ҼҾЖ 1125    ТАРИХ САБАҚТАРЫНДА ТИІМДІ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ҚОЛДАНУ АРҚЫЛЫ

197 
- Инновациялық ҽдістер мен ақпараттық технологияларды енгізу арқылы білім беру мазмҧнын жаңарту; 
- Инновациялық ҽдістер мен ақпараттық технологияны қолдану саласы бойынша оқушылардың мамандыққа 
баулу механизмін қҧру; 
- мультимедиялық электрондық оқулықтарды, виртуалдық лабораторияларды жҽне бақылау программаларын 
жасақтап, қамтамасыз ету; 
- отандық білім беру жҥйелерін біртҧтас ҽлемдік ақпараттық білімдік кеңістікке ену арқылы сабақтастыру; 
- Республикалық білім беру мекемелерін басқарудың біртҧтас ақпараттық желісін қҧруға негіздеп, білім 
берудің басқару салаларының ақпараттық желісін қҧру. 
Компьютерді мҧғалім қосымша материалдар, ҽртҥрлі анықтамалық мҽліметтерден ақпараттар беру ҥшін 
кҿрнекі қҧрал ретінде пайдалана алады. Мҧғалім ақпараттанушы емес, оқушының жеке тҧлғалық жҽне 
интеллектуалды дамуын жобалаушы. Ал бҧл мҧғалімнен жоғары қҧзырлықты, ҧйымдастырушылық 
қабілеттілікті, оқушыларды қазіргі қоғамның тҥбегейлі ҿзгерістеріне лайық бейімдеу, олардың зерттеушілік 
дағдыларын дамыту бағыттарын талап етеді[1]. 
Инновациялық ҽдістер мен ақпараттық технологиямен орындалатын қызмет ҿзінің кез келген нақты 
формасында тиімдірек орындалады, адам ҿркениетті бола бастайды. 
Ҧрпақ ҥшін кітаптың маңызы қандай болса, компьютерде оқушы ҥшін қоршаған ҽлемді танудың табиғи қҧралы 
болып табылады. Олай болса барлық сабақтарды компьютерлердің қуаттануымен жҥргізуді ҥйрену – бҥгінгі 
кҥннің кезек кҥттірмейтін ҿзекті мҽселелерінің бірі. 
Қазіргі заманғы ақпараттық технологияларды пайдалану ҿз білімін кҿтеру тиімділігін де арттырады. Бҧл 
бірінші кезекте сандық тҥрде жазылған ақпараттарды пайдалану кезінде қажетті мҽліметтерді оңай табуға 
мҥмкіндік береді. Қазіргі кезде кҿптеген ҽлемге танымал энциклопедиялар, сҿздіктер электронды тҥрге 
айналдырылған. Компьютердің кҿмегімен тек белгілі бір аудиторияларда ғана емес, сонымен бірге 
қашықтықтан оқыту ҥрдісі де дамып келе жатыр. Ол ҥшін Интернет желісіне қосылған компьютер керек. 
Қашықтықтан оқыту кезінде тапсырманы жҽне онымен бірге ҧсынылған оқулықтарды қарап отырып білім 
алғысы келетін адам ҿзі ізденіп, жауаптарын салып жібереді. Немесе бірлескен телеконференцияларға 
қатысады. Оқытудың бҧл тҥрі анағҧрлым арзан, ҽрі қалаған уақытыңда оқуыңа, тапсырмаларды орындауына 
мҥмкіндік береді.
Инновациялық технологияны бҽсекеге қабілетті ҧлттық білім беру жҥйесін дамытуға жҽне оның 
мҥмкіндіктерін ҽлемдік білімдік ортаға енудегі сабақтастыққа қолдану негізгі мҽнге ие болып отыр. Білім 
саласына еніп отырған жаңа технологиялардың ерекшелігі – ҿсіп келе жатқан жеке тҧлғаны жан – жақты 
дамыту.
Білім беру жҥйесінде ҽлемдік жоғары деңгейге қол жеткізген анағҧрлым танымал білім беру ҽдістемелері 
арасында сындарлы теориялық оқытуға негізделген тҽсіл кең тараған. Бҧл теория оқушылардың ойлауын 
дамыту, олардың бҧрынғы алған білімдері мен жаңа тҥрлі дерек кҿздерінен, оқытушыдан, оқулықтан жҽне 
достарынан алған білімдерімен ҿзара ҽрекеттесуі жағдайында жҥзеге асады деген тҧжырымға негізделеді.
Оқытудың заманауи технологиясын жете меңгеріп, оны оқушылардың жас жҽне психологиялық 
ерекшелігіне қарай таңдап пайдаланудың маңызы зор. Педагогикалық инновациялық технологиялар іс-
ҽрекетке, оқыту барысында жҥзеге асатын педагогикалық жҥйе. Педагогикалық жҥйе-жеке, дара тҧлғаны 
жетілдірге, қалыптастыруға бағыттау мен белгілі бір мақсатқа жету жолындаы арнайы педагогикалық ықпалды 
ҧйымдастыруға 
қажетті 
ҿзара 
байланысқан 
ҽдістердің, 
қҧралдардың 
жиынтығы. 
Оқыту барысында жаңа технологиялық ҽдістерді пайдалану шҽкірттердің ойлана білу қабілеттерін дамытады, 
олардың білім сапасын жақсартады, ой ҿрісін кеңейтеді, есте сақтау қабілеттерін ҿсіреді. Оқыту мен дамыту 
ҽдістерінің екеуі де жеке тҧлғаның қалыптасуына ҥлкен ықпал ететін маңызды айғақтар болып саналады[2]. 
Осындай оқытудың жаңа технологияларының біріне-сабақты, дҽрісті ҿткізуді «Сыни тҧрғыдан ойлау 
бағдарламасы» бойынша ҧйымдастыру жатқызылады. Бҧл ҽдісте талданып отырған мҽселе бойынша ҽр бір 
оқушы ҿз топшылауын, ҿз пайымын білдіреді, ҿзіндік дҽлелдер келтіреді, басқалардың ой тҥйіндерін сынайды, 
олардың мҽнді, мағыналы жақтары жҿнінде ҿз пікірін, ҿз тоқтамын жасайды. Бҧл ҽдіс шҽкірттерге де, 
оқытушыларға да ҥлкен жауапкершілікті жҥктейді. Оқуыту ҽдістерін жетілдіруге, дамытуға олардың 
тиімділігін арттыруға кҿмектеседі. 
Тарих пҽні ҧлттық ҿзіндік сана - сезімді жҽне адамгершілік этикалық нормаларды қалыптастыра отырып, 
оқытудың дҥниетанымдық негізін қалыптастырады. Тарихтың басқа пҽндермен ҿзара байланысы талдау, 
жинақтау сияқты ортақ логикалық таным - ҽдістерін қолдануға мҥмкіндік береді. Мысалы, гуманитарлық 
циклдағы пҽндермен байланысы картамен, мҽтінмен жҧмыс істеу, оқиғалармен қҧбылыстардың ерекшеліктерін 

198 
айқындау сияқты ортақ ҽдіс - тҽсілдері негізінде іске асады. Тарихқа деген қызығушылығын арттыру ҥшін 
сапалы білім берудің тиімді жолдарын таңдау, тарихи жҽне мҽдени мҧралармен таныстыру, қосымша 
элементтерді пайдалану мен тарихи деректерді оқып білім алып шығармашылықпен айналысуына жағдай 
жасау сияқты жаңа педагогикалық технологиялармен инновациялық бағыттарды, ҽдістер мен тҽсілдерді 
енгізу[3].
Осы мақсатта оқушының логикалық ойлауын дамыту негізінде «Сыни тҧрғыдан ойлау» жобасы стратегияларын 
қолданған тиімді. Сыни ойлау дегеніміз оқушының қоршаған ортаға, ақпарат ҽлеміне, ҿзінің іс - ҽрекетіне сын 
тҧрғысынан қарауын етілдіру деген сҿз. «Сыни тҧрғыдан ойлау» жобасының стратегияларынпайдалану жаңа 
оқу материалындағы оқиға мен қҧбылыстарды оқушылардың ҿздерінің байқап, талдауларына жағдай жасайды. 
Демек, білім даяр кҥйінде берілмей, оқушылардың ҿздерінің ой еңбегін қажет ететін тапсырмаларды орындауы 
арқылы қол жеткізуге болады. Сонымен қатар, оқушылардың ізденушілігі мен дербес ойлауын дамыту, сабаққа 
деген ынтасын арттыру мақсатында тарих сабақтарын тҥрлендіріп ҿткізу керек. Дҽстҥрден тыс сабақтарды, 
мысалы, жарыс, ойын, КТК, пікір – сайыс, сот сабақтарын ҿткізген жҿн. Жоғарыда айтылған дҽстҥрлі емес 
сабақтарды ҿткізу негізінде оқушылар іздену жҧмыстарымен шҧғылданған уақытта келесі іс - ҽрекет 
тҥрлерімен айналысады: • Оқушының ізденуі арқылы тест қҧрау; • Тақырып бойынша модель қҧрау; • 
Эксперимент жҥргізуі, талдауы; • Тірек конспектімен жҧмыс; • Жаңа метериалды сызба – нҧсқа ретігнде 
кҿрсетуі; • Сҿзжҧмбақ жаза білуі; • Ҿз бетімен оқулықтан тыс ҽдебиеттерді оқи жҽне пайдалана білуі. Белгілікті 
озық технологияларды сабақта қолайлы ҽрі оқу ҥрдісін тиімді пайдалану ҥшін кҿптеген ҽдістерді, олардың 
мҥмкіндіктерін білу, меңгеру қажет. Оның ҿзіне тҽн ерекшеліктер бар: • Ҽр сыныптағы білім деңгейі бір – 
біріне ҧқсамағандықтан, бірдей ҽдістерді қолдану дҧрыс нҽтиже бермейді; • Сыныптағы ҽр оқушының қабілетін 
жеке дара зерттеп, айқындау керек; • Ҽр мҧғалім негізгі ҽдіс – тҽсілдерді, ҿз пҽнін жетік білуі қажет; • Сабақ 
жоспарын сынып деңгейіне сай жоспарлауы; • Осы сабаққа ең қажетті ҽдіс – тҽсілдерді тиімді пайдалану керек. 
Оқытудың жаңа технологияларын қолдану арқылы оқушыларды ғылыми жҧмыстарғабаулы, ҿз ойын еркін 
жеткізе білетін салауатты тҧлғаны қалыптастыру жолындағы шығармашылықтың мҽні ҿте зор. Ал 
шығармашылық дегеніміздің ҿзі ізденімпаздықтан туады. Баланың ҿзіне деген сенімін туғызу, ҿзінен 
шығармашылық қасиет, қабілет іздете білу – мҧғалімнің алдында тҧрған кҥрделі мҽселелердің бірі болып 
есептеледі. 
Сын тҧрғысынан ойлау - сынау емес, шыңдалған ойлау. Оқушының бҧл жҧмысты дҧрыс ҧйымдастырған 
жағдайда ҿз даму деңгейіне сҽйкес ойы шыңдалып, белгілі бір жетістіктерге жетері сҿзсіз. Жҧмыс жасау 
барысында мҧғалім оқушының ҿзін ізденуге жетелейді. Біздің міндетіміз- оқушыға оны бойында жасынып 
жатқан мҥмкіндіктерін ашып кҿрсету. 
Пайдаланылған ҽдебиеттер тізімі: 
1. С.Ҽлкен. Жаңа технологиялар арқылы шығармашылыққа баулу. 
«Қазақстан тарихы» №1 2006 ж 
2. С.Мирсентова. Оқыту ізденіс ретінде жҽне ізденіс оқыту ретінде. 
Қарағанды 2011 ж. 
3. «Ақпараттық технология жҽне қашықтықтан оқыту». С.Т.Мҧхамбетжанова 
УДК 316.6 

жүктеу/скачать 3,83 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: