Білім беру бағдарламасы тыңдаушыға арналған нұСҚаулық
Бала миының даму ерекшеліктері
жүктеу/скачать 2,25 Mb. Pdf көрінісі
|
Тыңдаушыға арналған нұсқаулық 10.09.2019 каз
|
Бала миының даму ерекшеліктері Мидың қалыптасу кезеңі ана құрсағында басталады. Кіндік кесіліп анамен физикалық байланыс үзілген сәттен-ақ ағзадағы жасушалар саны 100 миллиардтан асады. Оқшауланған өмір сүру кезінде байланыстар болмайды, олардың белсенді процесі тек өз бетімен алғаш рет тыныс алғаннан кейін басталады. Байланыстардың анағұрлым салмақты үлесі бала өмірінің алғашқы үш жылында қалыптасады. Болашақта олардың кейбірі үзілуі ықтимал. Олардың тұрақтылық дәрежесі балаға бөлінген көңілге, көрсетілген қамқорлыққа және танытқан ана махаббатына байланысты. Дәл осы элементтер қажетті базаны құрайды, мұндай базасыз тұлғаның толыққанды дамуы мүмкін емес. Бізде табиғат сыйлаған нейрондардың саны Жер халқының санынан шамамен 20 есе көп және Құс жолы сияқты ірі галактикаға кіретін жұлдыздар санының көрсеткішінен 10 есе асып түседі. Нейрондарды ми ядросы деп атайды. Олардың арасында қалыптасқан байланыстар адам ағзасының анағұрлым қызықты жұмбақтарының бірі болып қала береді. Жинақталған тәжірибе мен жаңа әсерлер ми схемасының қалыптастыру механизмдерін қамтиды. Кейбір жасушалардың бір-бірімен өзара әрекеттесуі нәтижесінде пайда болатын желінің күрделілігі туралы, ең алдымен, кішкентай элементтердің әрқайсысы өзінің 15000 туыстасымен байланыс жасай алу фактісін айғақтайды. Бала өмірінің алғашқы жылы ми дамуындағы ең маңызды кезең болып табылады. Бала өз есімін күн сайын үнемі қайталанып естуінің нәтижесінде белгілі бір уақыттан кейін бұл атауды естігенде жауап реакциясын талап ететін қатынас ретінде қабылдай бастайды. Қарқынды жылдамдықпен жасалған қосылыстар біздің әдеттеріміздің, естеліктеріміздің, ойларымыздың, ақыл-ойымыз бен санамыздың іргетасын қалайды. Үш жасар балақайдың миында шамамен 1000 трлн. қосылыстар туындайды. Бір қызығы, ересектер осы көрсеткіш бойынша әлдеқайда «жұтаң» (екі есе дерлік) келеді. Бала шамамен он бір жасқа жеткенде мида қажетсіз байланыстардан арылу процесі басталады. Қосылыстардың өсуі мен реттелуін ынталандырушы ретінде қоршаған орта мен 29 жақын туыстарының әрекеттерін қарастырамыз. Ол әрекеттер балаға оқыту құрылымы қайталанатын тәжірибені қайта көрсетеді. Сонымен қатар, ұзақ уақыт бойына іске қосылмаған байланыстар жойылады. Теория бойынша бір рет ғана жасалған жағымды немесе теріс әрекеттер мидың дамуында белгілі бір із қалдырады. Бала өмірінің алғашқы жылдарында байланыстарды күнделікті белсенді пайдалану оларды тұрақты жұмыс істейтін бірліктерге айналдырады. Қайталанатын тұрақты сөз орамдары сөйлеу тілін тануға және тілдік байланыстарды нығайтуға ықпал етеді. жүктеу/скачать 2,25 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|