстылардың жазылуы 
 
Жалаң дауыстылар: а, ә, е, о, ө, ұ, ү, ы, і, э. 
Қосынды дауыстылар: ё (йо), и (ый, ій), у (ұу, үу), ю (йұу, йүу), я 
(йа). 
Барлық буындарда жазылатын әріптер: а, е, ы, і. 
Буын талғайтын әріптер: ә, о, ө, ұ, ү. Олар біріккен сөздер мен қос 
сөздердің екінші сыңарларының басқы буындарында жазылады: дәрі-
дәрмек,  Есенәлі,  Қызылорда,  жөн-жосық,  өте-мөте,  басқұр, 
кешқұрым, бүрсігүні. 
Кірме әріптер: э, ё. 
 
Ескерту.  Сөз  басындағы  ж,  ш  дыбыстары  мен  й  дыбысының  ортасында 
келген а дыбысы көбінесе жіңішке ә болып айтылады, алайда а әрпі жазылады: 
жай, жай-жапсар, жайлау, жайсаң, жайт, шай, шайқас, шайтан, шайыр. 
Сөздің  алғашқы  буынындағы  не  алдыңғы  буындарындағы  жіңішке 
дауыстылардың  әуенімен  келесі  буында  жіңішке  айтылатын  (естілетін)  ә 
дыбысының  орнына  а  әрпі  жазылады:  ләззат  (айтылуы  –  ләззәт),  рәсуа 
(айтылуы  –  ірәсүуә),  Жәмила  (айтылуы  –  Жәмійлә),  тәкаппар  (айтылуы  – 
тәкәппар). 
Айуан, айуанат, хайуан, хайуанат, кейуана, миуа, диуана, қиуа, қиуаз деген 
сөздер осы таңбаланғандай жазылады. 
Қосарлы ый әріптері тек сый, тый сөздерінде жазылады: сыйлық, сыйлау, 

 
11 
сыйымды, тыйым, тыю, тыйылу. 
Ә, ұ, ү әріптері мына сөздердің екінші буындарында жазылады:  сірә, кінә, 
күнә, куә, іңкәр, күмән, шүбә, зәмзәм, мүсәпір, дүдәмал, Күләш, Күләнда, Күләй; 
мағлұм, бұлбұл, мақұл, байғұс; мәжбүр, әңгүдік, дүлдүл. 
 
9-жаттығу.  Көп  нүктенің  орнына  тиісті  әріптерді  қойып,  сөздердің 
жазылуына түсінік беріңіздер. 
З...ялы,  қ...янат,  акт...р,  бейқ...сап,  би...лай,  би...зы,  бұрти..., 
бүйр...к,  вал...та,  б...ро,  в...кализм,  ғар...п,  ғұс...л,  дәлд...ріштік, 
деб...тор,  д...фис,  дз...до,  ду...т,  жанқ...яр,  ж...нақ,  ж...ю,  жымп...ю, 
кәст...м,  көкп...ңбек,  қад...р,  қау...п,  құд...рет,  лағ...нет,  майм...ю, 
ма...стро,  мет...ор,  ми...а,  ми...,  рухани...т,  дәлд...ң,  дәнек...с, 
тауқ...мет. 

жүктеу/скачать 1,36 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: