«С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ» КЕАҚ НАО «КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ ИМЕНИ С.Д.АСФЕНДИЯРОВА» Биофизика курсымен қалыпты физиология
кафедрасы
Әдістемелік нұсқау
72-92
7 бетттің 3беті
бұрылушы деп бөлуге болады.
Кристалл
денелерде
поляризация
жазықтығының
бұрылу
құбылысы
жазық-поляризацияланған
сәуленің
кристалдың осімен таралуында байқалады. Поляризация жазықтығының бұрылу
бұрышы пластинаның қалыңдығына пропорцианал
l Т
)
,
(
( 3 ), мұндағы
)
,
(
Т
-кристалдың айналу қабілеттілігі сан
жағынан толқын ұзындығы
болатын жарық шоғының және кристалдың
температурасы Т болғанда қалыңдығы 1 мм болатын қабаттан сәуле өткендегі
поляризация жазықтығының айналу бұрышына тең болады.
Поляризация жазықтығының айналу құбылысын бақылау, принциптік схемасы
4-суретте көрсетілген құрылғының көмегімен жүзеге асады.
4-сурет.
Поляризация жазықтығының айналу құбылысын бақылауға арналған
қарапайым құрылғының схемасы.
Құрылғы қарапайым және монохроматтық жарық көзінен, N
1
поляризатордан
N
2
анализатордан тұрады. Егер қарастырып отырған құрылғының поляризаторы
мен анализаторының ортасына қалыңдығы L болатын К кварц пластинаны
орнатсақ, онда көру аралығында жарықталуды (ағаруды) байқаймыз.
Анализаторды қандай да бір
бұрышқа сәуленің бағытының айналасында
бұрғанда жүйенің шығысында қайтадан жарық шоғының ноль қарқындылығын
алуға болады. Осындай эффект оптикалық активті сұйық және газ тәрізді ортада,
ұқсас эффект поляризаторлардың арсында оптикалық активті газ немесе сұйығы
бар кюветаны қойғанда байқалады. Сұйықта немесе газда
бұрышы актив
затттың С концентрациясына және актив қабаттың L қалыңдығына тура
пропорцианал
LC Т
]
,
(
[
( 4 )
мұндағы
)]
,
(
[
T
- меншікті айналу тұрақтысы;ол толқын ұзындығының
квадратына кері пропорцианал, заттың табиғатына, температураға тәуелді және
сан жағынан 20
0
С температурада. 100 см
3
ерітіндіде заттың концентрациясы 1
г, қалыңдығы 10 см болатын ерітінді қабатының поляризация жазықтығының
бұрылу бұрышын 100 есе үлкейткен шамасына тең, жарықтың толқын ұзындығы
589
Гнм. Қанттың меншікті айналуы 66.5 град
3
м
/кг.
Көз поляризацияланған жарықты табиғи жарықтан ажырата алмайды,
бірақ тек поляризацияланған жарыққа тән бірқатар құбылыстар бар
Поляризацияланған жарықты табиғидан поляризатордың көмегімен алуға
болады (Николь призмасы, поляроид және т.б.). Ол тек бір (басты) жазықтыққа