Баланы тәрбиелейтiн, емдейтiн және сол сияқты өзге де
мекемелерде күтiп бағу мен тәрбиелеу:
1. Ата-анасының қамқорлығынсыз қалған бала, оны отбасында
тәрбиелеуге беруге мүмкiндiк болмаған жағдайда, тәрбиелейтiн,
емдейтiн немесе сол сияқты өзге де балалар мекемелерiне
орналастырылуға тиiс.
2. Балаға тиесiн алимент, жәрдемақы және басқа әлеуметтiк
тәлемдер оның жеке шотына аударылады және Қазақстан
Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен төленедi.
3. Ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған
тәрбиелейтiн, емдейтiн және сол сияқты ӛзге де мекемелердегi балаға
отбасылық тәрбиеге жақындатылған жағдай жасалады. Баланың күтiп-
бағуды пайдалануға, тәрбие, бiлiм алуға, жан-жақты дамуға,
арожданы мен қадiрқасиетiнiң құрметтелуiне, ӛз мүдделерiнiң
қамтамасыз етiлуiне, ана тiлiнiң, мәдениетiнiң, ұлттық әдет-ғұрпы мен
дәстүрiнiң сақталуына құқығы бар.
4. Ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар тәрбиеленетiн,
емделетiн және сол сияқты ӛзге де мекемелердiң аталған
мекемелердегi балаларға қатысты педагогикаға жат немесе азғындық
әрекеттер жасаған қызметкерлерi Қазақстан Республикасының заң
актiлерiне сәйкес жауаптылықта болады.
5. Ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған
тәрбиелейтiн, емдейтiн және соған ұқсас басқа да мекемелердегi
баланың құқықтары мен мүдделерiн қорғауды, оның жұмысқа
орналасуына жәрдемдесудi жергiлiктi атқарушы органдар жүзеге
асырады. Ата-анасынан кәмелеттiк жасқа толғанға дейiн айрылған
жетiм балаларға Қазақстан Республикасының тұрғын үй заңдарына
сәйкес пайдалануға мемлекеттiк тұрғын үй қорынан тұрғын үй
берiледi. Жетім – ата-анасының екеуі де немесе жалғыз басты ата-
анасы қайтыс болған бала болып табылады. Жетімдік баланың
психикалық дамуына қатты әсер етеді. Ата -анадан айырылған және
интернат жағдайына түскен балалардың жалпы психикалық жағдайы
төмендейді, өзін-өзі реттеп-бағыттауы бұзылады, көңілкүйі жабырқау
болады. Балалардың басым көпшілігінің өмірге құштарлығы
жоғалады, өзіне-өзінің сенімсіздігі күшейіп, бойын үрей билей
бастайды. Жетімдіктің екі категориясы бар, ол тұл жетім және
әлеуметтік жетімдік. Әлеуметтік жетім – ата-анасы бар немесе қайтыс
болмаған, бірақ атаана өз келісімдерімен баладан бас тарту, сондай-ақ
атаананың түрлі сол қылықтарға бару арқылы олардың құқықтарын
шектеп баланы айырып алу. Тұл жетім – ата-анасының екеуі де немесе
жалғыз басты атаанасының қайтыс болуы тұл жетім деп аталады.
Қамқорлыққа алудың негізі ретінде: Ата-ананың қайтыс болуы, Ата-
аналарының ата-ана құқығынан айрылғандары, Ата-аналық құқығы
шектелген, Ата-анасының еңбекке жарамсыдығы - Бала тәрбиесіне
жете көңіл бөлмей, бас тартуы, Қамқорлыққа алудың басқа себептері
де алынады.
Достарыңызбен бөлісу: |