42
Дененің шеңбер бойымен қозғалысы кезінде жылдамдықтың бағыты
өзгереді.Жылдамдықтыңөзгерушапшаңдығыүдеуменсипатталады.Демек,
дененіңшеңбербойыменқозғалысыбірқалыптықозғалысболыптабылмайды.
Сондықтан дененің шеңбер бойымен сандық мәні тұрақты жылдамдықпен
қозғалысы
шеңбербойыменбірқалыптықозғалыс
депаталады.«Бірқалыпты»
сөзіденеқозғалысыкезіндесызықтықжылдамдықшамасытұрақтыболып
қалатынынбілдіреді.
Ба қы лау сұ рақ та ры
1. Қан дай қоз ға лыс ты қи сы қсы зық ты қоз ға лыс деп атай ды?
2. Пе ри од де ге ні міз не?
3. Жиі лік қа лай анық тала ды?
4.
Бұ рыш тық орын ау ыс ты ру, бұ рыш тық жыл дам дық де ге ні міз не?
5. Қан дай жыл дам дық ты лез дік жыл дам дық деп атай ды?
6. Лез дік жыл дам дық қа лай ба ғыт тал ған?
Жат ты ғу
6
1. Айналмалыстанокплатформасыныңайналупериоды1/15минутқа
тең.Айналуосінен20дмқашықтықтағыплатформаныңшеткінүк
телерініңсызықтықжылдамдықтарынанықтаңдар.
2. Материялықнүктерадиусы50смшеңбербойыменбірқалыптықоз
ғалаотырып,10сішіндеоныңұзындығыныңжартысынжүріпөтті.
Осы нүкте қозғалысының сызықтық жылдамдығын анықтаңдар.
ЖауаптыХБЖөлшембірліктеріменберіңдержәнежүзгедейіндөң
гелектеңдер.
3. 50 с ішінде 4 рад/с бұрыштық жылдамдыққа ие болған дөңгелек
қанша айналым жасайды Жауапты бүтін санға дейін дөңгелек
теңдер.
Жат ты ғу
6
1. Ұшақвинтініңайналужиілігі1800айн/мин.Винт5·10
4
айналым
жасайтын уақыт ішінде ұшақ 270 км/сағ жылдамдықпен түзу
сызықты және бірқалыпты қозғала отырып, қанша жол жүреді
Жауаптыкилометрменөрнектеңдер.
АРМАН
-
ПВ
баспасы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17
мая
2019
года
№
217
43
2. ЖЖСнің орбитасының радиусын
4 есе арттырғанда айналу периоды
8 есе артты. Орбита бойымен қоз
ғалыпкележатқанжасандысеріктің
жылдамдығықаншаесеөзгереді
3. Секундомертілшелерініңбұрыштық
жылдамдықтары бірбірінен қанша
есеөзгеше Оларқандайуақытара
лығынөлшейді
( 0-сурет)
Экс пе ри ме нт тік тап сыр ма
1. Автокөлік (ве ло си пед) дөң ге ле гі нен тү се тін то пы рақ пен тас түй ір шік те рі нің
қоз ға лы сын ба қы лаң дар. Дөң ге лек тен түс кен
сәт те олар қан дай жыл дам-
дық қа ие бо ла ды? Өз де рің ба қыла ған құ бы лыс қа
ұқ сас мы сал дар кел ті-
рің дер.
2. «Кур ви ме тр дің құ ры лы сы мен жұ мыс прин ци пі»
та қы ры бы на ха бар ла ма
дай ын даң дар
(51-сурет)
. Өз қол да рың мен кар та да ғы
ара қа шық тық ты
өл шеу ге ар нал ған кур ви метр дай ын даң дар. Қа зақ стан ның
ішін де гі ел ді
ме кен дер мен бас қа мем ле кет тер ара сын да ғы ав то кө лік жол да ры ның ұзын-
ды ғын анық таң дар. Кур ви метр ар қы лы ай мақ та ғы қи сық сы зық ты траек то-
рия ұзындығын өл шеу ге бо ла ма?
Картадағыарақашықтықты
өлшеугеарналғанкурвиметр
а)
Құрылыстағыкурвиметр
ә)
51-сурет.
Курвиметр
5 -сурет.
-жаттығу
(үйтапсырмасының)
3-есебінеарналған
АРМАН
-
ПВ
баспасы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17
мая
2019
года
№
217